What's new
Vietnam - Điện Biên Phủ Kinh Tế

This is a sample guest message. Register a free account today to become a member! Once signed in, you'll be able to participate on this site by adding your own topics and posts, as well as connect with other members through your own private inbox!

Khodorkovsky Lobbyist

LOBBY.VN

Administrator
Các "bố già" Nga một thời lũng đoạn chính trường
"Bố già" trong trường hợp này hoàn toàn không giống như "phiên bản" bố già trong tiểu thuyết The Godfather của Mario Puzo mà là một biến thái nguy hiểm hơn nhiều lần

Mảnh đất màu mỡ cho thế lực ngầm

Thao túng và lũng đoạn kinh tế quốc gia, họ có khả năng thọc sâu vào hệ thống tài chính - kinh tế với sự giúp đỡ của các nhóm lợi ích. Những bài học của nước Nga khi được soi rọi lại vào giai đoạn thập niên 1990 sẽ chẳng bao giờ cũ, càng không cũ với một số nước cũng đang vật lộn với cơ chế chuyển đổi và khi mà nền kinh tế quốc gia bắt đầu bị thâu tóm bởi những nhóm thế lực ngầm...

Có hai cột mốc đáng chú ý trong lịch sử nước Nga đương đại

- Thứ nhất: tháng 4-1985 (tổng thống) Mikhail Gorbachev lần đầu tiên nói đến chính sách perestroika (tái cấu trúc) và glasnost (công khai). Hai chủ trương mang tính "cách mạng" này đã dẫn Liên Xô đến sự tan rã

- Thứ hai: năm 1994 (thủ tướng) Anatoly Chubais tiến hành chương trình tư hữu hóa

Sự kiện thứ hai là hậu quả trực tiếp của sự kiện thứ nhất và cả hai sự kiện đưa đến sự ra đời một nhóm tài phiệt, tạo ra cái mà báo chí phương Tây gọi là "mafia đỏ". Chỉ đến thời Putin, sự lũng đoạn của nhóm oligarch (tập đoàn đầu sỏ chính trị - thuật từ chính trị học thời Hi Lạp cổ đại) mới bắt đầu bị hạn chế...

Thế hệ các bố già Nga ra đời như thế nào ?

Nước Nga nói riêng và Liên Xô nói chung bắt đầu thay đổi từ một ngày chủ nhật 10-3-1985, khi vị bác sĩ Kremlin Yevgeny Chazov gọi điện báo Mikhail Gorbachev - thành viên trẻ nhất Bộ chính trị - cho biết Tổng bí thư Liên Xô Konstantin Chernenko vừa từ trần

Trong vòng vài giờ, hàng đoàn xe Limousine đen đậu kín trước Kremlin và phiên họp khẩn đã đưa Gorbachev lên quyền lực. Lúc đó, sáu nhân vật mà sau này trở thành "tập đoàn quyền lực" còn chưa dính dáng đến chính trường

Tại căn hộ tầng hai ở Matxcơva, một tài xế xe đổ rác tên Alexander Smolensky 30 tuổi đang ngồi trong xó bếp rủa xả số phận. Smolensky trưởng thành trong gia đình không có cha và cuộc đời đầy những nỗi lo cơm áo gạo tiền...

Tại Viện kỹ thuật hóa Mendeleev, Mikhail Khodorkovsky 21 tuổi còn một năm nữa thì tốt nghiệp. Tuy theo ngành hóa nhưng Khodorkovsky bắt đầu thích kinh doanh khi dùng phí đoàn viên để mở một quán cà phê nhỏ trong viện...

Còn ở Viện khoa học kiểm nghiệm, nơi các nhà toán học và lý thuyết học nghiên cứu tên lửa đạn đạo và hạt nhân nguyên tử, Boris Berezovsky 39 tuổi - chuyên gia lý thuyết về tư duy quyết định và có một phòng thí nghiệm riêng - đang mơ mộng về một giải Nobel...

Trên một xa lộ gần phi trường quốc tế Matxcơva, một thanh niên gầy đang đánh taxi lòng vòng kiếm khách. Đó là Vladimir Gusinsky 33 tuổi. Gusinsky rất điên tiết trước thế giới mình đang đối mặt. Mơ tạo dựng sự nghiệp từ sân khấu bởi từng được đào tạo nghề đạo diễn, nghệ sĩ tài năng Gusinsky lại phải kiếm sống bằng nghề lái taxi "chui"...

Còn ở văn phòng thị chính Matxcơva, Yuri Luzhkov 48 tuổi đang chán nản ngồi giữa các viên chức bàn giấy già nua chẳng làm được tích sự gì, trừ việc nhốn nháo vào cuối tháng trong đợt lĩnh lương. Cuối cùng, tại một viện kinh tế ởLeningrad, Anatoly Chubais 30 tuổi - con một người theo Chính Thống giáo từng dạy tại học viện quân sự - cũng đang "ca" bài ca thân phận cuộc đời...

Sáu nhân vật trên không quen biết nhau nhưng đều có điểm chung: tận dụng kẽ hở thời perestroika và glasnost để chiếm quyền lực và tiền tài

Bốn người trong số đó - Smolensky, Khodorkovsky, Berezovsky và Gusinsky - đã trở thành trùm tài phiệt, làm giàu trong bóng tối với những quan hệ chính trị mờ ám và biến Boris Yeltsin thành công cụ của mình

Hai người còn lại - Luzhkov và Chubais - trở thành những chính khách quyền lực. Tại một "nước Nga mới" thời Mikhail Gorbachev và sau đó là Boris Yeltsin, có quá nhiều khoảng trống - trong hệ thống chính trị lẫn kinh tế - để sáu nhân vật trên lợi dụng

Kẽ hở trong hệ thống chính trị là nơi trú ẩn lý tưởng cho các bố già

Sau khi thoát nạn từ vụ đảo chính hụt tháng 8-1991, Mikhail Gorbachev tiếp tục ngồi ghế lãnh đạo bốn tháng nữa trong nỗ lực tuyệt vọng tránh Liên Xô không bị tan rã. Tuy nhiên, cú đấm cuối cùng đã xảy ra vào tháng 12-1991, khi Boris Yeltsin và các nhà lãnh đạo Ukraine cùng Belarus tổ chức cuộc họp tại khu đi săn Belavezhskaya Pushcha và tuyên bố thành lập liên minh đối lập với Gorbachev

Ba tuần sau, ngày 25-12-1991, cờ Liên Xô được hạ xuống khỏi Kremlin, ngay sau khi Gorbachev tuyên bố từ chức. Vài tháng trước, Yeltsin đã bắt đầu lập một "nội các" riêng với sự tham gia của những bộ não trẻ, trong đó có Yegor Gaidar 32 tuổi, tác giả một số bài phân tích kinh tế từng gây chú ý đăng trên tạp chí cộng sản Kommunist

Yeltsin ủng hộ lý thuyết "big bang" (vụ nổ lớn) của Yegor Gaidar (ám chỉ sự nhảy vụt sang nền kinh tế thị trường tự do như trường hợp Ba Lan sau sự kiện bức tường Berlin sụp đổ)

Nói tóm lại, lý thuyết Yegor Gaidar là một liệu pháp sốc và Yeltsin muốn đảm bảo rằng mình đã hoàn toàn phá hủy nền kinh tế - chính trị thời Liên Xô. Tuy nhiên, nền kinh tế - chính trị Nga thời hậu Liên Xô hoàn toàn chưa chuẩn bị bất cứ gì cho giai đoạn quá độ và liệu pháp sốc cuối cùng đem lại vô số hậu quả bi kịch

Sau loạt thất bại trong chính sách tư hữu hóa, nhà cải tổ Yegor Gaidar bị đá đít khỏi Kremlin dưới sức ép quốc hội. Để thỏa mãn giới công nghiệp, Boris Yeltsin đưa Viktor Chernomyrdin lên thay

Trong khi đó, mâu thuẫn giữa Yeltsin và quốc hội càng lúc càng nghiêm trọng. Cuộc bỏ phiếu trưng cầu ý kiến về chính sách cải tổ Yeltsin dự kiến tổ chức ngày 25-4-1993. Trước thời điểm này, Anatoly Chubais đã thực hiện chiến dịch tuyệt mật giúp Yeltsin, bằng cuộc gặp kín với nhà tài phiệt George Soros

Một đại diện Chubais - người phương Tây - đã đến Thụy Sĩ dàn xếp việc lập nguồn quỹ cho cuộc vận động hậu trường giúp Yeltsin thoát nguy cơ rớt đài

Kết quả, chiến dịch đánh bóng trên các phương tiện truyền thông đã giúp Yeltsin "thoát chết" với 58% ý kiến bày tỏ lòng tin và 52% ủng hộ chính sách cải tổ kinh tế. Lúc này nền chính trị và kinh tế Nga đã trở thành một loại hàng hóa đặc biệt. Chính sách tư hữu hóa bước sang giai đoạn hai. Bất cứ ai có tiền đều có thể mua được gần như bất cứ gì

Đây là thời điểm mà những Khodorkovsky, Berezovsky, Gusinsky... xuất hiện, trong bối cảnh giá trị hàng hóa - đặc biệt các công ty nhà nước - được bán với giá rẻ mạt. Zil - hãng sản xuất xe tải nổi tiếng với 100.000 công nhân - chỉ có giá vỏn vẹn 16 triệu USD !

Giá thị trường của Gorky Automobile Works (còn được gọi là GAZ), nơi sản xuất xe hơiVolga- chỉ 27 triệu USD. Và trong khi công ty Mỹ thường tính giá thị trường 100.000 USD/công nhân, công ty Nga lúc đó chỉ tính 100-500 USD/đầu người

Đúng là bi kịch !

Ngọc Trí
 
Last edited:
Câu lạc bộ Đồi Chim Sẻ

- Khắp Matxcơva, không đâu có cảnh quan đẹp bằng đồi Chim Sẻ. Khu vực quanh đồi là một trong những khu thanh thế nhất nước Nga, nơi có Đại học Matxcơva, Viện Hóa lý và Mosfilm (trung tâm công nghiệp điện ảnh Nga)

Đó cũng là địa điểm tụ họp của một hội quán đặc biệt. Tháng 9-1994, một nhóm doanh nhân trẻ quy tụ trong một biệt thự tại đồi Chim Sẻ, trong đó có Mikhail Khodorkovsky, Alexander Smolensky, Boris Berezovsky, Vladimir Vinogradov, Vladimir Potanin, Mikhail Friedman, Oleg Boiko và Alexander Yefanov

Tất cả đều đến theo lời mời của Vasily Shakhnovsky, 37 tuổi, một trong những tùy viên hàng đầu của Yuri Luzhkov. Shakhnovsky được lôi kéo vào lớp men chính trị mới tại Matxcơva với cương vị thành viên ban cố vấn Luzhkov

Luật chơi mới

Từ Tòa thị chính Matxcơva, Shakhnovsky đã chứng kiến làn gió chính trị - kinh tế mới thổi vào Matxcơva. Những biến động như vụ đảo chính Gorbachev vào tháng 8-1991, cuộc “cách mạng” kinh tế của Boris Yeltsin năm 1992 đến cuộc chạm trán tóe lửa giữa Yeltsin và quốc hội tháng 10-1993 đã khiến các doanh nhân phải nghĩ đến một thứ luật chơi thống nhất. Đây là lúc giới tư sản thế hệ mới phải nhận thức họ muốn gì từ chính phủ và để làm được điều này họ cần một sức mạnh tập thể

Và như vậy, Câu lạc bộ Đồi Chim Sẻ ra đời. Họ thảo ra một luật chơi, lập ra một mô hình nhóm lợi ích, trong đó mỗi thành viên đều thống nhất không dùng tiền hối lộ để trù ếm đối thủ, không dùng phương tiện truyền thông mắng mỏ nhau và phải tạo ra một “đội quân” với mạng tình báo chuyên nghiệp làm công cụ riêng

Trước đó, nhiều cựu viên chức KGB từng được thuê để chôm chỉa tài liệu đối phương cũng như thăm dò chuyển động chính sách trong bộ máy nhà nước. Câu lạc bộ Đồi Chim Sẻ gặp nhau định kỳ thứ năm hằng tuần, khoảng 7g tối, cùng dùng bữa chung và sau đó bàn luận đến nửa đêm

Một trong những lý do nữa khiến Câu lạc bộ Đồi Chim Sẻ ra đời là các tay tài phiệt trẻ đều cần có một nhà bảo trợ chính trị uy tín cực mạnh, trong bối cảnh cuộc chiến thanh trừng đối thủ theo kiểu mafia ngày càng bùng nổ. Vụ Berezovsky bị ám sát hụt là một trong những điển hình

Trước khi thành viên Câu lạc bộ Đồi Chim Sẻ gặp nhau lần đầu tiên vào tháng 9-1994, doanh nghiệp Logovaz của Berezovsky là công ty làm ăn thành công nhất làng kinh doanh xe hơi. Không chỉ là đại lý lớn nhất của Zhiguli, Logovaz còn bán Mercedes, Honda, Chevrolet, Chrysler, Volvo và bắt đầu có kế hoạch làm đại lý cho Daewoo

Người ta có thể thấy biển quảng cáo Logovaz khắp Matxcơva. Trong khi đó, thị trường xe hơi đang là sân chơi béo bở của mafia. Tại Matxcơva, có ít nhất ba nhóm mafia kinh doanh xe hơi: hai nhóm Chechnya và nhóm Slavic có tên Solntsevo. Tháng 9-1993, bãi đổ xe của Logovaz bị tấn công ba lần và các phòng triển lãm Logovaz bị phá hoại bằng lựu đạn

Tiếp đó, mafia quyết định thanh toán Berezovsky. Năm giờ chiều 7-6-1994, Berezovsky bước ra khỏi Câu lạc bộ Logovaz tại đường Novokuznetskaya, vào băng ghế sau của chiếc Mercedes 600

Khi xe chạy ngang một trụ đồng hồ gắn trên phố, quả bom cài trong trụ đồng hồ phát nổ, xé toạc phần trước chiếc Mercedes, làm tung lên không khí hàng ngàn mảnh sắt. Viên tài xế bị văng mất đầu và tay cận vệ (ngồi ghế trước) bị hỏng một mắt

Bảy khách bộ hành bị thương nặng và cửa kính vài ngôi nhà gần đó bị nứt vỡ. Nám khói đen, thân thể đầy máu và run lẩy bẩy, Berezovsky lồm cồm bước ra từ chiếc xe nát

Vụ ám sát trùm Berezovsky đã làm chấn động Matxcơva, xảy ra trong bối cảnh Matxcơva đang trở thành chiến trường đẫm máu của mafia. Cho đến tháng 6-1994, 52 quả bom đã nổ tại Matxcơva (so với 61 vụ đánh bom trong suốt năm 1993). Berezovsky treo giải thưởng 1 triệu USD cho ai chỉ ra bọn ám sát

Berezovsky bước vào “câu lạc bộ tổng thống”

Sau cuộc điều trị tại Thụy Sĩ trở về, Berezovsky quyết định mở rộng doanh nghiệp và bắt đầu bước vào lĩnh vực truyền thông. Để bảo đảm hoạt động làm ăn suôn sẻ, nhất thiết phải thâm nhập Kremlin và Berezovsky lập kế hoạch tiếp cận Boris Yeltsin

Trong những phiên họp đầu tiên tại Câu lạc bộ Đồi Chim Sẻ, Berezovsky từng nhiều lần nhấn mạnh sức ảnh hưởng chính trị trong hoạt động kinh doanh. Trong thực tế, Berezovsky đã ấp ủ tham vọng “kẻ tạo ra vua” trong lịch sử cận đại Nga

Cuối cùng, Berezovsky cũng tiếp cận được Yeltsin, qua vai trò “dắt mối” của nhà báo trẻ Valentin Yumashev, người gần gũi Yeltsin thời Perestroika (giữa thập niên 1980) và là tổng biên tập một trong những tuần san nổi tiếng nhất Matxcơva (Ogonyok) mà Berezovsky có lần hỗ trợ tài chính

Trước đó, Berezovsky quen Yumashev thông qua sự giới thiệu của Pyotr Aven (cha người này là nhà toán học làm việc chung với Berezovsky tại Viện Khoa học kiểm nghiệm). Pyotr Aven cũng từng có mặt trong bộ máy cải tổ của Gaidar

Người đầu tiên chứng kiến vụ vận động diện kiến tổng thống Nga của Berezovsky là cận vệ thân tín Alexander Korzhakov của Yeltsin. Korzhakov cho biết cuộc gặp được thực hiện không lâu sau khi Yumashev hoàn thành quyển tiểu sử thứ hai về Yeltsin. Cuối năm 1993, sau cuộc choảng nhau u đầu mẻ trán giữa Yeltsin và quốc hội, Yumashev hối hả viết quyển tiểu sử trên nhưng chưa tìm được nhà xuất bản có uy tín cho việc in ấn và phát hành

Cuối cùng, Yumashev nghĩ đến tập đoàn truyền thông Berezovsky. Đó là đầu mối của quan hệ Yeltsin - Berezovsky. Kết quả, Berezovsky tài trợ việc ấn hành quyển tiểu sử (nơi chịu trách nhiệm quảng cáo và phát hành là tuần san Ogonyok). Từ đó, Berezovsky trở thành hội viên Câu lạc bộ Tổng thống, nơi quy tụ một nhóm nhỏ thân tín nhất của Boris Yeltsin

Sau đó, Berezovsky giục Yeltsin hỗ trợ mình thành lập một “kênh truyền hình tổng thống”. Tất nhiên Yeltsin không từ chối

Ngày 29-11-1994, Yeltsin ký sắc lệnh tổng thống (số 2133), ra lệnh tư hữu hóa một phần trong Kênh 1, trở thành đài truyền hình độc lập mang tên Đài truyền hình công cộng Nga (viết tắt ORT theo tiếng Nga). Các cổ đông mới trong ORT gồm vài thành viên kết nghĩa anh em trong Câu lạc bộ Đồi Chim Sẻ (Berezovsky, Khodorkovsky, Friedman, Smolensky...)

Cần nói thêm, trong những tháng đầu có mặt trong Kênh 1, Berezovsky đã xung đột gay gắt với giám đốc điều hành Vladislav Listyev. Ngày 1-3-1995, một tháng trước khi chính thức nắm quyền điều hành ORT, Vladislav Listyev bị nã hai phát chết trước cửa nhà

Vụ ám sát Vladislav Listyev làm kinh động nước Nga. Yeltsin lên án “vụ giết người hèn nhát làm mất một nhà báo truyền hình tài năng đẳng cấp thế giới”. Chánh công tố Matxcơva bị sa thải và (thị trưởng Matxcơva) Luzhkov bị Yeltsin chỉ trích, tội “nhắm mắt làm ngơ trước cơn dịch mafia trong thành phố”

Tuy nhiên, cuộc điều tra vụ ám sát Vladislav Listyev chẳng đem lại kết quả gì, không ai bị quy kết dính dáng và Berezovsky giành được quyền kiểm soát Kênh 1 (trong đó có ORT) !

Ngọc Trí
 
Last edited:
Khi nhóm lợi ích ra tay !

- Hè 1994, Vladimir Gusinsky thắng lớn trên con đường kinh doanh. Đài truyền hình NTV của ông liên tiếp hốt bạc nhờ quảng cáo. Mối quan hệ cá nhân với thị trưởng Matxcơva Luzhkov đã giúp mọi việc suôn sẻ

Không chỉ truyền thông, Gusinsky còn mở rộng hoạt động doanh nghiệp sang xây dựng và ngân hàng. Thanh thế Gusinsky nổi như cồn

Khi lập danh sách tỉ phú Nga vào hè 1994, Tổ chức thăm dò Vox Populi đã xếp Gusinsky đứng đầu về tài chính và thứ hai về quyền lực (trong khi Berezovsky chỉ được xếp thứ 17 về tài chính và 13 về quyền lực)

Tuy nhiên, Gusinsky không có mặt trong Câu lạc bộ đồi Chim Sẻ, bởi ông là đối thủ của tất cả thành viên câu lạc bộ này. Đó cũng là lý do mà sau này Gusinsky đã bị một trận “hội đồng” khiến gần như thanh bại danh liệt

Loại trừ đối thủ !

Sự lớn mạnh “không kiểm soát nổi” của Gusinsky cùng quan hệ “mờ ám” với thị trưởng Luzhkov đã khiến Yeltsin khó chịu. Berezovsky có lần tường trình rằng Gusinsky có lệ gửi phong bì hối lộ vào thứ năm hằng tuần cho nhiều viên chức chính phủ, từ 500 USD đến vài ngàn đôla - tùy mức độ “nhờ cậy”

Để trừ khử Gusinsky, Berezovsky đã liên minh với con gái Yeltsin - Tatyana Dyachenko. Trong khi đó chính trường Nga tiếp tục hỗn loạn. Ngày 11-10-1994, kinh tế Nga gần như sụp đổ khi đồng rup mất giá 27%

Một tuần sau, Dmitri Kholodov - phóng viên điều tra của nhật báo Moskovsky Komsomoles, lúc đó đang phanh phui vụ tham nhũng trong quân đội - bị giết chết bởi một quả bom...

Cuối năm 1994, chiến dịch tiêu diệt Gusinsky được bật đèn xanh, dù một cố vấn riêng của Yeltsin nói rằng không có cơ sở cho cuộc động thủ và quy kết Gusinsky. Nhưng sự bực tức của Yeltsin đối với Gusinsky càng tăng khi Đài truyền hình NTV tung ra các bài bình luận tiêu cực về cuộc chiến của Kremlin với lực lượng ly khai Chechnya

Thế rồi, chiến dịch tấn công Gusinsky từng bước được thực hiện. Ngày 19-11-1994, Rossiiskaya Gazeta tung ra bài viết mang tựa Tuyết bắt đầu rơi, mang nội dung quy chụp rằng Gusinsky đang bí mật lập kế hoạch lật đổ Yeltsin và đưa (thị trưởng Matxcơva) Luzhkov lên ghế tổng thống

Từ vài “nguồn tin không thể tiết lộ”, Rossiiskaya Gazeta cho biết thêm Gusinsky cũng là thủ phạm đứng sau vụ gây mất giá đồng rup vào tháng 10

Sáng 2-12-1994, một nhóm mang mặt nạ đen thủ súng tự động bất ngờ xâm nhập tư dinh Gusinsky ở ngoại ô Matxcơva. Sau đó, Gusinsky bị bám sát khắp nơi. Cuộc khủng bố tinh thần thực hiện hằng ngày và vợ Gusinsky sợ đến mức phải trốn ra nước ngoài

Ngày 18-12-1994, Gusinsky phải sang Anh, náu tại London sáu tháng, nhưng vẫn bị nhận các cú điện thoại hăm dọa. Cuối cùng, “tuyết” ngưng rơi. Gusinsky đầu hàng. Ông không còn công khai đi lại với Luzhkov và phải “nhường” thương vụ Hãng hàng không Aeroflot cho Berezovsky...

Một bức ảnh hiếm hoi về cuộc gặp gỡ của các đại gia giàu có và đầy quyền lực ở nước Nga thập niên 1990

Ngân hàng, năng lượng: món mồi béo bở

Thành viên Câu lạc bộ đồi Chim Sẻ liên tục chiếm lĩnh và dần thống trị nền kinh tế Nga. Ngân hàng Menatep của Mikhail Khodorkovsky hốt bộn bạc từ sự trồi sụt của đồng rup. Đến tháng 9-1995, Khodorkovsky - mới 31 tuổi - đã xây dựng được một vương quốc khổng lồ

Tập đoàn Rosprom của Khodorkovsky kiểm soát 29 công ty liên quan đủ ngành, từ dầu hỏa, hóa chất, chế biến thực phẩm, dệt đến bột giấy... Như Berezovsky, Khodorkovsky cũng tìm cách thâm nhập Kremlin.

Ngay trong năm đầu của chế độ Boris Yeltsin, Khodorkovsky đã làm cố vấn riêng cho Vladimir Lopukhin (bộ trưởng năng lượng và nguyên liệu trong nội các Gaidar). Lopukhin tạo vỏ bọc bằng cách “chế” ra ghế thứ trưởng đặc trách quỹ đầu tư cho Khodorkovsky

Nhờ vậy, Khodorkovsky tiếp cận được nhiều thông tin nội bộ liên quan chính sách khai thác năng lượng của chính phủ mà không người ngoài nào có thể biết được...

Nhân vật thứ hai trong Câu lạc bộ đồi Chim Sẻ cũng phất nhanh trong giai đoạn này là Vladimir Potanin. Sau khi tốt nghiệp Học viện Quan hệ quốc tế Matxcơva, Potanin làm việc tại Bộ Mậu dịch nước ngoài và bắt đầu thiết lập doanh nghiệp riêng ngay sau khi Liên Xô tan rã

Tháng 4-1993, Potanin thành lập Ngân hàng Xuất - nhập khẩu thống nhất (Uneximbank) và nhanh chóng trở thành một trong những những ông chủ ngân hàng giàu nhất Nga

Trong cùng thời gian, giới tài phiệt mới cũng bắt đầu móc nối thành phần tư bản phương Tây. Trong thương vụ mua công ty khổng lồ Norilsk Nickel, Ngân hàng Incombank của Vladimir Vinogradov, Ngân hàng Alfa Bank của Mikhail Friedman và Ngân hàng Rossiisky Kredit của Valery Malkin đã gõ cửa tỉ phú dầu hỏa Mỹ Martin S. Davis xin tài trợ

Tuy nhiên, ba ông chủ ngân hàng trên đã bị Khodorkovsky chơi xỏ. Trước đó không lâu, Khodorkovsky phái đại diện sang Mỹ gặp Martin S. Davis nói rằng việc cho giới doanh nghiệp Nga vay thời điểm đó là điều nguy hiểm

Mục đích của Khodorkovsky là muốn ba ông chủ ngân hàng trên đến vay Ngân hàng Menatep của mình

Cùng lúc, Khodorkovsky cũng vận động hậu trường để mua Công ty dầu Yukos, khi công nghiệp dầu bắt đầu trở thành mục tiêu số một của giới trùm tư bản mới. Và trong khi Khodorkovsky nhắm vào Yukos, Berezovsky tập trung vào chiến dịch mua Sibneft (công ty dầu lớn thứ sáu tại Nga thời điểm 1995)

Như các ông trùm mới nổi khác, Berezovsky cũng không đủ tiền cho thương vụ Sibneft và cuối cùng đến gặp nhà tài phiệt George Soros (lúc đó George Soros được xem là “người hùng vĩ đại”, với chiến dịch tung hàng trăm triệu đôla cho công tác “từ thiện”)

Tuy nhiên, Berezovsky cũng bị Soros khước từ, khi bày tỏ lo lắng rằng thủ lĩnh đảng Cộng sản Gennady Zyuganov có cơ hội thắng cử tổng thống. Dù vậy, Berezovsky cuối cùng cũng mua được Sibneft với giúp đỡ của Smolensky

Trong phiên đấu giá Sibneft, Berezovsky ra giá cao hơn vỏn vẹn 300.000 USD so với giá khởi điểm 100 triệu USD. Vài năm sau, Sibneft đã trị giá 1 tỉ USD

Đến cuối năm 1995, các ông trùm Potanin, Khodorkovsky và Berezovsky đã thủ trong tay những chiếc chìa khóa quan trọng nhất của nền công nghiệp Nga. Trong cùng thời gian, không khí chính trị Nga bắt đầu có vài chuyển biến

Đảng Cộng sản đã giành nhiều ghế trong cuộc bầu cử quốc hội và thủ lĩnh Zyuganov chuẩn bị tư thế bước vào cuộc tranh cử tổng thống vào hè năm sau (1996) với nhiều khả năng chiến thắng

Boris Yeltsin đang lâm nguy. Và các ông trùm tài phiệt chuẩn bị chiến dịch ra tay “cứu chúa”...

“Tất cả thương vụ làm ăn giai đoạn này (thập niên 1980) đều thành công chỉ với điều kiện chúng phải được bảo trợ bởi giới chức cấp cao từ những quan hệ chặt chẽ - Mikhail Khodorkovsky nói huỵch toẹt vào năm 1991 - vấn đề không phải là tiền mà là sự đỡ đầu. Thời điểm đó, anh buộc phải có sự bảo trợ chính trị”

Và cuối cùng thì Khodorkovsky cho thấy mình đã qua mặt và “trên cơ” hơn cả những người bảo trợ ở giai đoạn đầu lập nghiệp. Khodorkovsky tham vọng và tàn bạo hơn chính những đồng chí từng cùng mình chạy đua học đòi chủ nghĩa tư bản, và cũng cho thấy mình có khả năng biến báo và thông minh hơn những ông sếp KGB trước kia từng giúp mình

Tất cả họ đều không thể đi xa hơn Khodorkovsky, khi chen đẩy nhau để bước vào những toa xe đầu tiên chở đến miền đất hấp dẫn của một “tân thế giới” vừa hình thành lúc đó ở Nga

Ngọc Trí
 
Last edited:
Chính trường rối ren, Putin xuất hiện

- Sau khi thực hiện chiến dịch giúp Boris Yeltsin tái đắc cử tổng thống năm 1996 (có sự hỗ trợ của trùm tài phiệt George Soros), thanh thế các ông trùm không còn là chuyện rỉ tai hậu trường. Họ đã công khai trở thành nhóm doanh nhân có tiếng nói nặng ký trong Kremlin


Chánh công tố Yuri Skuratov (thứ hai từ phải sang), người chủ trì cuộc điều tra tham nhũng ở điện Kremlin liên quan đến các nhóm lợi ích, đã bị gài bẫy, bị áp lực để ngưng cuộc điều tra

Loạn “bố già”, chính trường rối ren

Tất cả họ đều thành công và người thành công nhất là Mikhail Khodorkovsky. Sau khi giành được Công ty dầu Yukos, Khodorkovsky liên tục mở rộng liên kết nước ngoài và trong những năm đầu sự nghiệp ngân hàng (Menatep), Khodorkovsky cũng đã xây mạng tài chính khổng lồ với chi nhánh tại Thụy Sĩ, Gibraltar, Caribê và vô số địa điểm bí mật khác, nơi mà hàng trăm triệu đôla có thể giấu dễ dàng

Một trong những nơi như vậy là Jurby Lake Ltd, đặt tại thiên đường trốn thuế Isle of Man (thuộc Vương quốc Anh). Trong thực tế, việc lập tài khoản hải ngoại để phân tán tài chính là phương pháp được áp dụng phổ biến tại nước Nga thời ăn xổi ở thì, trong bối cảnh kinh tế bất ổn giai đoạn Boris Yeltsin

Hàng ngàn doanh nghiệp Nga đều làm tương tự. Mỗi tháng, khoảng 2 tỉ USD đã tuồn khỏi nước Nga bằng đủ cách. Trong thập niên 1990, có thể có 100-150 tỉ USD đã bốc hơi khỏi Nga

Chẳng ai có thể ngăn được làn sóng chảy máu tiền tệ khi chính Ngân hàng Trung ương Nga cũng tuồn tiền mặt ra hải ngoại, thông qua một công ty bình phong cực nhỏ tên Công ty Quản lý tài chính (FIMACO) tại Jersey (cũng thuộc Vương quốc Anh). Vụ FIMACO đến nay chưa bao giờ được điều tra tường tận

Bức tranh kinh tế ảm đạm đã tạo ra một khoảng trống quyền lực chính trị tại Kremlin. Tháng 9-1998, thị trưởng Matxcơva Yuri Luzhkov lần đầu tiên úp mở khả năng tranh cử tổng thống. Phía sau hậu trường, Vladimir Yevtushenkov - sếp nhóm Systema (quy tụ các doanh nhân “có sừng có mỏ” tại Matxcơva) - đã khuyến khích Luzhkov tham gia tranh cử

Yevtushenkov chính là kiến trúc sư ý tưởng thành lập Center TV, kênh truyền hình đóng vai trò quan trọng trong chiến dịch đánh bóng Luzhkov. Có một tín hiệu nữa cho thấy Luzhkov thật sự nhắm vào ghế tổng thống: cho ra đời đảng Otechestvo (Đất tổ). Trong khi đó, uy tín Boris Yeltsin tiếp tục xuống dốc, cùng tình trạng sức khỏe ngày càng kém

Các ông trùm, đặc biệt Boris Berezovsky, bắt đầu lo rằng nếu không “tạo vua” thay thế và nếu để Luzhkov tiến vào Kremlin thì thời của họ cũng tàn. Tuy nhiên, không chỉ Luzhkov, một nhân vật nữa cũng đang có vài tính toán lộ liễu cho sự nghiệp chính trị

Người đó là Thủ tướng Yevgeny Primakov. Là một chính khách già nua từ thời Liên Xô, Primakov, sau vài thành công ổn định chính sách tiền tệ, đã công khai chỉ trích sự thao túng chính trường của giới tài phiệt. Kẻ đầu tiên lọt vào tầm ngắm là Berezovsky

Tháng 2-1999, công tố viên và an ninh đã tấn công loạt công ty thuộc sở hữu Berezovsky, trong đó có trụ sở Công ty dầu Sibneft và Hãng hàng không Aeroflot. Tại Sibneft, người ta phát hiện nhiều thùng tài liệu của một công ty nhỏ tên Atoll chuyên lĩnh vực an ninh

Châm thêm dầu, tờ Moskovsky Komsomolets (thân tín Luzhkov) viết rằng Berezovsky đã dùng Atoll để do thám gia đình Yeltsin, trong đó có con gái Yeltsin (Dyachenko)...

Dường như chưa đủ rối, lại xảy ra vụ chánh công tố Yuri Skuratov, lúc đó đang tiến hành chiến dịch điều tra tham nhũng nội bộ Kremlin. Dù được đánh giá là quyết đoán trong hành xử công việc, Skuratov lại có một điểm yếu chết người: ham gái

Skuratov bị gài dính vào một số ả giang hồ, bị quay trộm và những cuộn băng chứng cớ đã được dùng làm công cụ uy hiếp. Vào ngày Công ty dầu Sibneft bị lục soát, Yeltsin đã yêu cầu Skuratov ngưng chiến dịch điều tra. Để gây sức ép, bản sao cuộn băng thậm chí được gửi cho một đài truyền hình

Cơn gió lạnh đã bắt đầu thổi xào xạc với những tín hiệu chẳng lành vào giữa năm 2003 và trở nên lạnh buốt vào ngày 2-7-2003, khi Platon Lebedev - đối tác làm ăn của Khodorkovsky (từng ngồi ghế CEO Tập đoàn Ngân hàng Menatep) - bị bắt. Vài tuần sau, tay giám đốc an ninh của Tập đoàn Yukos (cựu sĩ quan KGB) cũng bị thộp

Lúc đó, một tùy viên thân tín đã soạn ra một “toa thuốc” cho Khodorkovsky, trong đó liệt kê những điều nên làm để tránh bị bắt. Một số người thân cận cũng khuyên Khodorkovsky trốn ra nước ngoài. Tuy nhiên, đương sự bỏ ngoài tai vì vẫn tin vào thế lực của mình...

Thế rồi đột ngột tinh mơ ngày 25-10, nước Nga thức dậy với bản tin gây rúng động: ông trùm Khodorkovsky vừa bị lực lượng an ninh đặc nhiệm Nga bắt tại phi trường Novosibirsk (Siberia) lúc 5g sáng. (Vanity Fair, 4-2012)


Trong nỗ lực cứu vãn thanh danh, Skuratov bất ngờ ngửa bài khi công bố chi tiết hồ sơ điều tra dang dở. Vụ Skuratov, cuộc đột kích Công ty Berezovsky, sự kiện đồng rup mất giá, vụ tuyên bố tống khứ tài phiệt khỏi Kremlin của Primakov và chiến dịch tranh cử Luzhkov đều xảy ra gần như cùng lúc và đã tạo một không khí hỗn loạn chưa từng có

Ngày 5-4-1999, văn phòng công tố đưa lệnh bắt Berezovsky, tội tư túi trong hoạt động kinh doanh Aeroflot. Cùng lúc, Skuratov dọa tung thêm vài bí mật động trời nữa. Và rồi, tháng 5-1999, Yeltsin bất ngờ sa thải Primakov, thay bằng Sergei Stepashin rồi ngày 10-8-1999, Stepashin cũng bị phế

Ngồi vào chiếc ghế thủ tướng Nga là một con người quyết lập lại trật tự: Vladimir Putin...

Thông điệp chấn động của Putin

Sự thịnh nộ của Boris Yeltsin kết thúc bằng một đoạn kết bất ngờ. Đêm 31-12-1999, trên truyền hình, Boris Yeltsin tuyên bố từ chức và giao ghế tổng thống cho Vladimir Putin

Diễn văn truyền hình Yeltsin đầy những than thở “Nhiều hi vọng của chúng ta đã không thành hiện thực” và “mong rằng công chúng Nga hãy tha thứ...”

Còn các ông trùm, những đứa con của chính sách tư bản hóa vô chính phủ thời Yeltsin, bắt đầu phải chọn con đường riêng...

Ngay khi tiếp nhận ghế tổng thống, năm 2000 Vladimir Putin đã gửi đến các bố già một thông điệp ngắn gọn

1. Các ông trùm tài phiệt kể từ nay không được tham gia và thao túng chính trường

2. Họ sẽ không được hưởng quyền bất khả xâm phạm và bất cứ ai cũng có thể bị điều tra

3. Thuế má và luật kinh doanh phải được tuân thủ nghiêm chỉnh

Và cú ra đòn quyết liệt nhất là ra lệnh bắt giữ Mikhail Khodorkovsky (ngày 25-10-2003) với loạt tội danh liên quan trốn thuế và biển thủ (đương sự bị xử 9 năm tù vào tháng 5-2005; tháng 12-2010, khi vẫn còn trong tù, Khodorkovsky bị xử thêm tội biển thủ và rửa tiền, khiến bản án bị kéo dài thêm đến năm 2017)

Với những người khác thì thế nào? Anatoly Chubais, một trong những kiến trúc sư chính sách kinh tế “big bang”, không còn xuất hiện trên trung tâm khán đài. Phần mình, sau chiến dịch tranh cử tổng thống thất bại, Yuri Luzhkov trở lại ghế thị trưởng Matxcơva nhưng không còn trở thành nhân vật gây sự chú ý của báo chí

Alexander Smolensky biến mất khỏi dòng thời sự. Có một lúc, Smolensky thành lập một ngân hàng nhưng sau đó phải bán lại. Vladimir Gusinsky còn cầm cự được thêm ít lâu. Bán cổ phần còn lại trong NTV cho Gazprom với giá 50 triệu USD, Gusinsky ôm tiền ra nước ngoài và hiện sống ở New York (có cổ phần trong tờ báo Israel Maariv và một kênh truyền hình vệ tinh tiếng Nga hoạt động tại New York)

Cuối cùng, nhân vật nổi nhất, Boris Berezovsky, phải trốn sang Anh (được chính thức hưởng quy chế tỵ nạn chính trị vào tháng 9-2003) và sẽ chẳng bao giờ có khả năng quay lại Nga để lập cỗ máy chính trị lật đổ Putin như từng tuyên bố...
 
Last edited:
“Con đường thâu tóm” của một đại gia

- Cuộc thanh trừng các ông trùm oligarch đã để lại nhiều bài học mà qua đó người ta có thể rút ra được vì sao và như thế nào mà các nhóm lợi ích hình thành và lũng đoạn toàn diện hệ thống tài chính Nga giai đoạn 1980-1990

Câu chuyện về con đường “tiến thân” của Mikhail Khodorkovsky đã cho thấy điều đó...

Từ phó bí thư Đoàn đến chủ ngân hàng

Nước Nga thập niên 1980 có một từ thời thượng: khozraschyot - tự quản tài chính - nói về xu hướng các cơ quan ban ngành nhà nước phải vận động tư duy để tự thu chi tài chính. Nói cách khác là tự kiếm sống

Tháng 6-1986, một năm sau khi Mikhail Gorbachev nắm quyền, Khodorkovsky vừa lấy bằng kỹ sư hóa ở Viện Hóa kỹ thuật Mendeleev, nơi mình giữ ghế phó bí thư Đoàn thanh niên cộng sản (Komsomol). Trong mắt Khodorkovsky, làn gió chuyển đổi đang mang lại nhiều cơ hội

Một trong những mục tiêu đầu tiên mà Khodorkovsky nhắm đến là Viện Nhiệt độ cao, một trong những trung tâm nghiên cứu chủ lực một thời của Liên Xô. Thành lập thập niên 1960, Viện Nhiệt độ cao phát triển cực nhanh và đến thập niên 1980 đã có 4.000 nhân viên. Người đứng đầu là viện sĩ Alexander Sheindlin

Một ngày kia, Khodorkovsky cùng nhóm đồng nghiệp đến gõ cửa văn phòng ngài viện trưởng Sheindlin. Thể hiện bằng phong thái nhiệt huyết, nhóm Khodorkovsky nói rằng họ đang ấp ủ một số dự án khoa học và cần được viện tài trợ, từ đó có thể giúp viện thực hiện được kế hoạch tự quản tài chính

Thế là ngài viện sĩ hàn lâm, vốn chỉ quen với đèn sách học thuật và hoàn toàn thiếu hẳn kinh nghiệm cũng như mánh lới lọc lừa của thời kinh tế chuyển đổi, đã bị “thuốc”. Ông đồng ý đưa ra 170.000 rup - số tiền lớn thời điểm đó

Khi được hỏi lại về vụ việc, Sheindlin nói rằng ông hoàn toàn không biết nhóm Khodorkovsky làm gì với khoản tiền trên. Tuy nhiên, Khodorkovsky đã tìm ra được bí quyết “xử lý” các nguồn tiền có được, thậm chí còn nhiều hơn thế. Vụ việc ở Viện Nhiệt độ cao chỉ là một cánh cửa nhỏ...

Sau những màn làm ăn nhỏ lẻ như “đánh hàng xén” ngoại nhập những mặt hàng đại loại rượu Napoleon giả, vodka Thụy Sĩ đến jeans wash, Khodorkovsky bắt đầu len vào nơi mà từ đó giúp mình trở nên giàu sụ và nổi tiếng thế giới. Đó chính là hệ thống ngân hàng

Thời điểm đó, Gosbank được chia làm năm hệ thống phân cấp (nông nghiệp, công nghiệp và xây dựng, mậu dịch nước ngoài, tiền gửi tiết kiệm, và Zhiltsotsbank - nơi xét cấp vốn cho các chương trình cộng đồng xã hội, chẳng hạn nhà ở)

Ngày nọ, Khodorkovsky xuất hiện tại một văn phòng Zhiltsotsbank hỏi vay tiền. Không được ! Nhân viên ngân hàng giải thích. Họ chỉ có thể cho doanh nghiệp nhà nước vay mà phải kèm điều kiện doanh nghiệp nọ phải trình một dự án cụ thể được nhà nước đồng ý cấp phép. Có cách gì lách được ?

Thế là kịch bản thành lập một ngân hàng thương mại với Zhiltsotsbank là nhà đồng sáng lập đã ra đời. Và “dự án kinh doanh” của ngân hàng thương mại trên là mua bán máy tính. Như thế, Zhiltsotsbank đã có thể sẵn sàng đáp ứng “nhu cầu vay vốn” trong dự án của ngân hàng mới thành lập trên

Dễ thế sao ? Vâng, như Khodorkovsky từng nói: “Vấn đề không phải là tiền mà là sự đỡ đầu”. Cuối năm 1988, Ngân hàng Menatep của Khodorkovsky ra đời

Và đến năm 1990, Khodorkovsky đã chính thức trở thành “người” của hệ thống, đánh dấu bằng sự kiện được Gorbachev mời đến Kremlin bàn về công cuộc đổi mới...

Bắt đầu thâu tóm và xâm nhập chính trường

Với công cụ Menatep, Khodorkovsky đã có thể “vắt sữa” nhà nước một cách trực tiếp. Đương sự bắt đầu lùng sục vào các hành lang quyền lực để tìm những nguồn “bảo trợ chính trị” mạnh hơn. Cuối cùng, không biết bằng cách nào, Khodorkovsky trở thành cố vấn của Thủ tướng Ivan Silayev !

Hệ thống kết nối quyền lực đã giúp Menatep nhanh chóng mở rộng hoạt động ra nước ngoài, từ Thụy Sĩ đến Gibraltar, từ Cyprus đến Mỹ. Phải nói là Khodorkovsky có biệt tài trong xây dựng quan hệ

Ngân hàng Menatep có tất cả đường dây vận động hành lang liên kết với hầu hết bộ trưởng cũng như thứ trưởng thuộc các bộ ngành thiết yếu

Menatep phất nhanh nhờ mạng lưới các chương trình cho vay của chính phủ, từ chi tiêu quốc phòng đến thu mua thực phẩm. Bộ Tài chính Nga là một trong những khách hàng chủ lực của Menatep và các khoản mà nhà nước vay của Menatep chiếm đến hơn ½ hoạt động cho vay của ngân hàng này vào năm 1995 !

Kỹ thuật “vắt sữa” nhà nước của Khodorkovsky như thế nào ? Thông thường, Bộ Tài chính sẽ lập tài khoản ở Menatep rồi chỉ thị họ phân phối nguồn tiền xuống các địa phương. Những gì mà Menatep làm là sẽ “tạm giam” chương trình cho vay và đẩy tiền vào những thương vụ đầu tư sinh lãi cao hơn, kiếm được hàng chục triệu USD bằng chính “nguồn vốn” của chính phủ

Phất lên cực nhanh nhờ Menatep nhưng Khodorkovsky không muốn cam phận làm ông chủ nhà băng. Đương sự muốn mình phải là một ông trùm công nghiệp

Trong giai đoạn tư nhân hóa ào ạt, Khodorkovsky thu tóm nhiều doanh nghiệp, chỉ bằng... nước bọt, khi cam kết đưa những công ty này thoát khỏi bờ vực phá sản bằng những kế hoạch đầu tư táo bạo của mình

Tháng 9-1995, Khodorkovsky lập ra một tập đoàn tài chính-công nghiệp tên Rosprom để kiểm soát 29 công ty thuộc các lĩnh vực luyện kim, hóa chất, chế biến thực phẩm, dệt may, bột giấy, giấy in...

Và trong đầu Khodorkovsky đã có một kế hoạch tấn công khác. Đó là công nghiệp dầu, nơi đang có sẵn một đường dây “nội tuyến” hữu dụng: Vladimir Lopukhin, bộ trưởng nhiên liệu và năng lượng. Không chỉ thế, bằng cách “có qua có lại”, Khodorkovsky đã được Lopukhin đưa vào bộ với ghế thứ trưởng, đặc trách “quỹ đầu tư” của bộ

Với vị trí này, Khodorkovsky có thể tiếp cận được nhiều nguồn tin nội bộ quan trọng, gần gũi được các “tư lệnh tối cao” trong công nghiệp dầu khí Nga. Chính nhờ như thế mà không lâu sau đó, Khodorkovsky đã có thể đánh bại được tất cả đối thủ trong cuộc chiến giành thầu mua Tập đoàn Dầu khí Yukos

Khi thông tin đấu thầu mua cổ phần Yukos được thông báo, một liên minh ba ngân hàng đã hăm hở nhảy vào. Đó là Inkombank của Vladimir Vinogradov, Alfa Bank của Mikhail Friedman và Rossiiky Kredit của Valery Malkin

Tuy nhiên, liên minh tay ba trên thật ra không có đủ tiền. Họ cần phải có 350 triệu USD để “dằn cọc”. Lấy đâu bây giờ ? Ra nước ngoài !

Một trong những nhà đầu tư mà liên minh tay ba tiếp cận là tỉ phú dầu hỏa Mỹ Martin S. Davis. Những gì mà liên minh tay ba không hề biết là Khodorkovsky đã chơi trên cơ họ bằng một nước cờ độc

Thứ trưởng Khodorkovsky đã bí mật phái một tùy viên sang Mỹ gặp Davis, dọa rằng theo luật Liên bang Nga về đầu tư nước ngoài, Davis sẽ mất trắng không còn một xu nếu dính vào “bọn kia”. Tất nhiên Davis không thể chấp nhận rủi ro với cả trăm triệu USD

Nhiều năm sau, một viên chức cấp cao của liên minh trên đã nói với nhà báo Mỹ David E. Hoffman rằng: “Khodorkovsky đã mua Yukos bằng chính tiền của Yukos !”. Một khi Bộ Tài chính đã nằm trong tay Khodorkovsky, điều đó cũng chẳng có gì là lạ...

Khodorkovsky “mua” được tất cả và điều đó không có gì là lạ. Nhưng, chuyện lạ đã xảy ra: đế chế khổng lồ của ông trùm Khodorkovsky đã bị quật ngã bằng cú ra đòn “de ashi barai” của võ sĩ judo Vladimir Putin

Ngọc Trí
 
Last edited:
V.Putin “Việc này phải chấm dứt, ngay lập tức”

- Vladimir Putin nhìn xuống bàn hội nghị. 30 đại gia tài chính và công nghiệp ngồi quanh. Đó là những gương mặt từng xem trời bằng vung

“Các vị đã xây dựng đất nước này - Putin với gương mặt lạnh như tiền cố hữu bắt đầu lên tiếng - bằng những cấu trúc chính trị và bán chính trị nằm dưới sự giám sát của các vị. Những hình thái này cần phải chấm dứt, ngay lập tức !”

Đó là những gì nhà báo John Lloyd (New York Times) thuật lại phiên họp tại Kremlin với các doanh nhân có máu mặt ngay những ngày đầu ngồi ghế tổng thống (nhiệm kỳ 1) của Putin...

Hệ lụy kinh khủng !

Cấu trúc chính trị và bán chính trị mà Putin đề cập là gì ? Thử xem mô hình làm ăn của Mikhail Fridman và Pyotr Aven. Hai đại gia này chính là những người sáng lập Tập đoàn Alfa Group, có những mối quan hệ thân thiết với chính khách chóp bu Kremlin

Họ thừa nhận rằng cựu tổng thống Boris Yeltsin đã làm ngơ cho phép các doanh nghiệp “muốn làm gì thì làm”. “Luật lệ này không chính thức. Không bao giờ được viết ra nhưng tất cả chúng tôi đều hiểu” - Fridman nói với The Moscow Times

Thời hoàng kim, Fridman từng thuê giang hồ giúp thực hiện các phi vụ bất hợp pháp cũng như hối lộ viên chức cảnh sát từ Nga đến Kazakhstan !

Trong khi đó, Pyotr Aven nhúng tay vào những vụ buôn ma túy đến độ nội vụ vỡ lở và cuối cùng bị sa thải khỏi ghế bộ trưởng thương mại... Mô thức “cấu trúc chính trị và bán chính trị” mà Putin đề cập còn thể hiện ở việc Berezovksy từng ngồi ghế phó bí thư Hội đồng an ninh quốc gia, rồi bí thư Tổ chức điều phối Cộng đồng chung các nước độc lập (CIS) và thậm chí được “bầu” vào Hạ viện (Duma) năm 1999

Đó còn là trường hợp tỉ phú công nghiệp luyện kim Oleg Deripaska, người có mối quan hệ với Kremlin thông qua việc cô vợ mình là con gái cựu chánh văn phòng tổng thống Yeltsin mà ông này lại lập gia đình với ái nữ của Yeltsin !

Với những quan hệ như vậy, làm thế nào có thể tránh khỏi cái gọi là “nhóm lợi ích” !

Sự tệ hại của các nhóm lợi ích đã thể hiện ở những con số cụ thể, cho thấy “khả năng” tàn phá kinh khủng nền kinh tế Nga như thế nào trong giai đoạn họ kết bè kết đảng để tư túi riêng dẫn đến sự suy kiệt đất nước

Vào những ngày gần chấm dứt “kỷ nguyên Boris Yeltsin” (1999), các thống kê ở Nga như sau: GDP 184,6 tỉ USD - giảm 45% kể từ năm 1991; khoảng 40% dân sống dưới mức nghèo khổ (51 USD/tháng); tỉ lệ lạm phát 86%; tỉ lệ thất nghiệp 11,5%; chi phí quốc phòng giảm 80-85% từ năm 1991-1999...

Thời Yeltsin, Nga vay 40 tỉ USD từ Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) cũng như nhiều tổ chức tín dụng quốc tế khác. Gennady Chuffrin, nguyên phó giám đốc Viện Quan hệ quốc tế kinh tế thế giới (Matxcơva), đã kết luận: “Mục tiêu chính của Yeltsin là phá nát tất cả và đó là điều mà ông ấy làm rất giỏi

Không có giai đoạn nào mà Yeltsin nỗ lực xây dựng bất cứ điều gì. Tất cả đều tuột khỏi tay ông ấy và bị cướp đi bởi bọn trùm doanh nghiệp, bọn lãnh đạo địa phương và các nhóm tội phạm. Nguyên tắc tôn chỉ của kỷ nguyên Yeltsin là hỗn loạn !”

Một cuộc phỏng vấn vẫn còn giá trị

Năm 2007, Vladimir Putin được tuần báo Time bầu là “nhân vật trong năm”. Một cuộc phỏng vấn dài đã được thực hiện. Vài đoạn trích dưới đây, liên quan cuộc thanh trừng các bố già cùng các nhóm lợi ích từng thao túng và biến nước Nga thành một quốc gia mà công lý trở nên xiêu vẹo và pháp luật chỉ là trò hề

Điều đó cũng cho thấy rằng những sai sót trong hệ thống tưởng chừng bám rễ sâu đến mức không thể chặt phá, nhưng nếu được thực hiện với sự quyết tâm thì chẳng có gì là bất khả hay muộn màng, trong việc đưa đất nước trở lại con đường sáng sủa minh bạch

* Time: Ông có thể nói về vai trò nhà nước trong việc điều phối hay kiềm chế giới công nghiệp Nga ? Đã có vài vụ nổi cộm với chiến dịch bắt giữ và tịch thu các công ty. Tại sao chúng bị thâu tóm và những ông chủ của chúng bị bắt ?

- Putin: À, anh không thể là kẻ trộm cắp (Putin nhắc một câu trong Kinh thánh, “Thou shalt not steal” - ND). Những vấn đề đó không khó đối với tôi. Chúng khó đối với người dân và với luật. Khi người ta không còn thượng tôn pháp luật; và họ mải mê làm giàu, trong khi hàng chục triệu người Nga khác, cùng lúc, lại mất đi những khoản tiết kiệm ít ỏi để dành cả đời mới có được, thì điều đó sẽ tạo ra sự mất niềm tin và căm hận

Trọng trách của tôi, như tôi thấy, đầu tiên là khuyến cáo mọi người biết sống theo luật, tuân thủ luật, bất luận độ dày quyển sổ tài khoản của họ như thế nào. Điều thứ hai là phải làm sao cho hoạt động kinh doanh của chúng tôi có trách nhiệm xã hội hơn, phải đập bỏ bức tường căm hận giữa dân chúng và giới doanh nghiệp

Chúng tôi cần các doanh nghiệp hiểu về trách nhiệm xã hội, rằng nhiệm vụ và mục tiêu chính đối với một doanh nghiệp không phải là hùng hục kiếm tiền để trở nên giàu có rồi chuyển tiền ra nước ngoài, mà phải biết nhìn nhận và đánh giá những gì mà một doanh nhân cần làm cho đất nước, cho người dân. Cuối cùng, chúng tôi phải làm tất cả để đánh bại đói nghèo

* Time: Có phải thập niên 1990 là một thời điểm của nghịch lý đối với ông ? Một mặt, ông nói nó cho ông sự tự do mang sắc màu Gorbachev; mặt khác, trong những phát biểu đó đây, ông lại nói rằng đó là một giai đoạn sụp đổ toàn diện và là bi kịch của sự tan vỡ Liên Xô ?

- Putin: Tôi chẳng thấy nghịch lý gì ở đây cả. Hệ thống cơ chế hoạch định quản lý nhà nước từng chiếm ưu thế trong đời sống kinh tế (Liên Xô) đã đưa đến hậu quả sụp đổ đất nước

Khi người dân không còn bận tâm về đất nước mà họ sống, không còn cần một nhà nước như thế, thì tất nhiên sẽ chẳng có gì ngạc nhiên trước việc người dân không còn quan tâm về nhà nước đó

Có lúc họ tự đánh lừa mình bằng cách ráng tin rằng sự việc không thể tồi tệ hơn, nhưng rồi cuối cùng họ cũng biết chẳng tin như thế thì cũng chẳng làm gì được

Bi kịch ở chỗ người dân đã hoàn toàn bất mãn và vỡ mộng, bởi khái niệm “tự do cho tất cả” đã được tuyên xưng dưới màu áo dân chủ; sự trộm cắp hàng tỉ đôla đã được miêu tả như là “cái phải như thế” của thị trường tự do, và sự bòn rút hàng đống tài sản thuộc về nhân dân đã được tuyên bố như là hình thái của chính sách tư nhân hóa

Trước khi quyết định làm gì, người ta phải tham khảo nhân dân. Anh có muốn sống tách khỏi đất nước mà anh đang sống không ? Ấy thế mà nhân dân có bao giờ được hỏi gì đâu. Như thế chẳng phải là một bi kịch sao ?...”

Hơn một thập niên qua, báo chí phương Tây không còn nói đến “mafia đỏ”, không còn đề cập các thương vụ mua bán chính trị trong Kremlin và không còn nói nhiều đến sự bi đát trong đời sống dân chúng Nga

Nước Nga mới của Putin vẫn còn nhiều khó khăn nhưng nhớ lại thời điểm mà mafia chính trị còn thao túng đất nước này, bất cứ người Nga nào cũng rùng mình kinh hãi. Đó là thời mà một khoảng trống trong hệ thống đã bị biến thành một “hố đen” cho tội phạm kinh tế, với sự tác oai tác quái của những bố già cùng những nhóm lợi ích của họ được thắt chặt bằng sợi dây quan hệ chính trị

Đó không chỉ là bi kịch thương đau đối với nước Nga. Nó còn là bài học đầy giá trị đối với không ít nước khác. Đặc biệt ở những nước có nhiều du học sinh đến Nga và Đông Âu thập niên 1980-1990

Nhiều người trong số họ đã học được cách kiếm tiền, cách buôn lậu, cách thâu tóm của cải và quyền lực chính trị... Và họ đang mơ trở thành những Khodorkovsky, những Berezovsky châu Á

Ngọc Trí
 
Last edited:
Berezovsky - tài phiệt thời loạn ở Nga

Ông ta là một trong những người trở nên cực giàu trong thời gian cực nhanh bằng cách mua rẻ tài sản quốc gia, nhờ vào các mối quan hệ trong chính trường vào thời mà nước Nga bất ổn cả về kinh tế và chính trị

Tỷ phú Nga Boris Berezovsky vừa bị tòa án Anh tuyên thua trong một vụ kiện kếch xù đòi 5, 6 tỷ USD chống người đồng hương, tỷ phú Roman Abramovich. Phiên tòa kéo dài nhiều chục tháng kết thúc với tuyên bố của thẩm phán rằng bà không tin những lời của Berezovsky

Berezovsky cũng như đối thủ Roman Abramovich đều là những nhà tài phiệt rất nổi tiếng, được báo chí phương Tây xếp vào nhóm các oligarch, đầu sỏ chính trị, đầy thế lực cả về kinh tế lẫn chính trị ở Nga. Trong những năm 1990, Berezovsky từ một nhà khoa học đã trở thành trùm tài chính, nghị sĩ, thân thiết với cố tổng thống Yeltsin, ủng hộ rồi quay ra chỉ trích Putin

Berezovsky từng bị kết án vắng mặt vì các tội phạm kinh tế. Hiện ông này sống lâu dài tại Anh - nơi được cho là có "câu lạc bộ các tỷ phú lưu vong" của Nga. Moscow đã yêu cầu Anh dẫn độ nhưng không thành.

Năm 1997, tạo chí Forbes ước tính tài sản của Berezovsky là 3 tỷ USD. Ông ta đã khởi tạo khối tài sản khổng lồ của mình như thế nào ?

Năm 1983, ở tuổi 37, Berezovsky lần lượt có được bằng phó tiến sĩ rồi tiếp đó là tiến sĩ ở một đại học danh giá bậc nhất Liên Xô bấy giờ. Ông ta làm việc 25 năm cho Viện khoa học Liên Xô và trong ngành tự động hóa. Rồi sau đó, Berezovsky quyết định bước chân vào lĩnh vực kinh doanh bằng một hành trình độc nhất vô nhị

Theo một nghiên cứu của giáo sư Thayer Watkin, đại học San Jose, Mỹ, trong thời gian còn làm việc tại Viện Khoa học, Berezovsky đã tạo dựng được mối quan hệ khá tốt với Avtovaz, một doanh nghiệp quốc doanh chuyên sản xuất ô tô cho thị trường nội địa Liên Xô

Dưới sự hỗ trợ của chính phủ, công ty này đã liên kết với hãng xe Fiat của Italy để xây dựng một nhà máy sản xuất xe hơi, nằm cách thủ đô Moscow 700 dặm về phía đông

Để thể hiện tình hữu nghị giữa hai đất nước, thành phố nơi nhà máy được xây dựng sau đó còn được đặt theo tên của Togliatti, Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Italy

Tuy nhiên, đằng sau vẻ ngoài hào nhoáng và bóng bẩy, nhà máy này thực chất lại là một sản phẩm thất bại bởi nó chứa đầy những máy móc thiết bị lỗi thời và lạc hậu. Nhà máy có quá nhiều công nhân, năng suất sản xuất tại đây chỉ bằng 1/30 so với những nhà máy chế tạo ô tô cùng thời ở Mỹ và Nhật Bản

Bằng vốn kiến thức sâu rộng, Berezovsky đã nhanh chóng nhận ra tiềm năng làm giàu từ Avtovaz. Ông đề xuất với ban lãnh đạo công ty này về chương trình hiện đại hóa nhà máy thông qua hệ thống điều khiển tự động. Ý đồ của Berezovsky là thành lập một công ty có trụ sở ở Thụy Sĩ nhằm liên doanh với Avtovaz

Bản thân chính phủ Liên bang Xô Viết khi đó cũng đang rất có nhu cầu trong việc thúc đẩy dòng đầu tư từ nước ngoài. Do đó, hành động này của Berezovsky đã đánh trúng tâm lý của lãnh đạo Avtovaz và khiến ông nhận được rất nhiều quyền lợi từ chính phủ Liên Xô. Một trong những điểm đặc biệt của liên doanh là đối tác nước ngoài có thể chuyển lợi nhuận ra nước ngoài

Khi cơ chế pháp lý cho đối tác nước ngoài Italy là Logovaz đã dựng xong xuôi, Berezovsky tham gia điều hành một đại lý xe hơi, bán các xe Lada do Autovaz sản xuất. Đại lý xe hơi là một nghề kiếm bẫm, và cũng là mục tiêu của các tay xã hội đen muốn nhảy vào kiếm tiền bảo kê. Berezovsky không chi cho bảo kê, mà tự thành lập đội bảo an của riêng mình bằng các tay súng người Chechnya. Một cuộc chiến ngầm nổ ra

Khoảng 5 giờ chiều ngày 7/6/1994, Berezovsky đã trở thành mục tiêu cho một âm mưu đánh bom ám sát, khi chiếc Mercedes chở nhà tài phiệt đột ngột phát nổ, khiến viên tài xế mất đầu và tay vệ sĩ bị thương nặng. Bản thân Berezovsky, dù may mắn thoát chết, nhưng đã bị bỏng nghiêm trọng và phải trải qua thời gian điều trị kéo dài

Một loạt vụ tấn công nhằm vào các cơ sở của Logovaz diễn ra, nhưng sau khi tên trùm băng đảng Nga chết trong một vụ đánh bom xe, mọi chuyện yên ắng trở lại

Việc liên kết với những doanh nghiệp nhà nước giúp các đại lý xe hơi Logovaz kiếm được không ít món hời, một phần nhờ vào quá trình mà Berezovsky vẫn gọi là "tư nhân hóa lợi nhuận" của các công ty quốc doanh. Avtovaz sản xuất dòng xe Lada với chi phí trung bình khoảng 4.800 USD một chiếc, nhưng bán chúng cho các đại lý của Berezovsky với giá thực tế chỉ khoảng 3.500 USD. Phần định dưới giá thành đó được cho là chi phí quản lý

Logovaz sau đó lại bán chúng ra thị trường với giá gấp đôi, 7.000 USD. Như vậy Berezovsky đã chuyển lợi nhuận tiềm năng của công ty quốc doanh ra ngoài và đưa sang túi của doang nghiệp tư nhân - chính là hãng đại lý ô tô

Khi một công ty quốc doanh làm ăn thua lỗ và mất giá trên thị trường, điều đó đồng nghĩa với việc nó sẽ nhanh chóng được nhượng quyền sở hữu với mức giá rẻ và rơi vào tay những tài phiệt giàu có như Berezovsky

Hồi năm 1996, Berezovsky nói với nhà báo Paul Klebnikov, tác giả cuốn sách "Bố già ở Điện Kremlin", rằng "quá trình tư nhân hóa ở Nga sẽ phải đi qua ba giai đoạn". Giai đoạn đầu tiên là tư nhân hóa lợi nhuận. Giai đoạn thứ hai là tư nhân hóa tài sản. Và giai đoạn cuối cùng chính là tư nhân hóa các khoản nợ

Ông ta bỏ qua giai đoạn số không cực kỳ quan trọng, đó là giành quyền kiểm soát. Có hoành thành giai đoạn này mới thực hiện được phần tiếp theo. Như ở trường hợp Autovaz, việc định giá bán cho đại lý dưới giá thành giúp ông ta chuyển lợi nhuận ra ngoài công ty quốc doanh. Lợi nhuận cũng có thể trôi khỏi tay doanh nghiệp thông qua việc gia tăng giá vật tư đầu vào

Trong giai đoạn từ năm 1995 tới 1997, thông qua việc bán các khoản cho vay cá nhân gây tranh cãi, Berezovsky cùng với hai đối tác là Patarkatsishvili and Roman Abramovich đã giành được quyền kiểm soát Sibneft, công ty dầu mỏ lớn thứ 6 của Nga

Mặc dù đã có được quyền sở hữu Avtovaz và Sibneft nhờ những mánh khóe làm ăn khéo léo, Berezovsky vẫn bị hấp dẫn bởi rất nhiều doanh nghiệp khác, trong đó có Aeroflot, hãng hàng không phụ vụ cho Liên Xô rộng lớn và từng là công ty hàng không quốc tế lớn nhất thời bấy giờ

Aeroflot hồi những năm 90 được hoạt động dưới sự điều hành của Vladimir Tikhonov. Tikhonov là một nhà quản lý tài năng, đã góp phần cải thiện Aeroflot thông qua việc nhập mới trang thiết bị từ Mỹ và châu Âu. Từ năm 1994, Aeroflot được đăng ký lại thành công ty cổ phần và chính phủ Nga đã bán 49% cổ phần của họ cho các nhân viên, nhà nước nắm giữ 51%

Bản thân Berezovsky không quan tâm tới việc thu mua cổ phiếu, thay vào đó, ông ta muốn kiểm soát hoạt động của công ty để tư nhân hóa các khoản lợi nhuận. Bằng sức ảnh hưởng tới giới chính trị, nhà tài phiệt đã buộc Vladimir Tikhonov phải rời khỏi vị trí lãnh đạo và lấp chỗ trống của ông bằng một thống soái Không quân Xô Viết

Vị Thống soái này, mặc dù từng có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực không quân, không hề có hiểu biết và kiến thức về việc điều hành một hãng hàng không thương mại. Với những người điều hành Aeroflot, điều này báo trước một tương lai mà toàn bộ lợi nhuận của Aeroflot sẽ rơi vào tay nhà tài phiệt nổi tiếng hung hăng và vẫn được giới mafia ở Nga mệnh danh là "Bố già"

Berezovsky đưa người của Logovaz vào làm trong ban quản lý Aeroflot. Ông thống soái kia không thể địch lại người của Logovaz. Khi họ nắm quyền quản lý, chẳng bao lâu sau lợi nhuận của Aeroflot lại tìm đường chảy vào túi của Berezovsky

Trong những năm 1995 đến 1997, thông qua cơ chế cho vay để đổi lấy cổ phần, Berezovsky được cho là đã hỗ trợ Abramovich mua được quyền kiểm soát công ty Sibnef, hãng dầu mỏ lớn thứ sáu của Nga. Thương vụ này giúp làm khối tài sản của ông ta phình ra đáng kể

Năm 2006, sau nhiều thăng trầm trong lĩnh vực kinh tế và chính trị, Berezovky bán toàn bộ tài sản ở Nga và cư trú chính trị ở Anh. Tài sản khổng lồ của tài phiệt được cho là bị bốc hơi khá nhiều do cuộc khủng hoảng kinh tế tài chính thế giới năm 2008

Danh sách những người giàu có do Sunday Times công bố năm 2011 cho hay Berezovsky khi đó chỉ còn khoảng 900 triệu USD

Quỳnh Hoa
 
Last edited:
"Lãnh chúa ẩn mình" đằng sau George Soros

Trong giới siêu tài phiệt có khả năng làm "thay đổi thế giới", cái tên Nicholas Roditi ít được nhắc đến. "Ông trùm" này lặng lẽ theo dõi biến động của thị trường để tìm ra khe hở có thể lợi dụng được

Theo tạp chí Thế giới Tài chính Mỹ, Nicholas Roditi được xem là người giữ tiền cho "Lã Bất Vi quốc tế" George Soros. Đây chính là nhân vật quyền lực thứ 2 trong "đế chế" Soros, với biệt danh "lãnh chúa ẩn mình"

Vũ khí tối thượng của "đế chế" Soros

Được đánh giá là "ông hoàng đầu tư", nhà tỷ phú lừng danh có khả năng làm khuynh đảo thế giới nhưng những thông tin về Nicholas Roditi lại rất hiếm hoi

Điều này cũng hoàn toàn dễ hiểu vì Roditi có một "cơ chế" chặt chẽ để bảo vệ sự riêng tư của mình. Cho dù phóng viên có "túc trực" hàng giờ bên ngoài văn phòng của ông tại Hampstead (phía Bắc London) để săn đón, ông Roditi vẫn cương quyết từ chối yêu cầu phỏng vấn với một câu duy nhất: "Tôi không nói chuyện với các nhà báo"

Ngoài ra, ông còn thường xuyên nhắc nhở bạn bè và người thân của mình không được nói chuyện về ông với giới truyền thông

Nicholas gần như sống khép kín ở Hamstead, "cưỡi" một chiếc Volvo cũ, thường dùng bữa trưa với yaourt và bàn chuyện phiếm không liên quan đến đồng tiền

Siêu tài phiệt ẩn danh này còn có sở thích sưu tập đồ cổ, thảm Ba Tư, tủ cẩn xà cừ phong thái Hàn Quốc. Bên ngoài trông ông thong dong tựa một gã chỉ biết "cưỡi ngựa xem hoa" trong lĩnh vực tiền tệ, nhưng thực tế những "canh bạc" của Nick luôn mang về nguồn lợi nhuận gấp nhiều lần cho cả bản thân lẫn SFM

Mới đây, một người bạn giấu tên của ông đã tiết lộ cho báo giới rằng, một vài năm trước, nhà tài phiệt này mắc bệnh lao, một căn bệnh đe dọa đến tính mạng

"Mai danh ẩn tích" là vậy nhưng thành công của ông vẫn được mọi người và báo giới ca tụng. Thế giới tài chính nhắc đến George Soros như nhà tiên tri, thì "vũ khí" tối thượng của "đế chế" này ở phố Wall không ai khác chính là Nicholas Roditi

Ông đã được tạp chí Finance World bầu làm 1 trong 10 nhà đầu tư, hoạch định tài chính hàng đầu của Mỹ. Nhất cử nhất động của nhân vật này đủ khiến cả thế giới đổ dồn cặp mắt theo dõi. Tuy vậy, ông vẫn làm việc trong một văn phòng giản dị trên con phố Hampstead của London

Có một thời gian, "ông trùm" này "ở ẩn" tại một làng quê yên tĩnh, làm việc chỉ với vài nhân viên và một chiếc máy tính. Từ đây, bộ óc này có thể "điều khiển" mọi đường đi nước bước các "sân sau" của mình

Nicholas Roditi chính là nhân vật bí ẩn nắm chìa khóa của Soros, trực tiếp quản lý quỹ Quantum do "ông chủ" lập ra. Đây chính là "cỗ máy" kiếm và rửa tiền của siêu tỷ phú này

Nguyên tắc hoạt động của quỹ là nhằm huy động vốn của kẻ khác và sử dụng số vốn đó để đầu tư, trả cho người góp vốn hoặc là lãi suất, hoặc là lợi tức từ các phi vụ đầu tư. Quỹ này được đăng ký tại Curacao, một hòn đảo ở ngoài khơi Venezuela, nơi được coi là một trong những thiên đường thuế thời đó mà các cơ quan kiểm soát tài chính và chứng khoán Mỹ không với tới được

Tại đây, Roditi gần như mặc sức tung hoành, vươn vòi thâu tóm tài chính thế giới. Từ đó, Nick cũng được ủy thác quản lý luôn Bảo tàng tài chính Mỹ ở New York

Dưới sự điều khiển của Roditi, quỹ Quantum đã đạt hiệu quả 50%/năm và là quỹ duy nhất của Soros cũng như thế giới đạt hiệu suất 900% qua 5 năm. Chiến lược kinh doanh của Roditi là "gió chiều nào xoay chiều ấy"

Ông không căn cứ trên bất kỳ chỉ số tham khảo nào của thị trường, mục đích là kiếm tiền bất kể thị trường biến động thế nào. Thậm chí có lúc, thị trường càng biến động, Roditi càng sinh lợi khủng. Thủ thuật này mặc dù làm nên thành công cho "ông trùm" song nó cũng tiềm ẩn không ít rủi ro

Chính bản thân Roditi cũng thừa nhận: "Chiến lược này rất mạnh bạo, nó có thể mất 30% vào bất cứ lúc nào"...

Giới quan sát cho rằng chính sự giật dây của Nicholas Roditi là tác nhân làm chao đảo nền tài chính thế giới, đem lại nhiều bất ổn trên chính trường Hoa Kỳ. Biểu hiện rõ nhất là sự thoái thác trách nhiệm của cả hai phe Dân chủ và Cộng hòa trong cuộc "cách mạng phố wall" diễn ra cách đây hơn một năm

Cựu Thủ tướng Malaysia Mahathir bin Mohamad cũng từng cáo buộc "chủ tớ" này đầu cơ tiền tệ trong cuộc khủng hoảng tài chính châu Á năm 1997, kiếm lợi hàng tỉ USD từ nền kinh tế Malaysia và làm giảm 15% giá trị đồng ringgit chỉ trong 2 tháng

Tuy nhiên, gần một thập niên sau đó, ông Mahathir đã thừa nhận rằng hai người không liên quan đến cuộc khủng hoảng này

Siêu kiếm tiền nhờ "cái đầu lạnh"

Từ sau một phi vụ kiếm được 80 triệu bảng Anh năm 1996, Roditi giành vị trí nhân viên được trả lương cao nhất nước Mỹ. Năm 2008, quỹ Quantum của các nhánh khác giảm trung bình 1,5% thì quỹ trong tay Nick Roditi tăng đột biến đến 85%. Chính "cái đầu lạnh" của Nick Roditi đã mang về các món hời cho SFM (Soros Fund Management)

Ông cũng nằm trong top những tỷ phú giàu nhất thế giới, mọi quyết sách đều khiến giới tài chính phố Wall xám xanh mặt mày

Trong giới tài phiệt quốc tế, Nicholas Roditi luôn được đánh giá là người đàn ông trung niên tài ba, giàu có, tóc hoa râm với thu nhập 1,5 triệu bảng Anh/tuần

Kín tiếng, biệt lập, luôn tránh ánh mắt săm soi của báo giới, nhân vật siêu năng động sống âm thầm ở London nhưng sẽ có mặt ở bất cứ đâu lúc cần. Con số 5.000 quỹ Hedge Fund trên khắp thế giới, 80% tập trung ở Mỹ và Anh chỉ một tay Nicholas mà vận hành trơn tru

Siêu tỷ phú này cũng mới gây dựng quỹ đầu tư Belvedere vào mùa thu năm 2011 để tập trung tiềm lực "khai thác" thị trường châu Á. Nhà tài phiệt này rất có duyên với các quốc gia Đông Âu

Ông sở hữu ít nhất 1,5% cổ phần trong hệ thống điện năng lượng khổng lồ của Liên bang Nga, số tiền tương đương 215 triệu bảng Anh

Có lẽ vì sinh ra ở Zimbabwe nên ông "có duyên" khi rót tiền vào Châu Phi, tỷ phú này có khoảng 19 triệu bảng cổ phần trong các công ty đầu tư ở Nam Phi và khoảng 30 triệu bảng trong công ty bán lẻ trực tuyến Ocado nổi tiếng

Ngoài ra, ông còn rất nhiều tài sản "rải rác" khác như sở hữu một nửa công ty kĩ thuật Ripley, một công ty trị giá 4 triệu bảng

Tổng tài sản của nhà đầu cơ này ước tính lên đến 300 triệu bảng Anh. Roditi lặng lẽ kinh doanh và tài sản của ông vì thế mà cũng lặng lẽ tăng lên từng ngày. Thu nhập hàng năm của nhà tài phiệt này dao động từ 20 đến 30 triệu bảng Anh (khoảng 30 đến 40 triệu USD)

Tuy là người giúp việc cho "ông trùm" George Soros nhưng đầu óc của "phù thủy phố Wall" này chẳng đời nào chịu cảnh "chỉ đâu đánh đó". Trái lại, ông còn vươn vòi đầu tư khá nhiều khoản bên ngoài SFM

Nicholas hiện đang là giám đốc của một số công ty ngoài khơi ở Jersey, Bermuda và quần đảo Cayman, kể cả Ripley Engingeering và Plantation & General ở Basingstoke. Giới truyền thông từng nhận định, các nhà quản lý quỹ tài chánh đều có những kỹ năng đặc biệt, từ bất thường đến phi thường

Họ có thể trở thành những ngôi sao chói sáng trên thị trường tài chính chỉ sau 15 phút với khả năng làm khuynh đảo thế giới. Nhưng cũng có thể sau ngần ấy thời gian, con đường và sự nghiệp họ cũng sẽ tắt lịm và tan theo mây khói

Mạo hiểm nhưng trung thành

Trong mắt đại đa số dân chúng, Nicholas Roditi chỉ là một tay nhà giàu bình thường, nhưng đối với "cư dân" của lãnh địa phố Wall, ông là nhà tài phiệt âm thầm, đầy quyền lực. Cùng với George Soros, Roditi luôn có vai trò chủ chốt trong những biến động đầy sóng gió của thị trường tài chính toàn cầu

Những ngôi sao phố Wall một thời như Anthony Bolton của Quỹ Fidelity, Philip Gibbs của Jupiter Split Trust, James Barstow của Aurora, Max Ward của Independent Investment Trust nay đã lặng tiếng. Chỉ riêng Nicholas Roditi của SFM vẫn toả sáng một cách lạ lùng với độ chói ấn tượng giữa nền kinh tài đang ảm đạm của thế giới

Mạo hiểm nhưng trung thành, đó là hai bí quyết chủ lực để Roditi làm thuê mà vẫn giàu, lệ thuộc mà vẫn độc lập

Anh Văn
 
Last edited:
Người vực dậy nền tài chính Nga
Aleksei Kudrin là người chịu trách nhiệm trong Chính phủ về các lĩnh vực: Dự báo phát triển kinh tế và xã hội, lập kế hoạch tài chính công, thuế và chính sách tiền tệ

Theo Sắc lệnh của Tổng thống Nga Vladimir Putin ký ngày 18/5/2000, Aleksei Kudrin được bổ nhiệm làm Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Bộ Tài chính Nga. Ông Kudrin cũng điều phối công việc của các cơ quan tài chính và chính sách kinh tế trong Chính phủ

Theo sự phân công, ông Kudrin chịu trách nhiệm trong Chính phủ về các lĩnh vực: Dự báo phát triển kinh tế và xã hội, lập kế hoạch tài chính công, thuế và chính sách tiền tệ. Thuộc thẩm quyền của ông, bên cạnh việc dự báo và lập kế hoạch, là các vấn đề chính sách thuế, tiến hành chính sách vốn-tiền tệ thống nhất, điều chỉnh và kiểm soát tiền tệ, đưa đồng ruble Nga trở thành một phương tiện thanh toán quốc tế, chính sách thuế quan, phát triển và thực thi ngân sách liên bang, các mối quan hệ liên ngân quỹ và tài chính liên bang tối ưu hóa chi phí ngân sách và chống rửa tiền

Trên cương vị Bộ trưởng Bộ Tài chính, ông Kudrin đề nghị và vận động hành lang nhằm giảm các loại thuế khác nhau, đặc biệt là giảm thuế thu nhập, đã thực hiện được việc bãi bỏ thuế bán hàng. Dưới thời ông Kudrin, ngân sách bắt đầu đi qua được Duma Quốc gia Nga mà hầu như không có sửa chữa nào. Đồng thời, ông hầu như luôn chống lại những nỗ lực tăng chi tiêu ngân sách, và có lần còn tuyên bố nếu cần thiết giảm số lượng các nhân viên Nhà nước.

Trong Chính phủ, Kudrin trở thành một trong những nhà tư tưởng chính của "chuyển giao" các khoản thu thuế từ các khu vực đến trung tâm. Biện luận cho lập trường của mình, ông thường nói về các mức độ khác nhau của thu nhập các vùng. Cuối tháng 11/2005, ông được tham gia Ủy ban Chính phủ về các dự án đầu tư quốc gia. Ủy ban này được thành lập để lựa chọn các dự án được cung cấp tài chính từ Quỹ đầu tư

Tháng 1/2006, trước khi hội nghị thượng đỉnh G8 diễn ra tại St Petersburg, Aleksei Kudrin đã thực hiện một chuyến đi Mỹ nhằm liên kết Tổng thống Nga với các thành viên trong câu lạc bộ chính trị ưu tú. Tại Washington, ông nêu ra cho giới báo chí các chủ đề chính mà Nga muốn thu hút sự chú ý của các lãnh đạo G8: an ninh năng lượng (bao gồm cả cung cấp ổn định các nguồn tài nguyên năng lượng), y tế và giáo dục

Trong khuôn khổ cuộc họp sơ bộ của các bộ trưởng tài chính các nước thành viên G8 tổ chức tại Moscow vào tháng 2/2006, Kudrin đã thuyết phục các đối tác nước ngoài của mình rằng, tình hình tài chính ở Nga trong những năm gần đây đã cải thiện đáng kể. Điều này đã được nhấn mạnh trong thông cáo cuối cùng, có chữ ký của người đứng đầu của các tổ chức tài chính, tạo điều kiện thuận lợi để Moscow trả nợ trước hạn cho Câu lạc bộ các quốc gia chủ nợ Paris

Điều này đã giúp gạt bỏ hoàn toàn những trở ngại chính cho Nga ở vai trò Moscow trong Câu lạc bộ các nhà lãnh đạo thế giới. Trước đó, trong nhóm G8, Nga chỉ được tham gia thảo luận về các vấn đề chính trị, còn các vấn đề kinh tế và tài chính thì không được tham gia. Tháng 6/2006 tại St Petersburg hội nghị "G8 tài chính" lần đầu tiên, Bộ trưởng Nga được tham gia đầy đủ chương trình nghị sự

Tháng 6/2006, Kudrin trình bày trước Ủy ban của Chính phủ về dự toán ngân sách, các thông số mới của ngân sách năm 2007. Ông đề xuất hạn chế tăng trưởng chi tiêu quốc gia bằng tổng mức cần thiết để thực hiện lời hứa của Tổng thống (tức là chi tiêu ngân sách năm 2007 đã được tăng lên đến 600 tỷ rúp, trong khi yêu cầu cần tăng thêm 200 tỷ rúp). Ủy ban đã thông qua phương án này

Trung tuần tháng 8/2006, Kudrin trình bày dự thảo ngân sách liên bang cho năm 2007 trước toàn thể Chính phủ Nga. Đó là lần đầu tiên sau nhiều năm không còn là “ngân sách dầu khí” có nghĩa là, ngân sách bao gồm trong đó các khoản thu từ xuất khẩu dầu mỏ đã được giới hạn đến 2,8% GDP

Hạn chế này, theo Kudrin, cho phép để nói về nền kinh tế Nga độc lập tương đối với xuất khẩu nguyên liệu thô. Kudrin giải thích rằng trong các năm 2007-2009 ngân sách về nguyên tắc, không thể được thực hiện mà không có nguồn thu từ dầu khí, tuy nhiên, theo ý kiến cá nhân ông, Nga đã chi tiêu quá nhiều nguồn thu từ dầu mỏ

Về vấn đề này, một phần đáng kể doanh thu từ xuất khẩu dầu khí được Bộ Tài chính đề xuất triệt tiêu bớt đi, có nghĩa là sẽ được gửi vào Quỹ bình ổn (Quỹ này có ý nghĩa dự trữ và tích lũy cho các thế hệ tương lai) hoặc một loại "quỹ dầu khí" khác được thành lập đặc biệt để tích lũy các khoản thu dầu khí. Chính phủ đã phê duyệt dự thảo tài liệu này và Duma Quốc gia Nga đã thông qua

Vào cuối tháng 8/2006, ông Kudrin đệ trình trước Chính phủ báo cáo "Phương pháp hình thành cân bằng tài chính phi dầu mỏ của Nga", theo đó Nga sẽ có thể dần dần thoát khỏi sự phụ thuộc vào dầu mỏ, nếu phân phối tất cả tiền thu được từ việc bán dầu và khí đốt vào một quỹ riêng

Khôi Nguyên
 
Last edited:
Dậy sóng
Đầu năm 2010, các phương tiện truyền thông được một phen “dậy sóng” vì tranh cãi nảy lửa giữa ông Kudrin và Trợ lý Tổng thống Dvorkovich về chính sách hiện đại hóa, mà chính Tổng thống Nga là người đề xuất

Tháng 3/2008, Phó Thủ tướng thứ nhất Dmitry Medvedev đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống, trên thực tế với sự ủng hộ tuyệt đối từ Tổng thống đương nhiệm đầy uy tín Vladimir Putin và một số đảng phái chính trị trong nước, đặc biệt là đảng "Nước Nga thống nhất"

Ngày 7/5/2008, ông Medvedev tuyên thệ nhậm chức Tổng thống Nga. Theo quy định của Hiến pháp Nga, cùng ngày Chính phủ từ chức, sau đó Tổng thống mới đã ký một sắc lệnh "Về sự từ nhiệm của Chính phủ Liên bang Nga", sau đó giao trách nhiệm cho các thành viên Nội các, bao gồm Kudrin, tiếp tục hoạt động cho đến khi hình thành một Chính phủ mới của Nga

Cùng lúc, Tổng thống Medvedev đề nghị Duma Quốc gia phê chuẩn Putin làm Thủ tướng. Ngày 8/5/2008 tại một phiên họp toàn thể đặc biệt của Duma Quốc gia Nga, các đại biểu đã chấp thuận ông Putin là Thủ tướng Chính phủ Nga. Cùng ngày Tổng thống Medvedev đã ký một sắc lệnh tương ứng. Sau đó ít hôm, Kudrin chính thức được bổ nhiệm chức vụ Phó Thủ tướng, kiêm Bộ trưởng Tài chính trong Chính phủ của Vladimir Putin

Tháng 12/2008, cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu đã để lại các hậu quả khá nặng nề đối với Nga (trái với giả định của Kudrin, nước Nga không thể trở thành "một nơi trú ẩn yên bình cho các nhà đầu tư")

Từ đầu năm 2009, Kudrin đã nhiều lần đưa ra các dự báo và bình luận về trạng thái của hệ thống tài chính và ngân hàng của Nga. Ông nói rằng đất nước thoát khỏi cuộc khủng hoảng sẽ không được nhanh chóng vì sự sụt giảm của thương mại thế giới và sự sụt giảm của giá dầu, khi cuộc khủng hoảng càng lún sâu, nhu cầu nguyên liệu sẽ giảm

Ông dự đoán sự xuất hiện của một "làn sóng của cuộc khủng hoảng" mới trong ngành Ngân hàng, và sẽ là nguyên nhân gây ra sự tăng trưởng của "nợ xấu". Một môi trường thuận lợi như trong 10 năm qua đối với Nga sẽ không lặp lại trong 10-50 năm tới. Đối thủ của ông trong cuộc tranh luận công khai là Bộ trưởng Bộ Phát triển Kinh tế Elvira Nabiullina và Trợ lý của Tổng thống Medvedev, Arkady Dvorkovich, đã không chia sẻ quan điểm bi quan của người đứng đầu Bộ Tài chính về tốc độ phục hồi có thể của nền kinh tế Nga

Về phần mình, Kudrin chỉ trích đối tác của mình đã đưa ra “những tuyên bố mị dân”. Chưa dừng lại ở đó, đích thân Tổng thống Medvedev khi đó tại một cuộc họp với các doanh nhân đã yêu cầu các thành viên Chính phủ kiềm chế không dự đoán vô căn cứ và "nói ít một chút"

Theo ông Medvedev, những người không thể chế ngự được sự bi quan quá mức, nên tìm công việc khác. Mặc dù Tổng thống không nêu đích danh ai, nhưng các nhà quan sát cho rằng những ám chỉ trong phát ngôn rõ ràng là nhằm vào Bộ trưởng Kudrin

Đầu năm 2010, các phương tiện truyền thông lại được một phen “dậy sóng” vì tranh cãi nảy lửa giữa ông Kudrin và Trợ lý Tổng thống Dvorkovich về chính sách hiện đại hóa, mà chính Tổng thống Nga là người đề xuất. Ông Kudrin thì nhấn mạnh cần giúp các doanh nghiệp từ bỏ công nghệ lạc hậu, năng suất lao động thấp, và hỗ trợ kinh doanh đồng thời có chính sách cạnh tranh, cần hỗ trợ các nhà đầu tư để duy trì sự ổn định ngân sách mà không phải tăng thuế

Ngược lại, ông Dvorkovich đã không đồng ý với Kudrin trong đánh giá hiệu quả của chính sách hỗ trợ quốc gia, mặc dù không đưa ra ví dụ cụ thể các công ty, doanh nghiệp đã nhận được tiền viện trợ nhà nước và đồng thời giảm nhân viên, tăng năng suất và thực hiện một bước đột phá công nghệ

Đối thủ của Bộ trưởng tài chính tuyên bố không thể tránh khỏi việc cắt giảm chi tiêu cho lĩnh vực xã hội và cần phải “dạy công dân làm quen với thực tế mới, ở đó không có chỗ cho khí thế chi tiêu như thời Liên Xô cho nền y tế miễn phí, giáo dục trung học và lương hưu”. Đồng thời, ông tin rằng sự giảm mức sống người dân sẽ không xảy ra, bởi vì họ sẽ được hưởng lợi từ hiện đại hóa

Năm 2011, Kudrin tiếp tục chỉ trích các chính sách kinh tế của Chính phủ Nga, đặc biệt, các dự báo phát triển đất nước đến năm 2030 do Bộ Phát triển Kinh tế soạn thảo và bày tỏ sự mong muốn rằng "Chính phủ cần phải nhất quán hơn trong thực hiện các quy tắc đã công bố và tự do hơn"

Ngày 24/9/2011, Thủ tướng Vladimir Putin chính thức ghi tên mình vào danh sách ứng cử viên tranh cử Tổng thống sẽ diễn ra vào năm 2012, và Tổng thống Dmitry Medvedev sẽ đứng đầu danh sách các ứng viên của của Đảng "Nước Nga thống nhất" trong cuộc bầu cử vào Duma Quốc gia diễn ra vào cuối năm 2011, trong trường hợp ông Medvedev chiến thắng, ông Putin đã hứa bổ nhiệm đồng minh thân cận của mình vào vị trí Thủ tướng

Kudrin sau đó nói rằng ông sẽ không làm việc trong chính phủ của Medvedev vì những bất đồng về một loạt vấn đề. Đáp lại, Tổng thống đã yêu cầu Kudrin hoặc là chấp nhận "đường lối" hoặc là từ chức

Ngày 26/9/2011, theo đề nghị của Thủ tướng Putin, Tổng thống Medvedev đã ký Sắc lệnh bãi chức Phó Thủ tướng và Bộ trưởng Tài chính của ông Kudrin. Ngày hôm sau, một cấp Phó của Kudrin là Siluanov Anton đã được bổ nhiệm làm Quyền Bộ trưởng Tài chính Liên bang Nga, trong khi việc giám sát khối kinh tế trong chính phủ sẽ do Phó Thủ tướng thứ nhất Igor Shuvalov đảm trách
 
Last edited:
Nhóm lợi ích lũng đoạn chính sách quốc gia

Cả Nga và Trung Quốc đều đang phải đối phó với sự mất cân đối kinh tế nghiêm trọng và những nhóm lợi ích quyền năng đang cố ngăn cản cải cách

Nga và Trung Quốc tưởng chừng là hai quốc gia rất đỗi khác biệt. Với phương Tây, một nước là nền dân chủ giả điệu với nền kinh tế phụ thuộc vào xuất khẩu tài nguyên thiên nhiên; còn nước kia là quốc gia một đảng và là đại công xưởng sản xuất của thế giới

Nhưng cả hai đều đang phải chịu đựng những mất cân đối kinh tế nghiêm trọng – và những nhóm lợi ích quyền năng đang cố ngăn cản cải cách nhằm đạt tới một cơ cấu hợp lý hơn

Sự lệ thuộc vào dầu mỏ và khí đốt của Nga thể hiện ở tỷ lệ đóng góp trên 50% của ngành này vào thu nhập của chính phủ và khoảng 70% kim ngạch xuất khẩu. Nếu nhà nước giảm mức độ kiểm soát nền kinh tế và cho phép cơ quan tư pháp độc lập hơn, nó sẽ góp phần rất lớn thúc đẩy đầu tư nước ngoài và hạn chế tham nhũng. Những thay đổi ấy sẽ kích thích cả sản xuất và dịch vụ

Nền kinh tế Trung Quốc đa dạng hơn nhiều, nhưng vẫn cần cơ cấu lại. Tiêu thụ nội địa chỉ đóng góp 1/3 cho GDP, bằng một nửa mức trung bình của châu Âu. Tỷ lệ đầu tư cao hơn bình thường, ở vào khoảng 50% GDP. Hệ thống tài chính được quản lý theo kiểu người gửi tiền thì nhận được lãi suất ít ỏi trong khi doanh nghiệp nhà nước được tiếp nhận tín dụng giá rẻ, và đầu tư cơ sở hạ tầng và bất động sản được khuyến khích

Ngân hàng lẽ ra phải vụ phục vụ ngành tư nhân, doanh nghiệp nhà nước nên giảm đi tính chi phối trong nền kinh tế, và tỷ lệ tiêu thụ nên tăng lên hơn nữa so với đầu tư. Giống như tại Nga, việc đảm bảo thượng tôn pháp luật cũng sẽ giúp nền kinh tế tái cân bằng

Ở cả hai quốc gia, một số người trên cương vị lãnh đạo đã ý thức được cần phải tiến hành những cải cách nào. Cả Thủ tướng Dmitri Medvedev và một số Bộ trưởng của ông đều kêu gọi giảm phụ thuộc vào tài nguyên thiên nhiên

Ở Trung Quốc, kế hoạch 5 năm lần thứ 12, đưa ra năm 2011, kêu gọi tái cân bằng. Báo cáo "Trung Quốc đến năm 2030" của Ngân hàng thế giới và một nhóm chuyên gia chính phủ công bố tháng 2 năm ngoái cũng chỉ ra như vậy, và điều đó cũng được Thủ tướng sắp nắm quyền Lý Khắc Cường ủng hộ. Tuy nhiên, kế hoạch 5 năm thứ 11, đưa ra năm 2006, cũng kêu gọi tái cơ cấu, nhưng cũng chỉ tạo được ảnh hưởng hạn chế

Trở ngại chính đổi với cải cách ở cả hai nước bắt nguồn từ những nhóm lợi ích nhiều quyền lực. Ở Nga, nhiều trong số các phe cánh xung quanh Tổng thống Putin, cùng với các ông chủ kiểm soát những công ty tài nguyên thiên nhiên lớn và cơ quan an ninh không muốn cải cách. Nó sẽ đe dọa đến của cải và quyền lực của họ

Tại Trung Quốc, một bộ phận trong đảng Cộng sản, các doanh nghiệp nhà nước đứng đầu và cơ quan an ninh cũng bám chặt những đặc quyền đặc lợi tương tự được chế độ hiện hành bảo lãnh

Cả hai nước đều trải qua cuộc thay đổi lãnh đạo trong năm nay, nhưng điều đó không hẳn dự báo điềm lành sắp diễn ra

Kể từ khi Putin trở lại cương vị tổng thống hồi tháng 5, ông có vẻ cố lẩn tránh cải cách kinh tế và chính trị. Khi tác giả gặp ông hồi tháng 10 dưới sự bảo trợ của Valdai Club, ông Putin có vẻ tỏ ra tự mãn về nền kinh tế, và những người có tư tưởng cải cách trong chính phủ đều có tiếng nói rất yếu ớt

Cũng còn quá sớm để đánh giá về những ưu tiên của Ban Thường vụ Bộ Chính trị bao gồm 7 người vừa nhậm chức tại Trung Quốc hồi tháng 11. Tuy nhiên, mặc dù một số người đã nói đến cải cách kinh tế và chiến dịch chống tham nhũng đã được phát động - tất cả dường như vẫn quá bảo thủ về chính trị

Ở cả hai nước, các cơ quan an ninh đều cố gắng thâu tóm quyền lực và nguồn lực tài chính trong những năm gần đây, có lẽ vì nhà cầm quyền cảm thấy không an toàn. Cơ quan an ninh - ngay cả ở các nước phương Tây - không muốn bị hạn chế bởi các quy định thượng tôn pháp luật. Ở Nga và Trung Quốc, họ có liên hệ chắc chẽ với tham nhũng hệ thống và kiểm soát các đặc lợi kinh tế, điều có xu hướng khiến họ thù địch hơn với việc tái cải cách và tôn trọng pháp luật

Nhưng nếu các nhóm lợi ích ở Nga và Trung Quốc cản trở tăng trưởng thì điều đó sẽ đe dọa tới tiềm năng của cả hai nền kinh tế. Một nước Nga không cải cách sẽ dễ bị tổn thương trước mỗi biến động giá dầu. Và ngay cả khi giá đứng ở mức cao, nếu không cải cách, nó vẫn sẽ dẫn tới thúc đẩy nguồn vốn và nhân tài chảy ra ngoài

Tăng trưởng đã chậm lại xuống đến mức 4%/năm, so với mức 7-8% thời kỳ trước khủng hoảng, và nếu không cải cách thì xu hướng dài hạn sẽ còn đi xuống nữa

Ở Trung Quốc, mô hình kinh tế hiện nay đang vấp phải nhiều hạn chế: tăng trưởng giảm từ mức hai con số xuống còn 7-8%. Không cải cách, nền kinh tế sẽ tiếp tục chứng kiến cảnh đầu tư dư thừa vào công nghiệp nặng, cơ sở hạ tầng và bất động sản; doanh nghiệp nhà nước sẽ hút hết tài sản khỏi các khu vực kinh tế khác; và tiêu thụ sẽ không tăng đủ nhanh để nâng cao tầm quan trọng tương đối của ngành công nghiệp nhẹ và dịch vụ

Tăng trưởng chậm lại, thất nghiệp tăng lên có thể sẽ thúc đẩy bất ổn ở cả hai nước. Yếu tố chính đảm bảo tinh chính danh của chế độ hiện nay tại Nga và Trung Quốc là tăng trưởng kinh tế, qua đó cải thiện mức sống của người dân. Nhưng tăng trưởng đang chậm lại - và có thể sẽ giảm hơn nữa nếu họ né tránh cải cách - những chính phủ này sẽ cần các biện pháp mới để tiếp tục đảm bảo vai trò cầm quyền quyền

Họ có thể sẽ muốn gióng mạnh hồi trống dân tộc chủ nghĩa. Thực tế, Putin và Hồ Cẩm Đào, chủ tích sắp mãn nhiệm của Trung Quốc, đã từng không ít lần làm như vậy. Putin vẫn lớn tiếng phản đối Mỹ, đổ lỗi cho các chính phủ nước ngoài đã gây ra những cuộc biểu tình chống lại ông, và ngăn cản hoạt động của các tổ chức phi chính phủ nước ngoài tại Nga

Đáng chú ý hơn, trong 3 thập niên qua, và đặc biệt là năm nay, Trung Quốc đã không ít lần gây phẫn nộ cho Ấn Độ, Việt Nam, Philippines và Nhật Bản với giọng điệu hiếu chiến hơn trong các tranh chấp lãnh thổ

Charles Grant là giám đốc Trung tâm Cải cách châu Âu
 
Last edited:
Con đường làm giàu của các bố già Nga
Một bài báo được đăng tải trên tờ New York Times từ năm 1996 miêu tả khá rõ quá trình này

con-duong-lam-giau-cua-cac-bo-gia-nga.jpg

Thời gian gần đây, những ông trùm người Nga trở thành tâm điểm của dư luận. Đầu tiên, họ nổi tiếng bởi số tiền khổng lồ được gửi tại hệ thống ngân hàng đảo Síp vốn đang chao đảo trong cơn khủng hoảng

Cuối tuần vừa qua, người ta lại chú ý đến cái chết bí ẩn của tỷ phú Nga Boris Berezovsky - một trong những nhân vật đối lập lưu vong lâu nay chỉ trích Tổng thống Vladimir Putin cay nghiệt nhất

Cái chết của Berezovksy sẽ kéo theo nhiều câu hỏi dành cho điện Kremlin cũng như cho tầng lớp các ông trùm siêu giàu của nước Nga. Từ lâu nay, đây vẫn là nhóm được cho là quyền lực nhất ở nước Nga, thâu tóm toàn bộ nền kinh tế. Vậy thì, họ đã làm cách này để có được vị trí này ?

Các bố già Nga (oligarchs) chính là sản phẩm của quá trình tư nhân hóa các công ty nhà nước sau khi Liên minh Xô Viết sụp đổ. Khi đó, nền kinh tế Nga bị xáo trộn và chính phủ muốn phân phối lại các công ty trực thuộc nhà nước vốn không được quản lý chặt chẽ. Động thái này được thực hiện ở tất cả các ngành

Năm 1994, các lãnh đạo tại ngân hàng Oneksim đưa ra kế hoạch giúp chính phủ của cựu Tổng thống Boris Yeltsin huy động tiền mặt trong khi phân phối lại các công ty

Kế hoạch này được gọi là “nợ đổi lấy cổ phần”. Các ngân hàng Nga sẽ cho chính phủ vay tiền và đổi lại họ tạm thời được nắm cổ phần tại các công ty nhà nước. Nếu như chính phủ không trả được nợ và vỡ nợ, các ngân hàng được nắm cổ phiếu vĩnh viễn

Cuối cùng thì chính phủ Nga đã vỡ nợ và những người có đủ vốn để chớp lấy thời cơ nhanh chóng trở nên giàu có. Vladimir Potanin – cựu Chủ tịch của ngân hàng Oneksim và là người giàu thứ 4 ở Nga – chính là ví dụ điển hình

Một bài báo được đăng tải trên tờ New York Times từ năm 1996 miêu tả khá rõ quá trình này

Khi các phiên đấu giá bắt đầu vào mùa thu năm 1995, rõ ràng là mọi thứ đã được sắp đặt từ trước. Các nhà đầu tư nước ngoài không được tham gia đấu giá các tài sản hấp dẫn nhất. Chính các ngân hàng được chính phủ giao nhiệm vụ tổ chức các cuộc đấu giá trở thành người chiến thắng và kết quả đấu giá chỉ cao hơn chút ít so với mức giá tối thiểu

Ví dụ, ngân hàng Oneksim đã tổ chức đấu giá 38% cổ phần của Norilsk Nickel, công ty sản xuất bạch kim và 1/4 lượng nickel của toàn thế giới. Oneksim cũng chính là người chiến thắng với mức giá 171 triệu USD, chỉ cao hơn 10.000 USD so với mức giá tối thiểu và thậm chí bằng một nửa so với mức giá mà đối thủ cạnh tranh là ngân hàng Rossiisky Credit định bỏ ra. Người phát ngôn của Oneksim tuyên bố loại Rossiisky Credit bởi họ nộp hồ sơ muộn và muốn bảo lãnh bằng trái phiếu kho bạc cũng như tiền mặt. Rossiisky Bank còn dọa sẽ đem vụ việc này ra tòa

Cổ phần của Lukoil and Yukos - một trong những tập đoàn dầu mỏ lớn nhất nước Nga – bị bán tháo ở mức giá mà các chuyên gia phân tích phương Tây cho là quá thấp so với giá trị thực. Khi lượng đặt mua giảm mạnh, Chính phủ thu về 1 tỷ USD, bằng một nửa so với dự đoán

Khi chương trình “nợ đổi lấy cổ phần” bắt đầu, tỷ phú đã quá cố Boris Berezovsky vốn đã là người rất giàu có. Ông kinh doanh xe hơi khi Liên minh Xô Viết sụp đổ và sau đó thậm chí việc kinh doanh của ông còn trở nên phát đạt hơn

Năm 1994, Berezovsky gặp Roman Abramovic (tỷ phú giàu thứ 7 ở Nga) trên 1 chiếc thuyền buồm của 1 người bạn ở Caribbean. Hai người sử dụng chương trình này để thâu tóm công ty dầu mỏ Sibneft. Berezovsky sử dụng tầm ảnh hưởng để đảm bảo chắc chắn công ty của Abramovic sẽ giành chiến thắng trong cuộc đấu giá

Không có bất cứ giấy tờ nào ghi lại thỏa thuận này. Cũng chính vì vụ này mà năm ngoái Berezovsky đã kiện Abramovic ra tòa đòi bồi thường 5 tỷ USD. Ông buộc tội Abramovic đã hăm dọa và buộc ông phải bán cổ phần tại Sibneft ở mức giá thấp nhất

Với cái chết của Berezovsky, một số người cho rằng tỷ phú này đã tự tử vì lo sợ mất đi toàn bộ khối tài sản có giá trị vào khoảng 3 tỷ USD

Trong khi đó, theo chỉ số Bloomberg Billionaire Index, tài sản của Roman Abramovic có giá trị lên tới 13,4 tỷ USD. Ông chủ Mikhail Prokhoro của Brooklyn Nets có 13,1 tỷ USD và bố già giàu nhất - Alisher Usmanov – có tới 21,1 tỷ USD
 
Last edited by a moderator:
Berezovsky - Đại gia làm chính trị
Boris Berezovsky được xem như trùm môi giới chính trị trong bối cảnh Liên Xô tan rã. 13 năm về trước, Berezovsky đã phải rời bỏ Nga chạy ra nước ngoài để rồi chết trong thân phận lặng lẽ

Cuộc đời của tỉ phú Boris Abramovich Berezovsky 67 tuổi không khác gì một cuốn tiểu thuyết. Bởi thế đạo diễn Nga Pavel Lungin đã lấy ý tưởng từ cuộc đời Berezovsky để thực hiện bộ phim Một người Nga mới phát hành năm 2001

Từ nhà khoa học, Berezovsky nhảy sang bán xe rồi đầu tư tiền bạc vào nhiều doanh nghiệp nhà nước tư nhân hóa, từ dầu mỏ, thép cho đến hàng không và báo chí. Trong giai đoạn Liên Xô tan rã, Berezovsky đã dần dần trở thành chất xám của Tổng thống Boris Yeltsin

Bỏ toán đi bán xe

Boris Berezovsky chào đời tại Moscow ngày 23-1-1946 trong một gia đình Do Thái. Theo báo The Moscow Times (Nga), ông theo học lâm nghiệp ở ĐH Moscow, sau đó nghiên cứu toán học và năm 37 tuổi đã có bằng tiến sĩ toán. Đến năm 45 tuổi, ông vào Viện Hàn lâm Khoa học Nga

Là người từng nghiên cứu khoa học suốt 20 năm, năm 1989 Berezovsky bước vào giới kinh doanh trong bối cảnh Liên Xô đang tiến hành chính sách cải tổ. Ban đầu ông làm chuyên viên quản trị cho công ty sản xuất ô tô của nhà nước AvtoVAZ, mua đi bán lại xe ô tô, chủ yếu là xe Lada

Năm 1992, ông thành lập Công ty LogoVAZ, nhà phân phối độc quyền xe của Công ty AvtoVAZ. Công ty LogoVAZ bán xe tại chỗ nhưng làm hồ sơ xuất khẩu khống và hốt bạc trong lúc lạm phát gia tăng phi mã 2.000%/năm. Sau đó, ông hợp tác với Công ty AvtoVAZ thành lập Công ty Cổ phần Ô tô AVVA. Ít lâu sau, ông bán cổ phần cho một công ty Thụy Sĩ và lập ra nhiều công ty riêng, trong đó có chi nhánh đặt ở quần đảo Cayman nổi tiếng là thiên đàng thuế khóa

Đầu những năm 1990, trong giai đoạn giao thời Liên Xô tan rã, Berezovsky cũng như nhiều doanh nhân khác ở Nga đã trở thành mục tiêu ngon cơm của các băng nhóm mafia Nga. Ông đã nhiều lần bị thanh toán hụt. Ngày 7-6-1994, xe của ông bị đặt chất nổ phát nổ. Tài xế bay đầu. Cận vệ bị thương nặng. Ông thoát chết. Kết quả điều tra cho thấy vụ ám sát có liên quan đến Công ty AvtoVAZ. Có người trong công ty không muốn Berezovsky tung hoành trong thị trường ô tô Nga

Giai đoạn Nga tiến hành chính sách tư nhân hóa cũng là lúc Berezovsky bắt đầu lấn sân sang truyền thông. Tháng 12-1994, ông mua kênh truyền hình số 1 (Channel One) và biến Channel One trở thành kênh ủng hộ mạnh mẽ chính sách cải tổ ở Nga

Sau đó, ông đầu tư vào Tập đoàn dầu khí Sibneft và Công ty hàng không Nga Aeroflot. 80% thu nhập của Aeroflot ở nước ngoài do Công ty Andava ở Thụy Sĩ quản lý và Berezovsky chiếm 50% cổ phần của công ty này

Bầu bạn với Boris Yeltsin

Theo báo New York Times (Mỹ), Boris Berezovsky bắt đầu hoạt động chính trị từ năm 1993 với công việc tổ chức xuất bản hồi ký của Tổng thống Boris Yeltsin. Đầu năm 1996, ông vận động gây quỹ bầu cử tổng thống lần thứ hai cho Yeltsin

Nhóm truyền thông do Berezovsky kiểm soát gồm một số đài truyền hình liên bang, đài phát thanh và nhật báo có uy tín đã giữ vai trò quyết định trong chiến thắng của Tổng thống Yeltsin trong khi các nhà quan sát đều ghi nhận ứng cử viên Gennady Zyuganov (đảng Cộng sản) mới có cơ hội thắng cử

Ảnh hưởng của Berezovsky dưới trào Tổng thống Boris Yeltsin mạnh đến nỗi báo chí đã đặt biệt danh cho ông là “bố già ở điện Kremlin”. Sau khi Tổng thống Yeltsin đắc cử lần hai, tháng 10-1996, Berezovsky được bổ nhiệm giữ chức phó giám đốc Hội đồng An ninh Quốc gia phụ trách thực hiện Hiệp định hòa bình Khasavyurt giữa Nga với Chechnya

Đầu năm 1997, một nhóm nhà giàu trẻ tuổi được chính phủ ủng hộ được thành lập. Sau đó, nhóm này tách ra làm hai nhóm đối đầu nhau. Berezovsky phụ trách một nhóm. Rốt cuộc hai nhóm đều bị thất sủng

Berezovsky mất chức ở Hội đồng An ninh Quốc gia vào tháng 11, dù vậy vẫn tiếp tục giữ vai trò trung tâm trong cánh của Tổng thống Yeltsin

BáoThe Independent (Anh) cho biết không có đề cử nào quan trọng của chính phủ Nga được thông qua mà không có cánh này đồng ý. Quan tâm chính của phe cánh này là triệt tiêu ý chí phản kháng tổng thống của phe cánh ủng hộ Thủ tướng Yevgeny Primakov (ủng hộ đảng Cộng sản). Tháng 4-1999, Thủ tướng Primakov không những không triệt hạ được Berezovsky mà còn bị tổng thống thay thế

Từ Nga trốn sang Anh

Khi Tổng thống Vladimir Putin được bầu vào ngày 26-3-2000, tỉ phú Boris Berezovsky mở sâm banh uống mừng tại biệt thự sang trọng của ôngmà không biết rằng vài tháng sau ông đã phải rời bỏ đất nước sống lưu vong

Berezovsky quan hệ với Putin từ đầu những năm 1990 lúc Putin giữ chức phó thị trưởng St. Petersburg. Putin đã giải quyết cho Công ty LogoVAZ của Berezovsky mở đại lý phân phối xe ô tô. Theo báoLos Angeles Times(Mỹ), hai người từng có quan hệ bạn bè và thỉnh thoảng còn đi Thụy Sĩ trượt tuyết với nhau. Quan hệ này trở nên thân thiết hơn vào năm 1999 khi Putin làm giám đốc Cơ quan An ninh Liên bang Nga (FSB)

Báo Los Angeles Times cho rằng Berezovsky có đóng góp công lao đưa Putin đến điện Kremlin rồi trở thành tổng thống. Giữa năm 1999, một tháng sau khi Berezovsky thuyết phục Putin giữ chức thủ tướng, Tổng thống Boris Yeltsin đã bổ nhiệm Putin

Cũng trong năm 1999, Berezovsky đã giúp đỡ thành lập đảng Thống nhất vốn ủng hộ Putin trong bầu cử tổng thống. Tiền tài trợ vận động bầu cử từ Công ty hàng không Aeroflot. Kênh truyền hình Channel One trở thành cỗ máy vận động cho Putin. Đầu năm 2000, Putin đắc cử tổng thống. Trong khi đó, Berezovsky được một ghế trong Quốc hội

Thời kỳ trăng mật trong quan hệ Boris Berezovsky-Vladimir Putin không kéo dài. Nhận ra Tổng thống Putin không phải là con người dễ bị lèo lái để trục lợi, cuối tháng 5-2000, Berezovsky kịch liệt chỉ trích đề xuất sửa đổi hiến pháp của tổng thống (cho phép tổng thống sa thải các thống đốc). Hai tháng sau, Berezovsky từ chức đại biểu Quốc hội với lý do không muốn hủy hoại đất nước và khôi phục chế độ độc tài

Tháng 8-2000, kênh truyền hình Channel One chỉ trích Tổng thống Putin trong cách thức xử lý vụ chìm tàu Kursk. Tháng 9-2000, Berezovsky cáo buộc chính phủ âm mưu tước đoạt tài sản của ông ở kênh Channel One

Tháng 10-2000, trả lời báo Le Figaro (Pháp) tháng 10, Tổng thống Putin tuyên bố có thể hủy bỏ các phương tiện truyền thông do các đầu sỏ chính trị kiểm soát chỉ để chỉ trích chính phủ. Song song theo đó, cuộc điều tra Công ty hàng không Aeroflot bị hoãn dưới thời Tổng thống Boris Yeltsin đã được mở lại

Tháng 11-2000, trong chuyến đi Anh, Berezovsky nhận được thông tin phải ra điều trần trước chính phủ về vụ Công ty hàng không Aeroflot. Ông quyết định ở lại Anh và xin tị nạn chính trị

Nga cho phép chôn Berezovsky ở Nga

Ngày 25-3, cảnh sát vùng Thames Valley (Anh) vẫn không xác nhận hay bác bỏ khả năng ông Boris Berezovsky bị sát hại và tiếp tục gọi đó vụ đột tử không giải thích được

Theo báo Telegraph (Anh), ông Kevin Brown, Chánh thanh tra cảnh sát vùng Thames Valley, cho biết trước mắt cảnh sát có thể khẳng định nạn nhân không phải chết do hóa chất hay phóng xạ. Hiện thi thể đang được giải phẫu pháp y. Cơ quan điều tra tiếp tục thu thập chứng cứ tại nhà riêng của nạn nhân và thẩm vấn những người có liên quan với nạn nhân. Nạn nhân không để lại thư tuyệt mạng

Báo Guardian (Anh) dẫn lời người vợ thứ hai Galina Berezovsky của Boris Berezovsky (đã ly hôn) không tin ông tự sát. Ông Nikolai Glushkov, từng là phó giám đốc Công ty hàng không Nga Aeroflot, sống lưu vong ở Anh, bạn của Berezovsky, khẳng định Berezovsky bị sát hại

Ông ghi nhận một đại gia tỉ phú và người môi giới chính trị lẫy lừng như Boris Berezovsky thì không thể tự sát. Ông cho biết gần đây có nhiều công dân Nga lưu vong chết trong hoàn cảnh đáng ngờ

Hãng tin Ria Novosti (Nga) cho biết ngày 24-3 (giờ địa phương), người phát ngôn tổng thống Nga tuyên bố chính phủ Nga sẵn sàng xem xét đề nghị được chôn cất ông Boris Berezovsky ở Nga. Người phát ngôn nói Boris Berezovsky là người rất có ảnh hưởng ở Nga trong những năm 1990 và rõ ràng chống đối Tổng thống Putin không chỉ về chính trị mà còn nhiều khía cạnh khác. Ông cho biết hai tháng trước Boris Berezovsky có gửi thư cho Tổng thống Putin xin được hồi hương


Đăng Khoa - H.Duy
 
Last edited:
Thăng trầm cuộc đời của tỷ phú "buôn vua"
Boris Berezovsky đã sống một cuộc đời đầy âm mưu và giờ đây cái chết của ông cũng đầy những điều bí ẩn
Khi một trong những vệ sĩ phát hiện thi thể của ông trong nhà tắm của ngôi biệt thự ở Ascot, những lời đồn đoán lập tức lan tràn. Liệu đây có phải là một vụ tự tử sau thất bại cay đắng tại vụ kiện với “đàn em” ?

Hay mật vụ Nga đã ám sát ông sau nhiều năm theo dõi ? Hay chỉ đơn giản là ông chết do vấn đề sức khoẻ ?

Những lời đồn thổi càng trở nên li kỳ hơn khi các chuyên gia đặc biệt được cử đến để tìm kiếm các chất hoá học, phóng xạ, hạt nhân, với một hàng rào cảnh sát dài 3 km bao quanh ngôi nhà

Hôm 26/3, cảnh sát Anh đã thông báo kết quả của việc khám nghiệm tử thi, theo đó nguyên nhân cái chết là do treo cổ và không có dấu hiệu bạo lực. Mặc dù vậy điều này chưa làm chấm dứt những đồn đoán và các khám nghiệm chi tiết hơn vẫn đang được tiến hành

Ông Berezovsky chắc chắn có nhiều kẻ thù và ông đã thoát được ít nhất hai cuộc mưu sát, trong đó có một vụ đánh bom ô tô đã khiến lái xe của ông mất đầu. Người mà ông Berezovsky chỉ trích mạnh mẽ nhất là Tổng thống Nga Vladimir Putin. Ông từng nói muốn tài trợ cho một cuộc lật đổ ông Putin, còn toà án Nga đã kết án vắng mặt tỷ phú Nga lưu vong này về tội tham nhũng và rửa tiền

Ông trùm môi giới quyền lực

Ông Berezovsky từng là một trong những người đàn ông quyền lực nhất ở Nga, từ một giáo sư toán học trở thành một tỷ phú “buôn vua”

Sinh năm 1946 tại Moscow, ông nghiên cứu về toán học và giảng dạy trong phần lớn thời gian dưới thời Liên Xô cũ. Khi Liên Xô cũ sụp đổ đầu những năm 1990, ông Berezovsky mở công ty buôn bán ô tô và nhanh chóng phất lên, sở hữu cả hãng truyền thông ORT

Nhân tố quan trọng khiến ông thành công và giàu có là kết thân với Boris Yeltsin, người sau này trở thành Tổng thống nước Nga. Ông đã cho đăng tải những bài viết của ông Yeltsin, trả cho ông Yeltsin những khoản phí khổng lồ cho những quyển sách chẳng hề bán được. Sau đó, ông sử dụng đài truyền hình ORT để giúp Yeltsin tái đắc cử năm 1996

Tình bạn này đã đem lại cho Berezovsky những lợi ích không thể kể hết, từ việc môi giới chính trị cho đến việc phân chia những tài sản khổng lồ của chế độ Xô viết cho những doanh nhân máu mặt. Berezovsky và những người thân cận đã giành được cổ phần trong công ty dầu mỏ lớn Sibneft, hãng sản xuất nhôm Rusal, thời báo Kommersant, hãng hàng không Aeroflot và vô số các tài sản khác trên thế giới. Ông cũng được cho là đã kiếm được hàng trăm triệu USD từ việc “bảo kê” cho các doanh nhân khác

Khi sức khoẻ của ông Yeltsin xấu đi vào cuối những năm 1990, Berezovsky là một trong số những người ủng hộ ông Putin, khi đó là người đứng đầu cơ quan tình báo FSB (thay thế cho KGB), trở thành Tổng thống. Tuy nhiên, ngay sau khi ông Putin lên nắm quyền năm 2000, những rắc rối của ông Berezovsky đã bắt đầu

Bỏ trốn sang Anh

Chỉ trong vòng vài tuần sau khi lên nắm quyền Tổng thống, ngày 31/12/1999, ông Putin đã tỏ rõ quan điểm rằng thời của những ông trùm kiểu như Berezovsky sẽ không còn ở điện Kremlin

Vị Tổng thống trẻ tuổi yêu cầu Berezovsky bán lại hãng ORT, sau đó buộc tội ông tham nhũng trong quá trình kiểm soát hãng không Aeroflot. Ông Berezovsky đã bỏ trốn trước khi bị cảnh sát bắt giữ, đầu tiên là sang Pháp, sau đó đến Anh, nơi ông được cấp quyền cư trú năm 2003. Ông đã bị kết án vắng mặt ở Nga

Khi sống tại Luân Đôn, ông Berezovsky đã xây dựng cho mình cơ sở chính trị và tiến hành những cuộc tấn công mạnh mẽ vào ông Putin. Ông đã mua hàng trang báo lớn ở Anh và Mỹ để chỉ trích mối quan hệ “nồng ấm” giữa Tổng thống Mỹ khi đó là George W. Bush và ông Putin. Một năm sau, ông phát biểu trên tờ Guardian

”Không thể nào thay đổi chế độ (của Putin) bằng những biện pháp dân chủ. Tình thế sẽ không thay đổi trừ khi dùng đến bạo lực, sức ép”. Khi được hỏi, có phải ông đang định tài trợ cho một “cuộc cách mạng” như vậy không, ông trả lời “gần như là vậy”

Thất bại ở toà án

Trong vài năm gần đây, cuộc chiến lớn nhất của ông Berezovsky không phải là nhằm vào ông Putin mà là một tỷ phú Nga khác, Roman Abramovich

Hai người đã từng hợp tác kinh doanh vào những năm 1990 khi Liên minh Xô viết sụp đổ, tuy nhiên, sự nghiệp của họ tại Nga có những bước ngoặt rất khác nhau. Trong khi Berezovsky mâu thuẫn với ông Putin và phải sống lưu vong ở Luân Đôn thì Abramovich ở lại Moscow, tránh xa chính trị và được hưởng lợi rất nhiều từ sự ủng hộ của ông Putin. Trong số những doanh nhân Nga nổi tiếng, ông Abramovich được biết đến nhiều nhất với vai trò ông chủ đội bóng Anh Chelsea

Tự tin vào những chiến thắng pháp lý từng có ở Luân Đôn, trong đó có việc làm thất bại nỗ lực dẫn độ ông về Nga, Berezovsky đã kiện người bạn cũ ra toà năm 2007, với lời buộc tội ông này đã dùng hành vi đe doạ để chiếm quyền kiểm soát trong hai tập đoàn Sibneft và Rusal. Ông Berezovsky đòi bồi thường 5,6 tỷ USD và khá tự tin vào thành công

Ông Abramovich phủ nhận lời buộc tội và kiện ngược lại rằng ông Berezovsky không có cổ phần trong các công ty trên nhưng lại đòi trả 1,3 tỷ USD vào năm 2001 vì sự bảo trợ của ông

Vụ kiện đã kết thúc vào cuối tháng 8 năm 2012 với phần thắng thuộc về ông Abramovich. Toà án kết luận ông Berezovsky thiếu trung thực, sử dụng bằng chứng không đáng tin và “coi sự trung thực là một khái niệm tạm thời, dễ thay đổi”

Sự đảo ngược số phận

Sự thất bại về mặt pháp lý và những lời tuyên nặng nề của toà án đã khiến ông Berezovsky suy sụp và làm ông kiệt quệ về tài chính, theo lời những bạn bè của ông.

Ông phải trả khoảng 100 triệu USD án phí và 60 triệu USD chi phí toà án cho ông Abramovich. Để trả những chi phí này, ông đã phải bán một căn nhà lớn ở Anh, thế chấp bất động sản ở Pháp, bán chiếc Maybach chống đạn đặc biệt và hai bức tranh đắt giá của Picasso

“Bên cạnh lý do về tài chính, lý do khác khiến ông suy sụp là sự quấy rối từ phía Nga và sự phiền nhiễu của khối lượng lớn các thủ tục pháp lý”, một người bạn thân của ông cho biết

Tuy nhiên, có nhiều người không tin ông tự tử vì suy sụp tâm lý. Họ cho rằng ông Berezovsky có thể thất vọng nhưng không suy sụp. “Berezovsky là con người thích chiến đầu, ý nghĩ tự tử không có trong đầu ông. Ông là người luôn nhìn về tương lai. Chúng tôi vừa nói chuyện với con gái ông”, Yuri Felshtinsky, một người bạn của ông cho biết

Vợ cũ của ông, Galina Besharova, chủ căn nhà nơi ông chết, cho rằng Berezovsky bị giết. “Ông đã bị bóp cổ”, bà nói với một người bạn sau khi đến căn nhà tối hôm ông Berezovsky được phát hiện. (Berezovsky có 3 người vợ và 6 người con, ông vẫn giữ quan hệ gần gũi với tất cả bọn họ)

Lời đồn đoán lại càng bùng lên khi phát ngôn viên của điện Kremlin hôm thứ Hai cho biết ông Berezovsky gần đây đã viết thư cho ông Putin. Trong bức thư, ông Berezovsky “thừa nhận đã có rất nhiều sai lầm và xin được tha thứ”. “Ông cũng xin Putin cho phép được trở về nước Nga"

Trong khi đó, cảnh sát Anh đã nỗ lực xua tan nghi ngờ xung quanh cái chết và khẳng định không có bằng chứng về sự liên quan của bên thứ ba trong vụ việc này

Theo nhà báo Nga Sergey Trokan, bỏ qua những lời đồn đoán về nguyên nhân, cái chết của ông Berezovsky đã đánh dấu chấm dứt cho một giấc mơ quyền lực thời hậu Xô viết

Dương An
 
Last edited:
Nhiều nghị sĩ đại triệu phú Nga từ nhiệm
- Ngay sau khi đạo luật cấm các quan chức sở hữu tài sản ở nước ngoài được thông qua trong khuôn khổ chiến dịch chống tham nhũng của Tổng thống Putin, nhiều Nghị sĩ là đại triệu phú đã từ nhiệm để giữ được bất động sản hoặc tài khoản hay cổ phiếu ở nước ngoài
Mới đây nhất là trường hợp Thượng nghị sĩ Andrey Gurjev. Ông Gurjev năm nay 53 tuổi, là người sở hữu chính Công ty Fosatro. Hồi tháng 4 năm nay, tạp chí Forbes đưa ông vào danh sách những chính khách có ảnh hưởng nhất nước Nga và đồng thời đạt được thành công lớn trong hoạt động kinh doanh. Theo đánh giá của Forbes, tài sản của ông trị giá 4 tỷ USD

Trước đó đã có 6 Thượng nghị sĩ từ nhiệm để duy trì được tài sản hoặc hoạt động kinh doanh ở nước ngoài. Chẳng hạn, hồi tháng 2 năm nay là trường hợp Thượng nghị sĩ Nikolai Olshanski, người chiếm vị trí thứ 139 trong danh sách 200 doanh nhân giàu có nhất nước Nga

Tài sản của ông trị giá 750 triệu USD theo đánh giá của Forbes. Đến cuối tháng 3 là trường hợp Thượng nghị sĩ Vitali Malkin, người chiếm vị trí thứ 125 trong danh sách nói trên với tài sản trị giá 850 triệu USD. Tiếp đó đến tháng 4 là trường hợp Thượng nghị sĩ Andrey Molchanov, người chiếm vị trí thứ 65 với tài sản trị giá hơn 1 tỷ rưỡi USD

Bên cạnh đó cũng có những Thượng nghị sĩ sẵn sàng hy sinh tài sản để tiếp tục theo đuổi hoạt động chính trị. Đó là trường hợp Thượng nghị sĩ Suleyman Kerimov, người đứng thứ 20 trong danh sách 200 doanh nhân giàu có nhất nước Nga với tài sản trị giá hơn 7 tỷ USD

Hồi tháng 5 vừa qua, ông Kerimov tuyên bố sẽ chuyển toàn bộ tài sản của ông ở nước ngoài cho các quỹ từ thiện và nhờ đó vẫn sẽ nằm trong thành phần Hội đồng Liên bang (tức Thượng viện Nga)

Tuy nhiên trong danh sách những doanh nhân giàu có nhất nước Nga do Forbes công bố có tới 25 quan chức và nghị sĩ (cả Thượng nghị sĩ lẫn Hạ nghị sĩ). Bởi vậy, theo nhận định của nữ Chủ tịch Hội đồng Liên bang Valentina Matvienko, trong thời gian sắp tới rất có thể sẽ có vài ba Thượng nghị sĩ nữa từ nhiệm

Vũ Việt
 
Last edited:
Tỷ phú Nga hy sinh quyền lực chính trị bảo vệ tài sản

Chỉ còn một tháng trước khi lệnh cấm quan chức sở hữu tài sản ở nước ngoài có hiệu lực ngày 18-8 tới đây, nhiều chính trị gia giàu có ở Nga đã lựa chọn con đường rời bỏ quyền lực

“Họ phải chọn giữa sự nghiệp, tài sản nước ngoài hoặc là sự trung thành tuyệt đối với chế độ mới” - nhà phân tích chính trị Pavel Salin nhận định. Nhưng có vẻ nhiều thượng nghị sĩ Nga không muốn bỏ cơ ngơi tích cóp được bấy lâu

Đến tuần trước, chín thượng nghị sĩ trong số 166 vị của Hội đồng Liên bang Nga (thượng viện) quyền lực đã đệ đơn từ chức. Năm trong số đó được tạp chí Forbes xếp vào danh sách những người giàu nhất nước Nga

Các chính trị gia giàu có này không nêu rõ nguyên do ra đi vì liên quan đến đạo luật chống tham nhũng do Tổng thống Vladimir Putin đề xuất hồi tháng 12-2012 và ký ban hành vào tháng 5-2013. Tuy nhiên các đồng nghiệp của họ, cũng như các chuyên gia, đều cho rằng họ thà hi sinh quyền lực chính trị hơn là tài sản

Từ chức để giữ tiền


“Nếu một người chọn phục vụ quốc gia, anh ta phải có sự chuẩn bị cho những điều cấm đoán này, cho sự giám sát của công chúng và phải đáp ứng những yêu cầu đặc biệt, bởi đó đã là quy chuẩn ở tất cả các quốc gia

Làm sao có thể tin vào một công chức hoặc chính trị gia luôn khoa trương về điều gì thì tốt cho nước Nga nhưng lại tìm cách tuồn tiền, quỹ của ông ta ra nước ngoài ?

Tôi kêu gọi mọi người ủng hộ các đề xuất luật để hạn chế quyền của các công chức và chính trị gia có tài sản, cổ phiếu, chứng khoán ở nước ngoài” - Tổng thống Vladimir Putin nói trong bài phát biểu về tình hình quốc gia vào tháng 12-2012

Trong ngày cuối cùng (10-7) của phiên làm việc mùa xuân của Hội đồng Liên bang Nga (thượng viện), đơn từ chức của chính trị gia Dmitry Ananiev đã được thông qua, theo RIA Novosti

Ông Ananiev và anh trai là chủ sở hữu Promsvyazbank - ngân hàng tư nhân lớn thứ hai của Nga. Trên bảng xếp hạng của Forbes, tài sản của anh em nhà Ananiev trị giá hơn 3,4 tỉ USD

Nhưng ông Ananiev không phải là tỉ phú duy nhất từ chức kể từ khi ông Putin yêu cầu quan chức không sở hữu tài khoản và tài sản ở nước ngoài

Những người trước đó đã ra đi gồm có Andrei Guriev - ông chủ Công ty phân bón Phosagro, người nắm trong tay khoảng 4 tỉ USD; ông Andrei Molchanov - chủ một công ty xây dựng với 1,6 tỉ USD; nhà đầu tư Nikolai Olshansky, Vitaly Malkin

Chủ tịch thượng viện Valentina Matviyenko cho biết làn sóng từ chức sẽ chưa dừng lại với thêm hai thượng nghị sĩ nữa, đều nằm trong nhóm 200 người giàu nhất nước Nga, có thể sẽ rút lui trong mùa thu này. Danh tính hai chính trị gia này chưa được xác định

Không chỉ có thượng viện, Duma Nga (hạ viện) hồi tháng 2-2013, thời điểm đạo luật được đưa ra thảo luận, cũng đã chấp nhận đơn từ chức của tỉ phú Anatoly Lomakhin chỉ sáu tháng sau khi ông được bầu. Hay tháng trước, tỉ phú Roman Abramovich cũng tự nguyện từ chức lãnh đạo khu tự trị Chukotka

Trong tám năm nắm giữ chức vụ này, các công ty của ông Abramovich đã góp phần không nhỏ đưa nguồn tài chính chảy về Chukotka bằng các dự án đầu tư, dự án từ thiện, đóng góp thuế. Sự ra đi của ông khiến nhiều người lo ngại sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến kinh tế của cả khu vực này

Có nhiều lý do được đưa ra như vì sức khỏe kém, nhường chỗ cho người mới, muốn dành nhiều thời gian cho công việc... nhưng dường như người ngoài cuộc đều rõ nguyên nhân thật sự

“Tại sao họ lại phải thừa nhận? Đó là điều hoàn toàn bình thường khi giữ bộ mặt vui vẻ trong thời điểm khó khăn và từ chức mà không cần nói gì dư thừa” - nhà phân tích chính trị Pavel Svyatenkov bình luận

Nhưng ngược lại, tỉ phú Suleiman Kerimov mới đây đã chuyển tài sản của mình vào một quỹ từ thiện ở Thụy Sĩ để có thể tiếp tục giữ chiếc ghế trong thượng viện. Tuy nhiên không rõ ông chuyển bao nhiêu phần trong khối tài sản 7,1 tỉ USD của ông. Còn Phó thủ tướng Igor Shuvalov, chính trị gia thu nhập cao nhất trong chính phủ, chọn cách thu gom tài sản về nước

Cả hai đều bất lợi

Đạo luật chính thức có hiệu lực trong một tháng nữa sẽ cấm các quan chức chính phủ liên bang lẫn khu vực, thẩm phán liên bang, giám đốc điều hành các tập đoàn nhà nước, thống đốc các khu vực... và cả tổng thống có tài khoản hoặc chứng khoán ở nước ngoài

Dù điện Kremlin khẳng định đây là biện pháp chống tham nhũng, giới quan sát cho rằng ông Putin đang “quốc hữu hóa” các nhân vật ưu tú khi trói chặt các chính trị gia vào nước Nga nhằm củng cố quyền lực

Theo các nhà phân tích, sự ra đi của các chính trị gia đồng nghĩa họ sẽ mất đi quyền được miễn truy tố. “Đối với một người giàu thì một vị trí trong chính phủ còn hơn cả cơ hội để vận động hành lang. Bởi tiền chỉ có thể mua chuộc được các quan chức nhưng vị trí đó đảm bảo họ không bị các quan chức hoặc những đối thủ cạnh tranh hãm hại” - ông Salin giải thích

Ngược lại, chính phủ cũng mất đi những thành viên khó thay thế. Sự ra đi của những doanh nhân thành công sẽ khiến chính phủ mất mát nhiều khả năng chuyên môn, nhất là trong lĩnh vực kinh tế, tài chính. “Thật không may là càng ngày càng ít đi các chuyên gia trong chính phủ có thể hiểu được sự phức tạp của các thị trường tài chính” - cựu thứ trưởng tài chính Alexei Savatyugin nhận định

Ngoài ra, theo tờ Moscow Times, việc cấm đoán sẽ không có công dụng mạnh như lời chính phủ nói bởi các quan chức sẽ nghĩ ra nhiều biện pháp bí mật khác để tuồn tài sản ra nước ngoài

Trần Phương
 
Last edited:
Top