What's new
Vietnam - Điện Biên Phủ Kinh Tế

This is a sample guest message. Register a free account today to become a member! Once signed in, you'll be able to participate on this site by adding your own topics and posts, as well as connect with other members through your own private inbox!

Ứng dụng AI vào y tế

LOBBY.VN

Administrator
Ứng dụng AI vào y tế nên chậm lại
- Ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) trong lĩnh vực y tế như một làn sóng mới trong việc điều trị y khoa có hiệu quả nhưng các chuyên gia lại cho rằng nên chậm triển khai. AI trong ngành được cho là sẽ đóng vai trò lớn hơn trong việc hỗ trợ bác sĩ ra quyết định trong vòng 1-2 thập niên tới

8524f_993a4_cardiologists_are_seen_during_a_heart_catheterization_at_the_heidelberg_university_hospital__universitaetsklinikum_heidelberg__in_heidelberg.jpg

Các bác sĩ chuyên khoa tim đang làm việc tại Bệnh viện Đại học Heidelberg

Là ngành công nghiệp phụ thuộc vào hồ sơ bệnh nhân và gặp nhiều khó khăn về mặt công nghệ, chăm sóc sức khỏe đang được xem là mục tiêu hàng đầu cho cuộc cách mạng trí tuệ nhân tạo (AI). Nhiều người tin rằng công nghệ này sẽ cung cấp một loạt lợi ích cho bác sĩ lâm sàng, đẩy nhanh tốc độ chẩn đoán bệnh để xác định phương pháp điều trị tiềm năng

Câu hỏi quan trọng

DeepMind, một công ty trí tuệ nhân tạo thuộc Google, gần đây cho biết đã hợp tác với Bệnh viện mắt Moorfields (Anh) từ giữa năm 2016 để tiến hành cuộc nghiên cứu mang tính đột phá về bệnh mắt. Công nghệ học máy của DeepMind được sử dụng để quét và xác định hơn 50 bệnh về mắt với tỷ lệ chính xác đến 94%. Kết quả này chỉ ra rằng AI có thể phân tích các vấn đề về sức khỏe với độ chính xác không kém gì bác sĩ con người. Tuy nhiên, đã xuất hiện nỗi lo về niềm tin quá mức của ngành công nghệ đối với AI

Hồi tháng 6 qua, công ty Babylon Health (Anh) khoe rằng chương trình tán gẫu tự động (chatbot) AI của họ có thể chẩn đoán các tình trạng sức khỏe chính xác như một bác sĩ. Cụ thể, chatbot của công ty khi tham gia một kỳ thi thực hành được biên soạn cho bác sĩ đã trả lời đúng 82% số câu hỏi, so với tỷ lệ 72% của bác sĩ

Dù vậy, Trường bác sĩ đa khoa hoàng gia Anh (RCGP) nhanh chóng lên tiếng bác bỏ ý kiến nhận định rằng AI có thể chẩn đoán bệnh hữu hiệu không kém gì bác sĩ con người. “Không có ứng dụng hoặc thuật toán nào có thể làm những gì mà một bác sĩ đa khoa làm được. Mỗi ngày, chúng tôi chăm sóc sức khỏe cho hơn 1 triệu người dân khắp nước Anh, tính đến những yếu tố thể chất, tâm lý và xã hội có thể ảnh hưởng đến sức khỏe mỗi người. Chúng tôi xem xét các điều kiện sức khỏe khác nhau của một bệnh nhân, tiền sử bệnh gia đình, bất cứ loại thuốc nào họ có thể đang uống và nhiều yếu tố khác trước khi lập kế hoạch điều trị”, Giáo sư Helen Stokes-Lampard, Chủ tịch RCGP, cho biết. Trong khi đó, Babylon Health khẳng định họ không hề nói AI có thể làm việc tốt hơn bác sĩ con người. Thay vào đó, dịch vụ chăm sóc sức khỏe này khẳng định ủng hộ mô hình sử dụng AI để hỗ trợ hoạt động của bác sĩ con người

Vụ lùm xùm nói trên đã làm dấy lên câu hỏi quan trọng cần được ngành công nghiệp y tế xem xét và đưa ra câu trả lời trong thời gian tới: Các chuyên gia y tế nên phản ứng ra sao trước sự phát triển nhanh chóng của AI ?

“Trong vòng 1-2 thập niên tới, AI chắc chắn sẽ đóng vai trò lớn hơn trong việc hỗ trợ bác sĩ ra quyết định. Vai trò của bác sĩ sẽ phải thích nghi với việc học cách sử dụng AI để bổ sung cho đánh giá lâm sàng của họ. Đây là điều khó tránh dù sẽ mất ít nhiều thời gian”, ông Dan Vahdat, Giám đốc điều hành công ty khởi nghiệp Medopad (Anh) trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, nhận định

Medopad chuyên kết nối nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe, bác sĩ và bệnh nhân để theo dõi dữ liệu sức khỏe của người bệnh và tìm hiểu xem có thể cải thiện hiệu quả chăm sóc họ ra sao. Ông Vahdat cho hay AI có thể cực kỳ hữu ích trong việc việc nâng cao hiệu quả và giảm chi phí chăm sóc tim mạch. “Nếu chúng ta thu thập dữ liệu theo thời gian thực và kết hợp chúng với dữ liệu trong quá khứ, cũng như dữ liệu từ hàng triệu bệnh nhân tương tự, một hệ thống thông minh có thể dự báo thời điểm xảy ra đau tim với độ chính xác cao

Điều này cho phép cứu vô số tính mạng và giúp giảm tải cho hệ thống y tế trên toàn cầu”, ông giải thích.
Dù thế, một số chuyên gia lo ngại bản chất bùng nổ của ngành công nghiệp AI còn non trẻ này có thể ảnh hưởng đến an nguy của bệnh nhân. Vào tháng 7, một bài viết trên trang tin tức y tế trực tuyến Stat dẫn tài liệu nội bộ của hãng IBM cho biết siêu máy tính Watson của tập đoàn này đưa ra nhiều lời khuyến nghị điều trị ung thư “không an toàn và thiếu chính xác”. Theo Stat, chương trình chỉ mới được đào tạo để đối phó với một số lượng nhỏ trường hợp và kịch bản giả định thay vì dữ liệu bệnh nhân thật sự. IBM sau đó cho biết công ty không ngừng cải thiện hoạt động của bộ phận Watson Health dựa trên sự phản hồi của khách hàng, bằng chứng khoa học và lựa chọn điều trị ung thư mới

Theo bà Stokes-Lampard, các nhà quản lý nên theo kịp những tiến bộ nhanh chóng trong công nghệ để tránh gây hại cho bệnh nhân, nhất là đối với công nghệ có liên quan đến AI. Ngoài ra, bà còn thúc giục các công ty công nghệ cần nhận thức rõ về trách nhiệm bảo vệ bệnh nhân. Vấn đề là nhiều hãng công nghệ – cả lớn lẫn nhỏ – hầu như không thích những quy định mới vì cho rằng điều này sẽ làm hạn chế sự đổi mới, sáng tạo

e98df_an_electrode_of_a_pacemaker_is_pictured_with_a_three_dimensional_printout_of_a_human_heart_at_the_klaus_tschira_institute_for_integrative_computational_cardiology.jpg

Phiên bản in 3D của tim người ở Bệnh viện Đại học Heidelberg

Cách mạng hóa y học ?

Một mối bận tâm khác là dữ liệu. Một ứng dụng y tế tích hợp AI cần nhiều dữ liệu bệnh nhân để tối ưu hóa việc phân tích tình trạng sức khỏe của họ. Đó là lý do các công ty như Medopad hoặc DeepMind tìm cách bắt tay với bệnh viện để được tiếp cận cơ sở dữ liệu của bệnh nhân. Sự hợp tác này dĩ nhiên làm dấy lên nỗi lo dữ liệu sức khỏe của bệnh nhân rơi vào tay kẻ xấu thông qua một cuộc tấn công mạng. Nỗi lo trên có thể càng tăng bởi chăm sóc sức khỏe đang là chiến trường quan trọng đối với một số công ty công nghệ hàng đầu tại Mỹ. Cả Google, Amazon, Microsoft, IBM và Salesforce đều đang phát triển công nghệ đám mây và AI nhằm cải thiện hệ thống y tế

Chưa hết, các nhà sản xuất thiết bị y tế cũng đang tích cực sử dụng AI để giúp các bác sĩ chẩn đoán bệnh chính xác hơn giữa lúc y học bước vào thời đại cá nhân hóa. Chẳng hạn như công ty Siemens Healthineers (Đức) đã chế tạo phiên bản trái tim số có các đặc tính y như tim thật của bệnh nhân, cho phép bác sĩ chạy những phần mềm mô phỏng trước để biết được liệu máy trợ tim có hoạt động hữu hiệu hay không trước khi phẫu thuật cấy thiết bị này vào người bệnh. Những phát minh như thế hứa hẹn giúp tiết kiệm chi phí bằng cách đưa ra sự dự báo về kết quả hậu phẫu và nhờ đó giúp tránh những cuộc phẫu thuật không cần thiết

Các chuyên gia tin rằng sự thành công của AI trong công nghệ y tế sẽ phụ thuộc nhiều vào khả năng tiếp cận dữ liệu đáng tin cậy, không chỉ để tạo ra các mô hình chẩn đoán mà còn dự đoán xem liệu một phương pháp điều trị cho một bệnh nhân nào đó có hiệu quả hay không trong tương lai. Ông Benjamin Meder, bác sĩ tim mạch tại Bệnh viện Đại học Heidelberg (Đức) và là người đang thử nghiệm phần mềm tim số của Siemens Healthineers, cho biết: “Chúng ta sẽ có thể dự đoán trước vài tuần hoặc vài tháng thời điểm bệnh nhân sẽ bị bệnh, cách một bệnh nhân phản ứng với một liệu pháp cụ thể nào đó. Với những tiến bộ này, bệnh nhân sẽ được hưởng lợi nhiều nhất. Điều này có thể cách mạng hóa y học”

58606_babylon_health.jpg

Công ty Babylon Health (Anh) khoe rằng chương trình tán gẫu tự động (chatbot) AI của họ có thể chẩn đoán các tình trạng sức khỏe chính xác như một bác sĩ

Tăng trưởng mạnh

Theo kết quả dự báo của công ty nghiên cứu thị trường Frost & Sullivan (Mỹ), sự bùng nổ của dữ liệu, chi phí điện toán ngày càng giảm và thuật toán có khả năng xử lý các số liệu phức tạp hơn sẽ giúp doanh thu từ các công cụ AI tăng lên 6,7 tỉ đô la vào năm 2021, so với mức 811 triệu đô la năm 2015

Tương tự, quy mô của thị trường phần mềm phân tích hình ảnh y tế toàn cầu cũng được dự kiến sẽ tăng từ 2,4 tỉ đô la năm 2016 lên 4,3 tỉ đô la năm 2025, theo dữ liệu của công ty nghiên cứu thị trường Statista (Đức)

Để đi đến cái đích này, Siemens Healthineers đã xây dựng một cơ sở dữ liệu khổng lồ với hơn 250 triệu hình ảnh, bản báo cáo và dữ liệu được sử dụng để “huấn luyện” các thuật toán mới của công ty. Trong ví dụ về quả tim số nói trên, hệ thống AI được huấn luyện để “thêu dệt” dữ liệu về các đặc tính và cấu trúc của trái tim thành một hình ảnh 3D. Ông Tommaso Mansi, Giám đốc nghiên cứu & phát triển của Siemens Healthineers và là tác giả phần mềm nói trên, cho biết một trong những thách thức lớn là làm sao che giấu sự phức tạp và tạo ra một giao diện dễ sử dụng. Để thử nghiệm công nghệ này, nhóm nghiên cứu của Meder đã tạo ra 100 quả tim “song sinh” của 100 bệnh nhân đang được điều trị bệnh tim trong cuộc thử nghiệm kéo dài sáu năm. Máy tính đưa ra các dự đoán dựa trên quả tim kỹ thuật số và chúng sau đó được đối chiếu với kết quả thực tế

Các nhà nghiên cứu hy vọng sẽ hoàn thành việc đánh giá các bản dự đoán vào cuối năm 2018 này. Nếu kết quả khả quan, hệ thống sẽ được sử dụng trong một cuộc thử nghiệm lớn hơn tại nhiều trung tâm y tế. Đây sẽ là bước kế tiếp trong nỗ lực nhận được sự phê chuẩn của cơ quan quản lý để hệ thống được sử dụng cho mục đích thương mại. Siemens Healthineers hiện chưa cho biết khi nào công nghệ này có mặt tại các bệnh viện hoặc cách thức thương mại hóa những nội tạng kỹ thuật số đang phát triển – ngoài tim còn có phổi và gan

Trong khi đó, công ty Philips (Hà Lan), một đối thủ của Siemens Healthineers, đang bán mô hình tim người được tích hợp AI, có khả năng biến hình ảnh siêu âm 2D thành dữ liệu, giúp bác sĩ chẩn đoán các vấn đề hoặc tự động phân tích ảnh chụp y tế để giúp bác sĩ phẫu thuật lên kế hoạch mổ. Cũng như Siemens Healthineer, công ty này muốn sử dụng thêm ảnh chụp y tế, điện tâm đồ và hồ sơ y tế để tạo ra một mô hình phức tạp hơn, có thể dự đoán một trái tim sẽ phản ứng ra sao với liệu pháp điều trị trong thực tế. Loại phần mềm như vậy vẫn còn trong giai đoạn phát triển ban đầu và các công ty còn nhiều việc phải làm để thuyết phục được cả nhà quản lý và bác sĩ tin tưởng vào chẩn đoán do máy móc đưa ra

CNBC, Reuters
 
Y tế chính là một trong các lĩnh vực có nhiều ứng dụng AI nhất
Nhấn mạnh công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) sẽ làm thay đổi mạnh mẽ ngành y tế những năm tới, song theo Giáo sư Nguyễn Tiến Dũng, Đại học Toulouse (Pháp), dù AI được ứng dụng sâu vào y tế thì nó vẫn không thể thay thế được bác sĩ, các bác sĩ không lo thất nghiệp

Nhận định nêu trên được Giáo sư Nguyễn Tiến Dũng, Đại học Toulouse (Pháp), một trong những chuyên gia hàng đầu về trí tuệ nhân tạo (AI) trong y tế chia sẻ tại hội thảo chủ đề “Trí tuệ nhân tạo – AI trong y tế” vừa được Bộ Y tế và FPT phối hợp tổ chức ngày 22/2 vừa qua

tri_tue_nhan_tao_y_te_1.jpg

Giáo sư Nguyễn Tiến Dũng, Đại học Toulouse (Pháp) chia sẻ tại hội thảo chủ đề “Trí tuệ nhân tạo – AI trong y tế”

Đề cập về bức tranh tổng quan tình hình phát triển lĩnh vực AI trong y tế trên thế giới, Giáo sư Nguyễn Tiến Dũng nhấn mạnh: AI đang làm thay đổi toàn bộ thế giới về mọi mặt. Theo báo cáo Marketsandmarrkets, thị trường AI tăng trưởng trên 36%/năm, nếu chỉ tính riêng sản phẩm hoàn toàn AI 100% thì đạt khoảng 16 tỷ USD năm 2017 và với tốc độ tăng trưởng nhanh chóng, con số này được dự báo sẽ lên tới gần 200 tỷ USD vào năm 2025. Hiện nay, đang có cuộc đua về AI, các nước lớn trên thế giới đều phải có chính sách, chương trình chiến lược về AI để khỏi bị lạc hậu, đào thải

Cho biết y tế chính là một trong các lĩnh vực có nhiều ứng dụng AI nhất và phát triển mạnh nhất, Giáo sư Nguyễn Tiến Dũng cũng cho hay, AI được dự báo sẽ làm thay đổi hoàn toàn bộ mặt ngành y tế trong những năm tới. Số liệu của Marketsandmarrkets chỉ ra rằng, thị trường AI y tế tăng trưởng tới 50%/năm, từ 2,1 tỷ USD năm 2018 dự kiến sẽ đạt trên 36 tỷ USD vào năm 2025, chiếm khoảng 20% toàn bộ thị trường AI

“AI sẽ làm giảm chi phí khám chữa bệnh đến 50% và tăng hiệu quả khám chữa bệnh 40%. Tính tổng lại thì cùng một đồng tiền bỏ ra, bệnh nhân được khám chữa bệnh tốt hơn gấp 3 lần nhờ có AI. Nếu chỉ tính riêng nước Mỹ, trong khoảng 10 năm tới, AI được dự báo có thể giúp Mỹ tiết kiệm mỗi năm khoảng 150 tỷ USD, và con số này của cả thế giới là khoảng 500 tỷ USD trong 10 năm tới”, Giáo sư Nguyễn Tiến Dũng chia sẻ

Nhấn mạnh sự phát triển của AI gắn liền với phát triển của dữ liệu, ông Dũng cho biết, nhiều dữ liệu chính là động cơ để cho phép AI phát triển nhanh hơn. AI y tế gắn liền với sự phát triển lượng dữ liệu y tế, tăng gần 50%/năm và được dự báo sẽ có hơn 2 triệu T bytes dữ liệu AI trong y tế vào năm 2020

Có thể kể đến những ứng dụng sâu rộng của AI trong y tế như sổ y tế điện tử bao gồm cả bệnh án điện tử; theo dõi chăm sóc sức khỏe và sắc đẹp hàng ngày; khám chữa bệnh điện tử; phòng bệnh và phát hiện bệnh từ sớm, như bệnh tim nạch, bệnh ung thư; chẩn đoán bệnh dựa trên phân tích hình ảnh y tế; điều trị; y tá ảo; nghiên cứu tìm thuốc mới, nhờ có AI mà thời gian tìm ra thuốc mới bằng 1/4 so với trước đây; đào tạo bác sĩ...

Đáng chú ý, nói về ảnh hưởng của AI đến bác sĩ và bệnh nhân, Giáo sư Nguyễn Tiến Dũng cho rằng, AI không thể thay thế bác sĩ, các bác sĩ sẽ không lo bị thất nghiệp và ngành y không lo bị thất thu

“Khi người ta giàu lên thì tỷ lệ tiền dư để chi cho chăm sóc sức khỏe sẽ tăng lên. Bởi vậy tỷ lệ nguồn thu của ngành y tế trong toàn bộ nền kinh tế thế giới không những không giảm đi vì công nghệ; mà ngược lại chi cho y tế ổn định và tăng lên khi người ta giàu có. Điều đáng quan tâm là AI sẽ khiến cho những người làm trong ngành y tế phải thay đổi cách làm việc, các bác sĩ phải biết sử dụng công nghệ AI để giỏi lên, làm việc hiệu quả cao hơn”, ông Dũng giải thích

Đối với bệnh nhân, theo chuyên gia đến từ Đại học Toulouse, AI được ứng dụng sâu vào lĩnh vực y tế sẽ giúp cho bệnh nhân được chăm sóc tốt lên với chi phí rẻ đi, thêm nhiều bệnh được chữa, thêm nhiều người được chăm sóc và cả những người nghèo ở vùng xa xôi cũng được chăm sóc sức khỏe

Ngoài ra, AI được ứng dụng mạnh mẽ và sâu rộng trong y tế cũng hướng tới phát triển y tế theo nhu cầu; đồng thời giúp nâng cao sức khỏe và tuổi thọ của mọi người. “AI sẽ tạo ra cuộc cách mạng trong ngành y tế”, ông Dũng nhấn mạnh

Chia sẻ ở góc độ cá nhân, PGS. TS Đinh Văn Hân, Viện Bỏng Quốc gia cũng cho rằng ứng dụng công nghệ AI sẽ hỗ trợ đắc lực các mảng hoạt động của ngành y như: đào tạo y khoa, chẩn đoán và điều trị, giúp tăng năng suất khám bệnh, giảm sai sót lâm sàng…

Minh chứng cho nhận định của mình, PGS. TS Đinh Văn Hân phân tích, trong chẩn đoán và điều trị bệnh, ứng dụng AI có thể thay thế được một phần việc khám bệnh. Khám bệnh Tây y có nhìn, sờ, gõ, nghe, còn trong Đông Y là vọng (nhìn, quan sát), văn (nghe, ngửi), vấn (hỏi), thiết (sờ). Trong khám bệnh, nhìn là quan trọng nhất và với công nghệ xử lý hình ảnh của AI sẽ hỗ trợ được khâu này, giúp chẩn đoán bệnh chính xác hơn

Đề cập đến khả năng ứng dụng AI trong y tế Việt Nam, ông Phạm Xuân Viết - Phó Cục trưởng Cục CNTT (Bộ Y tế) cho biết, ngành y tế đang tập trung và kêu gọi các doanh nghiệp thực hiện các nghiên cứu phát triển ứng dụng công nghệ AI trong thực tiễn các sản phẩm khám chữa bệnh; hiện cũng đã thí điểm 1 vài phần mềm, hệ thống của nước ngoài nhưng rất trân trọng những hệ thống AI do người Việt phát triển

Nhấn mạnh để không lạc hậu thì ngành y tế Việt Nam cần phải ứng dụng được AI, ông Viết cho biết ứng dụng AI là lĩnh vực Bộ Y tế đang rất quan tâm và sẽ tạo điều kiện để cộng đồng, doanh nghiệp tham gia. Tuy nhiên, đại diện Cục CNTT – Bộ Y tế cũng chia sẻ: “Hành lang pháp lý cho ứng dụng CNTT là thách thức chung, trong thời gian tới chúng tôi sẽ xem xét để có thể giải quyết vấn đề này. Chúng tôi sẽ suy nghĩ để tạo ra cơ sở dữ liệu lớn để tạo điều kiện cho cộng đồng công nghệ nghiên cứu”

AI y tế
 
Top