What's new
Vietnam - Điện Biên Phủ Kinh Tế

This is a sample guest message. Register a free account today to become a member! Once signed in, you'll be able to participate on this site by adding your own topics and posts, as well as connect with other members through your own private inbox!

Xã hội thông minh Nhật Bản

LOBBY.VN

Administrator
Hiện thực hóa "xã hội siêu thông minh" hàng đầu thế giới

5.jpg

Trong một thế giới CNTT&TT đang phát triển cùng với sự tích cực sử dụng và ứng dụng các mạng và IoT, CNTT & TT đang được tận dụng tối đa trong lĩnh vực sản xuất, chẳng hạn như trong "Industry 4.0" của Đức, "Advanced Manufacturing Partnership" của Hoa Kỳ, "Made in China 2025" của Trung Quốc. Những nỗ lực này nhằm dẫn đến sự thay đổi trong cái gọi là cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư hiện đang được đặt ra dưới những hợp tác giữa chính phủ và tư nhân

Từ đây, công nghệ thông tin được kỳ vọng sẽ phát triển hơn nữa để "mọi thứ" hoạt động riêng biệt sẽ được kết nối thành "các hệ thống" bằng cách sử dụng không gian mạng. Hơn nữa, các hệ thống riêng biệt trong nhiều lĩnh vực khác nhau sẽ có thể phối hợp và cộng tác, mở rộng phạm vi tự chủ và tự động hóa, tạo ra giá trị mới trong toàn xã hội. Điều này dự kiến sẽ mang lại sự thay đổi chuyển hóa trong một loạt các cấu trúc công nghiệp như sản xuất, hậu cần, bán hàng, vận chuyển, y tế và chăm sóc sức khỏe, tài chính và dịch vụ công, qua đó thay đổi cách mọi người làm việc và sinh sống và tạo động lực để thực hiện chất lượng cuộc sống cao và dồi dào cho người dân

Đối với Nhật Bản nói riêng, nơi mà tác động của tỷ lệ sinh giảm và dân số già đang trở nên rõ ràng hơn, những nỗ lực này để tạo ra "các hệ thống" thông minh, sự phối hợp và hợp tác của chúng trong các lĩnh vực khác nhau ngoài khu vực công nghiệp sản xuất. Điều này rất quan trọng cho việc định hình sự tăng trưởng kinh tế và một xã hội khỏe mạnh, tuổi thọ cao, sẽ dẫn đến sự chuyển đổi xã hội hơn nữa hướng tới một xã hội đầy đủ trong đó mỗi cá nhân có thể sống một cuộc sống khỏe mạnh. Những nỗ lực này sẽ thúc đẩy sự lan rộng các thành quả khoa học và công nghệ, như CNTT&TT, vào các lĩnh vực và khu vực hiện nay chưa đạt được, và dự kiến sẽ tăng cường sức mạnh kinh doanh và nâng cao chất lượng dịch vụ

Thông qua sáng kiến kết hợp không gian vật lý (thế giới thực) và không gian ảo bằng cách tận dụng tối đa công nghệ thông tin, Nhật Bản đề xuất một hình thức lý tưởng của xã hội tương lai: một xã hội siêu thông minh sẽ mang lại sự thịnh vượng cho người dân. Hàng loạt các sáng kiến nhằm thực hiện xã hội lý tưởng này đang được đẩy mạnh hơn nữa như "Xã hội 5.0". (Được gọi như vậy là để chỉ ra xã hội mới được tạo ra bởi những biến đổi do sự đổi mới khoa học và công nghệ sau Xã hội săn bắn hái lượm, Xã hội nông nghiệp, Xã hội công nghiệp và Xã hội thông tin.)

1) Xã hội siêu thông minh (Xã hội 5.0)

Một xã hội siêu thông minh (Xã hội 5.0) được mô tả như sau: Một xã hội có khả năng cung cấp hàng hóa và dịch vụ cần thiết cho những người cần chúng vào đúng thời điểm và đủ khối lượng; Một xã hội có khả năng đáp ứng chính xác đến nhiều nhu cầu xã hội; Một xã hội mà tất cả mọi người có thể dễ dàng có được các dịch vụ chất lượng cao, vượt qua sự khác biệt về tuổi tác, giới tính, vùng miền và ngôn ngữ, và sống một cuộc sống đầy sức sống và viên mãn

Ví dụ, một xã hội như vậy sẽ phát triển và tạo ra một môi trường trong đó con người và robot và/hoặc trí tuệ nhân tạo (AI) cùng tồn tại và làm việc để cải thiện chất lượng cuộc sống bằng cách cung cấp các dịch vụ tùy biến tin vi khác nhau, đáp ứng nhu cầu đa dạng của người sử dụng. Xã hội đó cũng phải có khả năng dự đoán các nhu cầu tiềm năng và cung cấp các dịch vụ hỗ trợ các hoạt động của con người, giải quyết các khoảng trống trong dịch vụ do sự khác biệt về vùng miền, tuổi tác,… và cho phép bất cứ ai cũng là nhà cung cấp dịch vụ

Trong tương lai, với sự tiến bộ trong những nỗ lực hướng tới xã hội siêu thông minh, người ta không chỉ dự đoán được sự tích hợp của một số hệ thống như năng lượng, vận tải, sản xuất và dịch vụ, mà còn tích hợp các chức năng quản lý tổ chức như nhân sự, kế toán, pháp luật, cũng như giá trị công việc do con người thực hiện như nhân lực và sáng tạo ý tưởng, điều này sẽ dẫn tới việc tạo ra giá trị tiếp theo

Mặt khác, do mức độ hợp nhất cao giữa không gian ảo và thế giới thực trong một xã hội siêu thông minh, thiệt hại mà các tấn công trên mạng có thể gây ra trên thế giới thực sẽ ngày càng trở nên trầm trọng và có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của người dân, và các hoạt động kinh tế - xã hội. Do đó, cần phải đạt mức độ cao hơn trong "bảo mật như một tính năng chất lượng" (Có nghĩa là an toàn và an ninh được cài đặt sẵn như các tính năng chất lượng dịch vụ thiết yếu, mà khách hàng cá nhân và doanh nghiệp mong đợi). Những nỗ lực như vậy sẽ là một nguồn giá trị công nghiệp và khả năng cạnh tranh quốc tế

2) Các nỗ lực cần có để thực hiện xã hội siêu thông minh

Để thực hiện được một xã hội siêu thông minh, "vạn vật" khác nhau cần phải được kết nối qua mạng, tạo ra những hệ thống tiên tiến cao từ những vật này và tích hợp nhiều hệ thống khác nhau để chúng có thể phối hợp và cộng tác với nhau. Sự tích hợp này cho phép nhiều dữ liệu rất khác nhau (dữ liệu Web, dữ liệu hoạt động của con người, dữ liệu địa lý 3D, dữ liệu giao thông, dữ liệu quan sát môi trường, dữ liệu sản xuất và phân phối của công nghiệp và nông nghiệp, cũng như các dữ liệu khác) được thu thập, phân tích, và áp dụng trên tất cả các hệ thống phối hợp và cộng tác để liên tục tạo ra các giá trị và dịch vụ mới

Tuy nhiên, sẽ không thực tế khi tin rằng có thể xây dựng ngay lập tức một khuôn khổ có khả năng cho phép điều phối và hợp tác tất cả các loại hệ thống. Hướng tới mục tiêu này, 11 hệ thống đã được xác định và ưu tiên phát triển trong Chiến lược toàn diện 2015 dựa trên các vấn đề kinh tế và xã hội đòi hỏi nỗ lực quốc gia mạnh mẽ nhất. (Bao gồm: Tối ưu hóa chuỗi giá trị năng lượng, Xây dựng nền tảng thông tin môi trường toàn cầu, Duy trì và nâng cấp cơ sở hạ tầng hiệu lực và hiệu quả, Đạt được một xã hội chống lại thiên tai, Hệ thống giao thông thông minh, Hệ thống sản xuất mới, Các hệ thống phát triển vật liệu tích hợp, Phát triển các hệ thống tích hợp chăm sóc cộng đồng, Hệ thống khách sạn, Hệ thống chuỗi thực phẩm thông minh và các hệ thống sản xuất thông minh). Bằng cách tăng sự tinh vi của các hệ thống cá nhân này, sẽ từng bước hướng tới sự phối hợp và hợp tác của chúng

Trước tiên, thông qua hợp tác giữa ngành công nghiệp, viện nghiên cứu và chính phủ, cũng như các bộ và cơ quan liên quan, các sáng kiến nhằm nâng cao mức độ tinh vi của 11 hệ thống này sẽ được thực hiện liên tục dựa trên các nhiệm vụ được đặt ra như mục tiêu thực hiện cho từng hệ thống. Các trường hợp thành công và các vấn đề vướng mắc sẽ được chia sẻ trong tất cả các sáng kiến để cho phép áp dụng chéo trong hệ thống

Bên cạnh các sáng kiến riêng lẻ cho 11 hệ thống, một nền tảng chung sẽ được xây dựng trong các giai đoạn sẽ cho phép phối hợp và hợp tác giữa nhiều hệ thống và có thể được sử dụng trong các dịch vụ khác nhau, bao gồm các dịch vụ mới chưa được dự đoán. Đặc biệt, vì khả năng tăng nhanh sự phối hợp của nhiều hệ thống và cải thiện khả năng cạnh tranh công nghiệp, các "Hệ thống giao thông thông minh", "Tối ưu hoá chuỗi giá trị năng lượng" và "các Hệ thống sản xuất mới" sẽ được phát triển thành các hệ thống cốt lõi. Sự phối hợp và hợp tác với các hệ thống khác như "Thúc đẩy các hệ thống chăm sóc cộng đồng tích hợp", "Hệ thống chuỗi thực phẩm thông minh" và "các Hệ thống sản xuất thông minh" sẽ được thực hiện càng sớm càng tốt để tạo ra giá trị mới trong nền kinh tế và xã hội

Tuy nhiên, dựa trên khái niệm về bảo mật theo thiết kế, điều quan trọng là phải quảng bá những sáng kiến này trong khi kết hợp bảo mật vào hệ thống tổng thể từ giai đoạn lập kế hoạch và thiết kế

Dựa vào tất cả các yếu tố này, Nhật Bản thông qua hợp tác giữa ngành công nghiệp, viện nghiên cứu hàn lâm và chính phủ, cũng như các bộ liên quan, sẽ thúc đẩy các sáng kiến cần thiết để xây dựng nền tảng chung (nền tảng dịch vụ siêu xã hội thông minh [Xã hội 5.0]) sử dụng hiệu quả IoT để thực hiện xã hội siêu thông minh

Cụ thể, điều này sẽ liên quan đến việc chuẩn hóa các giao diện, định dạng dữ liệu,... nhằm tạo thuận lợi cho việc sử dụng dữ liệu giữa nhiều hệ thống, thúc đẩy việc phát triển và triển khai thử nghiệm công nghệ an ninh chung có độ tinh xảo cao chia sẻ cho tất cả các hệ thống và phát triển chức năng sẽ thực hiện quản lý rủi ro hợp lý

Ngoài ra, các thông tin được cung cấp bởi hệ thống nền tảng chung của Nhật Bản, chẳng hạn như dữ liệu định vị ba chiều và dữ liệu định vị và dữ liệu khí tượng thu được từ Hệ thống vệ tinh Quasi-Zenith, Hệ thống tích hợp và phân tích dữ liệu (DIAS) và Cơ sở hạ tầng công chủ chốt Nhật Bản JPKI), Nhật Bản sẽ cung cấp khuôn khổ và phát triển các công nghệ liên quan sẽ cho phép sử dụng rộng rãi các dữ liệu này giữa các hệ thống

Hơn nữa, để đáp ứng các hệ thống ngày càng phức tạp và quy mô lớn, Nhật Bản sẽ cần tăng cường phát triển các công nghệ cơ bản cho thông tin và truyền thông và xây dựng các chức năng đo lường xã hội sẽ cho thấy tác động của chúng đến nền kinh tế và xã hội cùng với các chi phí xã hội

Hơn nữa, Nhật Bản sẽ thúc đẩy khoa học có ý nghĩa quan trọng trong việc đáp ứng các vấn đề liên quan đến bảo vệ thông tin cá nhân và trách nhiệm của các nhà sản xuất và các nhà cung cấp dịch vụ trong việc tăng cường các sáng kiến đạo đức, luật pháp và xã hội nhằm lồng ghép nhân văn và khoa học vào thực hiện thử nghiệm trong xã hội, thúc đẩy việc bãi bỏ quy định và cải cách hệ thống sẽ cho phép cung cấp và vận hành các dịch vụ mới và tạo ra các hệ thống và các quy định thích hợp

Cùng với tất cả các sáng kiến này, Nhật Bản cũng sẽ nuôi dưỡng các nhà nghiên cứu NC&PT cần thiết để xây dựng nền tảng dịch vụ xã hội siêu thông minh, cũng như những người sử dụng nền tảng này để tạo ra giá trị và dịch vụ mới

NASATI (Theo 5th Science and Technology Basic Plan, Japan)
 
Vượt mặt Đức để xây xã hội thông minh 5.0

photo1525856624648-1525856624648393961513.gif
Nếu như Cách mạng công nghiệp 4.0 tập trung ở phạm vi nhà máy và sản xuất thì Xã hội 5.0 lại mở rộng ra mọi ngóc ngách của xã hội

Sự suy thoái của tỷ lệ sinh, già hóa dân số, thảm họa tự nhiên, sự ô nhiễm, mất cân bằng giới tính, khủng bố, mật độ dân đô thị cao, thiếu tài nguyên thiên nhiên: Những vấn đề này nghe có vẻ như nền công nghiệp IT có thể giải quyết được ?

Những doanh nghiệp Nhật Bản nói "YES" và được mang đến triễn lãm thương mại Cebit tại Hanover, Đức để giải thích lý do cho điều này

Sự học hỏi kèm khiếm tốn đã giúp Nhật Bản từ một nước khép kín, lạc hậu trở thành 1 cường quốc sánh vai với các nước châu Âu và đến những năm 1980, đất nước Mặt Trời mọc trở thành nước dẫn đầu về sáng tạo

Giáo sư Ezra Vogel từng đề cập tới điều này trong cuốn sách nổi tiếng của mình: "Nhật Bản số 1: Những bài học cho nước Mỹ". Và giờ đây, Nhật Bản lại hướng tới một ý tưởng vô cùng táo bạo cũng như đi đầu trong vấn đề này

Thậm chí tầm nhìn của người Nhật còn vượt lên trên cả Công nghiệp 4.0 - tòa nhà được xây dựng từ "nhà máy thông minh" mà cả thế giới đang hướng tới, vượt ra ngoài phạm vi "nhà máy", phạm vi mà Nhật Bản xây dựng chính là xã hội: Xã hội thông minh 5.0

Nếu ví Cách mạng công nghiệp 4.0 là cuộc cách mạng thứ 4 trong công nghiệp của con người thì "Xã hội 5.0" là cuộc cách mạng xã hội thứ 5 của nhân loại

Nhật Bản xây dựng xã hội 5.0 (Society 5.0)


Đó chính là những gì Liên đoàn các doanh nghiệp Nhật Bản (Keidanren) đề ra nhằm xây dựng nên một xã hội mới "siêu thông minh - smart society" và là nội dung chính của buổi diễn thuyết tại triễn lãm thương mại Cebit

Vào tháng 4 năm 2016, chính phủ Nhật Bản ban hành Kế hoạch Công nghệ và Khoa học cơ ban thứ 5 (5th Science and Technology Basic Plan) nhằm hướng tới một xã hội siêu thông minh trong tương lai

Xã hội 5.0 sẽ là bước tiến thứ 5 trong cuộc cách mạng xã hội của loài người mà Nhật Bản chính là quốc gia đi đầu, trong đó: Xã hội nguyên sơ đầu tiên là xã hội săn bắn (Hunting Society), tiếp đến là xã hội nông nghiệp (Agricultural Society), xã hội công nghiệp Industrial Society, xã hội thông tin (Information Society)

Xã hội mới này sẽ mở rộng phạm vi làm việc cho cả người nước ngoài và phụ nữ, vốn là hai nhóm lao động có đóng góp không đáng kể trong nền công nghiệp của nước này, đồng thời giải quyết các bài toán nhân khẩu học đang làm đau đầu những nhà quản lý Nhật Bản

Xa hơn vấn đề giải quyết việc làm, xã hội mới sẽ tìm kiếm một con đường mà công nghệ có thể giúp tất cả mọi người dân tham gia vào hoạt động xã hội, kể cả người già. Thay vì cạnh tranh khốc liệt, công nghệ sẽ mang lại sự hợp tác với cả doanh nghiệp nước ngoài

Nguyên tắc để xây dựng "xã hội 5.0" là "phân tích dữ liệu nhờ sức mạnh trí tuệ nhân tạo (AI)", tận dụng tối đa sức mạnh công nghệ để nâng cao hiệu quả và giải quyết các vấn đề sản xuất hay xã hội

Có thể nói, tuy đi sau Đức hay một số nước châu Âu trong cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 nhưng những kết quả mà Nhật bản đạt được lại vô cùng đáng nể


Nhật Bản đẩy mạnh ứng dụng robot vào sản xuất

Quốc gia Mặt Trời mọc sử dụng robot cho sản xuất công nghiệp với tỉ lệ 300 robot/10.000 nhân công, đồng hạng 3 với Đức và chỉ sau Hàn Quốc (631 robot/10.000 nhân công), Singapore thứ hai (488 robot/10.000 nhân công) - số liệu thống kê của Liên đoàn Robot Quốc tế năm 2016

Không những thế, Nhật Bản còn chiếm tới 52% nguồn cung robot cho thế giới

Mới chỉ khởi động Chương trình "xã hội 5.0" vào năm 2016 nhưng những sáng kiến của nó đã lan rộng toàn nước Nhật, tất cả mọi người dân đều chia sẻ chung 1 tầm nhìn, mỗi tổ chức, xí nghiệp cũng đóng góp công sức xây dựng theo tầm nhìn xa này

Là quốc gia thiếu tài nguyên, Nhật Bản xem tài nguyên dữ liệu là một dạng tài nguyên thay thế nhiên liệu, hay còn gọi là nền kinh tế kỹ thuật số. Trong đó dữ liệu được ví như "dầu mỏ thứ hai" của kỷ nguyên số

Minh chứng rõ ràng nhất về tiềm năng của nguồn tài nguyên dữ liệu chính là 5 tập đoàn CNTT khổng lồ Alphabet (công ty mẹ của Google), Amazon, Apple, Facebook và Microsoft còn được gọi là "Bộ năm quyền lực" (Frightful Five) hay FAMGA


Mặc dù khai thác tài nguyên dữ liệu không phải là vấn đề mới vì dữ liệu đã tồn tại từ rất lâu, nhưng chỉ trên giấy hoặc trong file Excel
Hơn nữa, tài nguyên dữ liệu còn được phân tích hay khai thác thủ công bởi con người, việc đưa trí thông minh nhân tạo AI sẽ là một bước tiến mới nhằm khai thác tối đa nguồn tài nguyên vô tận này

AI còn tỏ ra ưu việt hơn con người trong công việc này vì khi phân tích dữ liệu đôi khi con người còn cần dùng đến "giác quan thứ sáu" và có thể sai sót nhưng các AI giờ đây có đủ trí thông minh, khả năng học hỏi để xử lý khối lượng thông tin khổng lồ nhanh chóng

Điều này cũng nảy sinh 1 vấn đề mới: An ninh bảo mật dữ liệu. Nếu kẻ xấu có được dữ liệu của một công ty hay doanh nghiệp thì chắc chắn đó là một thảm họa thật sự, có thể mang tính sống còn với sự tồn tại của họ

Tại Nhật Bản, Chính phủ và doanh nghiệp, xã hội đã cùng hợp tác để soạn ra luật quản lý dữ liệu nhằm giải quyết vấn đề nan giải này

Vậy chương trình phát triển nền kinh tế kỹ thuật số - "Xã hội 5.0" của Nhật Bản khác các quốc gia khác ở chỗ nào ?

Mỗi quốc gia đều có những cách tiếp cận khác nhau đối với nền kinh tế khai thác dữ liệu, nếu như Mỹ kiểm soát quá trình này "từ trên xuống" thông qua việc sản xuất mọi thứ ở Trung Quốc thì Đức và Nhật lại khác giống nhau về góc nhìn... từ dưới lên!


Một xã hội thông minh nhờ ứng dụng AI vào mọi mặt của đời sống

Chính vì lý do này nên cuộc cách mạng Công nghiệp công nghiệp 4.0 bắt nguồn từ Đức và "Xã hội 5.0" ở Nhật cũng có nhiều nét giống nhau, nhưng Nhật Bản bắt đầu thu thập dữ liệu nhưng không sử dụng mọi thứ

Con đường cơ bản của xã hội 5.0 sẽ bao gồm: Không gian máy tính - thông tin - không gian vật lý - thế giới thực với sự kết hợp của hai yếu tố chính là Hệ thống Vật lý Máy tính - Cyber Physical Systems (CPS), vật thể thực được tăng cường và kết hợp thông tin

Thông qua AI, quá trình này sẽ lọc lấy những thông tin thực sự cần thiết và quan trọng trong "đại dương dữ liệu" rồi chuyển "lên trên" để phân tích, chúng sẽ được lưu giữ trên các bộ nhớ đám mây

Đến đây, con người mới tham gia vào quá trình phân tích xử lý các thông tin vì nó yêu cầu khả năng suy nghĩ sáng tạo mà hiện nay máy móc vẫn còn kém rất xa con người

Yêu cầu năng lực của chuyên gia xử lý và phân tích dữ liệu, kỹ sư máy tính, chuyên gia an ninh mạng vì thế mà càng được yêu cầu cao hơn, để tìm kiếm nguồn nhân lực xây dựng cho "Xã hội 5.0", Nhật Bản tiến hành các chương trình đào tạo đặc biệt dành cho kỹ sư máy tính

Tương lai Nhật Bản với "Xã hội 5.0"

Trong cuộc phỏng vấn với tạp chí Expert (Nga), giám đốc bộ phận quan hệ chính phủ và công chúng của Tập đoàn Mitsubishi là Noritsugu Uemura cho hay

Hiện nay Nhật Bản mới chỉ ở những bước đi đầu tiên của quá trình này và chưa thể trình diễn các kết quả cụ thể, nhưng đến Thế vận hội 2020 do Nhật Bản đăng cai, họ sẽ cho thế giới thấy được những kết quả ban đầu như hệ thống giao thông tự hành dùng cảm biển gắn trên xe, bản đồ 3D, tín hiệu định vị từ hệ thống vệ tinh nhằm tăng độ sai sót bé hơn 5cm

Trong khi đó, hệ thống GPS hiện tại có sai sót khá lớn (5-10m), hay một hệ thống tương đương GPS của Nga là GLONASS cũng có sai sót đến 20m


Dữ liệu sẽ được lưu giữ trên các bộ nhớ đám mây

Ý tưởng về xã hội 5.0 mới chỉ được triển khai bước đầu nên những kết quả của nó vẫn chưa thật sự ấn tượng và rõ nét, thế nhưng chắc chắn rằng xã hội Nhật Bản sẽ có sự chuyển biến mạnh mẽ trong khoảng thời gian sắp tới

Hãy cùng chờ tới Thế vận hội Mùa hè 2020 mà Nhật Bản đăng cai tổ chức để thấy được sự thay đổi này !


Hoa Hướng Dương
 
Nhật Bản lo tìm một tầm nhìn thiết kế công nghiệp
- Ông Lee Kun-hee, Chủ tịch tập đoàn Samsung, hồi năm 1996 nhấn mạnh thiết kế là một nguồn lực quản lý cốt lõi buộc phải có để một công ty có thể tồn tại được trong thế kỷ 21. Trong khi các công ty lớn trên thế giới xoay theo hướng thiết kế cho người dùng sao cho họ dễ dùng sản phẩm nhất, Nhật Bản vẫn tập trung vào khâu kỹ thuật để giờ đây nhận ra mình tụt hậu và đang kỳ vọng vào kết quả của cuộc cách mạng đảo ngược quy trình thiết kế công nghiệp

1586e_5_600.jpg

Anh Akihiro Adachi, một nhà thiết kế thiết bị nghe nhìn 31 tuổi tại hãng Panasonic, lâu nay vẫn muốn có một số không gian riêng trên tàu điện ngầm khi đi làm từ thành phố Osaka đến thủ đô Tokyo của Nhật Bản. Vì vậy, khi công ty bắt đầu khuyến khích sự đổi mới sáng tạo, anh và một số đồng nghiệp bắt tay chế tạo tai nghe “Wear Space” có tính năng hạn chế tiếng ồn và thu hẹp tầm nhìn

Cơ hội cuối cùng

9f8f7_6.jpg

Nguyên mẫu tai nghe Wear Space

Nhiều người ở Panasonic không khỏi bối rối trước phát minh nói trên. Có người phàn nàn văn phòng trông có vẻ khác thường khi đầy người mang tai nghe Wear Space lúc làm việc. Dù vậy, nguyên mẫu thiết bị trên bất ngờ giành được một giải thưởng thiết kế toàn cầu và nhận được sự phản hồi tích cực từ những người muốn tập trung hoặc tránh bị sao nhãng trong quá trình làm việc. Ngay khi đeo tai nghe, thiết bị lập tức tạo ra một ranh giới với môi trường xung quanh và cung cấp “một không gian tâm lý” hoàn toàn riêng tư

Theo Panasonic, thiết bị chỉ nặng 300 gram, có thể được điều chỉnh để người mang chỉ nhìn thấy máy tính và bàn phím máy tính ở phía trước. “Chúng ta đôi khi chỉ muốn ở một mình và cần sự tập trung. Việc mang Wear Space cũng có thể phát đi thông điệp đến các đồng nghiệp xung quanh rằng họ không muốn bị quấy rầy”, ông Kang Hwayoung, thành viên của nhóm phát triển Wear Space cho biết. Thiết bị có giá bán khoảng 260 đô la này dự kiến được tung ra thị trường Nhật Bản trong năm 2019 trước khi ra mắt trên toàn cầu sau đó

ec253_7_600.jpg

Dự án nói trên là một trong những nỗ lực của ngành công nghiệp điện tử Nhật Bản nhằm khôi phục hào quang xưa, liên quan đến thiết kế công nghiệp. Sau nhiều năm bị lép vế trước các đối thủ tập trung vào thiết kế, như Apple (Mỹ) và Dyson (Anh), các công ty Nhật Bản giờ đây cố gắng khôi phục các quy trình thiết kế và sức sáng tạo tinh tế từng giúp tạo ra các sản phẩm mang tính biểu tượng, như máy nghe nhạc cầm tay Walkman (của hãng Sony)

Panasonic, Sony và Mitsubishi Electric thuộc số những công ty đang thực thi những chính sách vốn quen thuộc với nhiều doanh nghiệp tại Mỹ và châu Âu, như cho nhà thiết kế tham gia vào mọi bước và xem bao bì là một phần của sản phẩm. “Chúng tôi thường để nhà thiết kế tham gia vào các giai đoạn cuối cùng của quá trình phát triển sản phẩm với mục đích chủ yếu là cải thiện yếu tố thẩm mỹ. Chúng tôi đang cải tiến quy trình để nhà thiết kế có thể tham gia từ giai đoạn lập kế hoạch”, ông Yoshiyuki Miyabe, Giám đốc sản xuất và công nghệ của Panasonic, cho biết

Theo hãng tin Reuters, Chính phủ Nhật Bản cũng đang thúc đẩy những nỗ lực nói trên. Một bản báo cáo gần đây kêu gọi các nhà lãnh đạo doanh nghiệp xem thiết kế là một động lực chính thúc đẩy năng lực cạnh tranh. Bản báo cáo cũng kêu gọi sự ưu đãi thuế đối với các khoản đầu tư liên quan đến thiết kế và luật mới để bảo vệ tốt hơn tài sản trí tuệ. Chính phủ Nhật Bản dự kiến chỉnh sửa những đạo luật liên quan theo hướng như thế trong năm 2019

Ông Daisuke Kubota, một quan chức chính phủ, cho biết rất nhiều chuyên gia thiết kế thúc giục Tokyo đẩy mạnh các sáng kiến về thiết kế và nhận định đây thật sự là cơ hội cuối cùng. Họ cảnh báo Nhật Bản sẽ không bao giờ có thể bắt kịp các đối thủ toàn cầu nếu bỏ lỡ cơ hội này

Chặng đường còn dài

Ông Kinya Tagawa, giáo sư trường Đại học Nghệ thuật Hoàng gia (Anh) và là nhà đồng sáng lập công ty thiết kế Takram, nhận định các công ty lớn đã tăng cường yêu cầu các bài giảng về thiết kế dành cho các quan chức điều hành của họ. “Tôi đang nhìn thấy dấu hiệu của sự thay đổi”, ông Tagawa nhận định. Dù vậy, nhiều chuyên gia nhất trí rằng với các công ty Nhật Bản, chặng đường phía trước còn dài. Các nhà thiết kế nắm vị trí lãnh đạo vẫn là “hàng hiếm” ở hầu hết công ty điện tử trong bối cảnh các nhà công nghệ vẫn nắm vị trí quan trọng, theo các quan chức công ty và nhà thiết kế công nghiệp Nhật Bản

Nhật Bản vào năm ngoái nhận được 31.961 hồ sơ đăng ký thiết kế, kém xa Trung Quốc (630.658 hồ sơ) và ít hơn cả Hàn Quốc (67.374 đơn). Thời hoàng kim của ngành công nghiệp điện tử Nhật Bản vào đầu những năm 1980, nước này có gần 60.000 hồ sơ mỗi năm. Theo ông Tagawa, gốc rễ của vấn đề hiện nay là các công ty Nhật Bản đã không tiếp thu bài học từ cuộc cách mạng phần mềm, theo đó nêu bật tầm quan trọng của các nguyên tắc thiết kế tập trung vào người sử dụng và sản phẩm dễ sử dụng như điện thoại iPhone của Apple. Thay vào đó, họ vẫn tập trung vào khâu kỹ thuật

Ông Ryuichi Oya, người vừa rời vị trí giám đốc thiết kế của hãng Sharp để về hưu, cho biết đã tận mắt chứng kiến thái độ đó khi chuyển đến công ty này làm bốn năm trước sau một khoảng thời gian dài làm việc cho hãng xe Mazda Motor. “Tại các công ty điện tử gia dụng, nhà thiết kế không có nhiều tiếng nói như kỹ sư. Khi kỹ sư bác bỏ các đề xuất thiết kế vì cho rằng chúng quá tốn kém hoặc khó khăn về mặt kỹ thuật, nhà thiết kế dễ dàng bó tay”, ông Oya nhớ lại. Ông cũng nhận thấy rất khó thuyết phục ban lãnh đạo về sự cần thiết của một tầm nhìn thiết kế

“Vấn đề không phải là anh thích màu này hoặc kiểu dáng kia hay không. Phải có những nguyên tắc thiết kế mà chỉ Sharp mới có và nhất quán trên toàn bộ dòng sản phẩm”, ông giải thích

488c9_8.jpg

Sony quyết định đặt Aibo nằm một bên thay vì úp mặt xuống đáy hộp

Các nhà thiết kế Nhật Bản đã nói đến điều tương phản tại tập đoàn Samsung ở Hàn Quốc. Ông Lee Kun-hee, Chủ tịch tập đoàn này, hồi năm 1996 nhấn mạnh thiết kế là một nguồn lực quản lý cốt lõi buộc phải có để một công ty có thể tồn tại được trong thế kỷ 21. Nói là làm, ông đã tăng cường số lượng nhà thiết kế và nâng vị thế của họ tại tập đoàn

Tại hãng Sony, những người trong cuộc tiết lộ vai trò của thiết kế đã bắt đầu trở lại vị trí hàng đầu sau khi ông Kaz Hirai lên làm Chủ tịch vào năm 2012. Sự thay đổi không diễn ra quá nhanh khi công ty này tiến hành quá trình tái cấu trúc đau đớn nhưng kết quả thể hiện phần nào qua cách tiếp cận đối với việc hồi sinh chú chó robot Aibo

Các nhà thiết kế đã làm việc để tạo ra trải nghiệm người sử dụng toàn diện, bắt đầu từ khi khách hàng mở hộp và tham gia vào cộng đồng chủ sở hữu Aibo. “Chúng tôi đã thảo luận nhiều về chuyện làm sao đóng gói Aibo để nó trông giống một sinh vật sống hơn. Điều này rất quan trọng bởi việc mở hộp sản phẩm đánh dấu lần gặp gỡ đầu tiên của khách hàng với chó robot”, Giám đốc thiết kế của Sony, ông Yutaka Hasegawa, cho biết

Cuối cùng, họ quyết định đặt Aibo nằm một bên thay vì úp mặt xuống dù làm thế khiến chi phí bao bì tăng. Sự thay đổi này thu hút cộng đồng chủ sở hữu Aibo. Một số người háo hức thậm chí đăng lên mạng đoạn video ghi lại cảnh mở hộp đựng robot

Minh Huy
 
Top