Lãng phí máy móc thiết bị y tế

[LOBBY.VN]

Lãng phí máy móc thiết bị y tế

Bác sĩ ở Bệnh viện Bình Dân đang thực hiện một ca phẫu thuật bằng robot​

- Hiện nay, nhiều bệnh viện đã mạnh dạn mua sắm các máy móc, thiết bị y tế hiện đại với mong muốn nâng cao chất lượng dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho bệnh nhân. Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng nhiều loại máy móc, thiết bị chưa được sử dụng hết công năng, gây lãng phí

Có cả kỹ thuật phẫu thuật với robot

Những năm gần đây, nhờ tiếp cận được nhiều nguồn vốn như vốn vay kích cầu của ngân sách nhà nước, vay ưu đãi của Ngân hàng Thế giới, ADB, vốn ODA, viện trợ của các tổ chức quốc tế như WHO, UNICEF..., nhiều cơ sở y tế đã gia tăng nâng cấp hệ thống trang thiết bị y tế, thậm chí mua thêm các loại máy móc thiết bị mới, tối tân như robot, máy chụp cộng hưởng từ MRI, các loại máy thở, máy theo dõi bệnh...

Vào cuối năm 2016, Bệnh viện Bình Dân đã đầu tư hệ thống phẫu thuật robot Da Vinci hiện đại do Mỹ sản xuất với kinh phí 71 tỉ đồng từ nguồn vốn vay kích cầu của TPHCM. Và mới hồi tháng trước, Bệnh viện Chợ Rẫy cũng đã mua sắm loại robot này, cũng bằng nguồn vốn vay kích cầu nêu trên

Theo thống kê của Bệnh viện Bình Dân, tính đến cuối tháng 10-2017, tổng số ca phẫu thuật với robot tại bệnh viện này là 231 ca. Qua kỹ thuật nội soi bằng robot, những bệnh nhân mang các mầm bệnh như ung thư gan, ung thư trực tràng, ung thư tuyến tiền liệt... đã được điều trị. Và để có thể phẫu thuật được bằng robot, 14 ê kíp bác sĩ của bệnh viện đã được gửi đi đào tạo tại nước ngoài và đã được chứng nhận đạt chuẩn quốc tế về phẫu thuật với robot

Với những tính năng ưu việt, cánh tay robot có thể xoay xở dễ dàng giúp bác sĩ tiếp cận những điểm mang bệnh ở vị trí khó nhất của cơ thể. Hiện nhiều bệnh viện rất mong muốn có hệ thống robot phẫu thuật nội soi này dù kinh phí đầu tư là rất đắt và chi phí cho một ca mổ với sự tham gia của robot có thể cao gấp 5-10 lần so với các phương thức phẫu thuật khác. Thêm nữa, để sử dụng robot phẫu thuật, đội ngũ bác sĩ cần một quá trình đào tạo và thời gian làm quen để có thể kết hợp hiệu quả với robot

Lãng phí công năng

Ông Trương Hùng, Phó chủ tịch Hội Thiết bị y tế TPHCM, cho biết hiện nhiều bệnh viện đã mua sắm nhiều loại máy móc, thiết bị trị giá hàng tỉ, thậm chí hàng chục tỉ đồng, nhưng chưa có sự đầu tư nguồn nhân lực tương xứng để có thể sử dụng công năng của máy móc thiết bị một cách hiệu quả. Có nhiều loại máy thở, máy theo dõi bệnh đắt tiền với nhiều chức năng nhưng nhân viên y tế chỉ sử dụng một vài tính năng chính của máy do không biết sử dụng các tính năng khác hoặc thậm chí là... không quan tâm

Cũng theo ông Hùng, có những sự đầu tư thiết bị không dựa trên nhu cầu thực tế của bệnh viện, như số lượng ca mổ hàng ngày; nhu cầu của đối tượng khách hàng về loại kỹ thuật phẫu thuật; mức độ nặng/nhẹ cần điều trị phổ biến ở bệnh viện (để đầu tư máy móc nhiều hay ít thông số, nên dùng thiết bị trắng đen hay có màu...); đặc biệt là yêu cầu về một đội ngũ y bác sĩ có chuyên môn tương ứng. Việc này đã dẫn đến những sự đầu tư lãng phí khi trang thiết bị thì tối tân, hiện đại mà lại không được sử dụng hết công năng

Ông Hùng cho rằng một “vấn đề” trong trang bị máy móc y tế hiện nay là ba khâu gồm cấp tiền để mua sắm, người đi mua sắm và người sử dụng máy móc nằm ở ba đơn vị khác nhau. Nếu như ở bệnh viện tư nhân, khi đầu tư một thiết bị nào đó, bệnh viện phải tính toán kinh phí, cân nhắc mua loại máy nào cho phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh của việc khám chữa bệnh ở đơn vị mình, thì việc mua sắm ở các bệnh viện công lập như là sự tranh giành kinh phí (để được đầu tư máy tốt), sợ bệnh viện khác giành mất

TS.BS. Võ Xuân Sơn, Giám đốc Phòng khám Quốc tế Exson TPHCM, cho rằng tuy đầu tư máy móc thiết bị y tế hiện đại là việc cần thiết cho một nền y tế có công nghệ còn lạc hậu như Việt Nam, nhưng cũng cần đặt vấn đề tránh lãng phí và làm sao để có thể phát huy cao nhất lợi ích mà trang thiết bị y tế mang lại. Việc đầu tư này còn liên quan đến nhiều yếu tố như khả năng sử dụng công suất của trang thiết bị của đội ngũ vận hành, khả năng trang trải chi phí đầu tư của bệnh viện, khả năng chi trả chi phí y tế của bệnh nhân... Ngay cả ở các nước phát triển, không phải nước nào cũng đầu tư mua robot. Và ở nhiều nơi, không phải bệnh viện nào, bác sĩ nào cũng ủng hộ việc phẫu thuật bằng robot

Theo BS. Sơn, thật ra, số người sử dụng dịch vụ phẫu thuật bằng robot hàng năm không nhiều; chi phí một ca phẫu thuật tương đương 100 triệu đồng không phải là nhu cầu lớn ở Việt Nam hiện nay. Do vậy, cần xem xét tầm lợi ích mang lại cho cộng đồng từ những suất đầu tư chưa đến mức cần thiết phải dùng ngân sách để đầu tư

Trong khi có ý kiến cho rằng thực trạng nền y tế hiện nay cần đầu tư vào đội ngũ vận hành công nghệ trước khi đầu tư mua sắm trang thiết bị công nghệ cao, thì cũng có ý kiến cho rằng vốn đầu tư cần được dành cho một vấn đề cấp thiết hơn nữa đó là công cuộc chống nhiễm khuẩn bệnh viện. Theo các nhà quan sát trong ngành, nhiều bệnh viện hiện quá chú trọng đầu tư thiết bị máy móc hiện đại mà lại coi nhẹ công tác kiểm soát nhiễm khuẩn và thực tế là đã có những hệ lụy của sự nhiễm khuẩn như bệnh nhân bị bệnh nhẹ biến thành bệnh nặng, thậm chí tử vong. Tại hội nghị về kiểm soát nhiễm khuẩn bệnh viện gần đây, ông Hoàng Văn Thành, Phó cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh, cho biết hàng năm có nhiều người tử vong vì nhiễm khuẩn bệnh viện. Tuy hệ thống tổ chức kiểm soát nhiễm khuẩn đã được thiết lập ở hầu hết các bệnh viện nhưng lại chưa được quan tâm, giám sát đúng mức khi chỉ có 35,29% số bệnh viện có bộ phận giám sát chuyên trách

Ông Nguyễn Minh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Trang thiết bị và công trình y tế cũng đã từng nhiều lần nêu nhận xét rằng trang thiết bị hiện đại được đầu tư ở các bệnh viện chưa được sử dụng hiệu quả; công tác duy tu, bảo dưỡng chưa tốt khiến tuổi thọ của trang thiết bị giảm xuống...

Bên cạnh đó, theo TS. Đặng Việt Hùng ở Bộ Y tế, hầu hết các bệnh viện đầu tư trang thiết bị như một cách sắm sửa “công cụ” để cạnh tranh và nâng cao uy tín cho bệnh viện, tuy nhiên, đã xuất hiện những hạn chế như việc bị lệ thuộc vào trang thiết bị y tế, sử dụng thiết bị lãng phí, thiếu hiệu quả, tiếp thu công nghệ không chọn lọc...

Hoàng Nhung