LOBBY.VN
Administrator
Hai lần được phong ''Vua''
Những năm 1995 -1996, doanh nhân Nguyễn Tăng Cường (ông chủ của DN tư nhân Cơ khí Quang Trung) được giới cơ khí gọi là vua thép. Hiện nay ông lại được gọi với cái tên đáng khâm phục, vua cần cẩu. Khởi nghiệp với hai bàn tay trắng, không được đào tạo bài bản nhưng hàng loạt ý tưởng táo bạo của ông đã trở thành hiện thực. Thậm chí nhiều sản phẩm do DN tư nhân Cơ khí Quang Trung sản xuất còn vượt quá tầm tưởng tượng của giới khoa học – cơ khí trong nước.
Vua thép
Vào những năm 1990, toàn bộ sản phẩm thép đặc chủng như chịu nhiệt, chịu ăn mòn… đều phải nhập ngoại. Tất cả các nhà máy luyện kim, Trường Đại học Bách khoa… chưa nơi nào nghiên cứu chế tạo thành công. Có lẽ chính vì vậy, khi sản phẩm thép chịu nhiệt của DN tư nhân cơ khí Quang Trung – Ninh Bình mà lúc đó còn là Tổ hợp tác và do một anh lính nghĩa vụ xuất ngũ làm giám đốc chẳng được ai để mắt tới. Ông Cường cho biết, lúc ấy cả Công ty chỉ có hơn chục người, máy móc thiết bị lạc hậu, chỉ có vài cái máy tiện rách, mua thanh lý của các DN lớn nhưng hơn 100 loại thép đặc chủng đã được luyện thành công. Với cơ ngơi như vậy thì người ta đồn Cơ khí Quang trung đi mua thép về rồi gắn mác của mình vào bán cũng là dễ hiểu.
Sản phẩm đầu tiên Cơ khí QT nhắm đến là tấm ghi đỡ clinker trong hệ thống sản xuất xi măng. Clinker được nung đỏ ở nhiệt độ cả nghìn độ C và đổ vào tấm ghi này. Chính vì vậy mà tấm ghi phải đảm bảo ổn định ở nhiệt độ 1300oC. Mang sản phẩm đến nhà máy xi măng Bỉm Sơn – Thanh Hoá nhưng lúc ấy không ai dám dùng ghi do Cơ khí QT sản xuất. Mặc dù nghe tiếng dùng sản phẩm của Cơ khí QT có thể tiết kiệm được hàng chục tỷ đông mỗi năm, nhưng người ta vẫn không dùng bởi chưa dám tin sản phẩm của Cơ khí QT có thể “chịu được nhiệt”.
Lúc đó mỗi ngày hệ thống lò của Bỉm Sơn nung một lượng clinker quy ra tiền là 4 tỷ đồng. Nếu tấm ghi hỏng, muốn thay, phải 1 tuần mới nguội lò, rồi thay ghi mất thêm 15 ngày nữa. Như vậy thiệt hại có thể lên tới hàng trăm tỷ. Ông Cường cho biết ông đã liều gõ cửa Bộ Xây dựng. Ông Nguyễn Mạnh Kiểm lúc đó là lãnh đạo bộ. Nhìn thấy lợi ích đối với ngành xi măng nếu dùng sản phẩm của Cơ khí QT nên ông Kiểm quyết định cho thử. 2 Viện khoa học Công nghệ của Bộ Quốc phòng và Bộ KH - CN Môi trường cùng vào cuộc. Gang có thể hoá lỏng ở 1050oC, thép chảy ở 1300oC nhưng tấm ghi của Cơ khí QT vẫn trợ gan cùng tuế nguyệt. Tuy vậy kết quả của hai viên nói trên cũng không qua được bức “tường thép” của sự trì trệ thâm căn cố đế lúc ấy. Người ta khẳng định, tư nhân không thể làm nổi. Người khác lại bảo, có khuất tất trong thử nghiệm. Chưa ai chịu tin, thử đi thử lại mãi, mất gần 3 năm tấm ghi chịu nhiệt mới được nhà máy xi măng Bỉm Sơn dùng thử. Hợp đồng lúc ấy ghi, thanh toán 70%, 30% trả sau 1 năm.
Cũng vào giai đoạn này, nhà máy hoá chất Super phốt phát Lâm Thao liên tục bị đình đốn sản xuất do hệ thống ống dẫn axit1 cũ nát. Nhập khẩu thì không được vì nguồn duy nhất là Liên Xô đang bị khủng hoảng. Đây là loại ống có 2 đầu bích, chịu áp lực tới 10kg/cm2 trong môi trường axít và nhiệt. Khắp trong Nam ngoài Bắc, tất cả đầu bó tay không đúc nổi. Cứ rót kim loại vào khuôn, kim loại nguội, ống co lại và một đầu bích lại lập tức đứt rời. Khi ấy Super phốt phát Lâm Thao phải chấp nhận đúc ống một đầu bích và lập hẳn một nhà máy 400 công nhân hàng ngày chỉ ren, lắp đầu bích còn lại. Tuy vậy, đưa vào sử dụng, nhiệt độ tay đổi ống lại đứt, chưa kể độ dày thành ống không đều nên phần lớn bị vỡ toác, axit trào lên láng, sản xuất ngưng trệ.
Không theo lối mòn thất bại, Cơ khí QT đã phát hiện ra những yếu điểm của phương pháp đúc truyền thống. Với khuôn đúc có thể co dãn, chế tạo thiết bị triệt tiêu toàn bộ áp suất trong lòng ống khi đúc đã giúp Cơ khí QT đúc thành công ống dẫn a xít và Super phốt phát Lâm Thao nhờ đó có thể hoạt động ổn định. Thành công này đã mang về cho Cơ khí QT hợp đồng đúc ống trong 5 năm, mỗi năm theo mức sử dụng trước đó là 5.000 ống. Tuy vậy mới đúc được 2.100 cái thì từ năm 1990 đến nay đã phải ngừng hợp đồng do ống không chịu hỏng.
Câu chuyện kể về chiếc cánh khuấy a xít ở Super phốt phát Lâm Thao lúc ấy cũng khiến nhiều người nhớ mãi. Một DN của trường ĐH Bách khoa và Cơ khí QT cùng tham gia chế tạo. Một tuần sau, cánh khuấy trong bồn axít do DN của trường ĐH Bách khoa biến mất. Không ai hiểu tại sao, tưởng do kẻ trộm. Tìm mãi thì ra cánh khuấy bị axít ăn mòn hết. Trái lại cánh khuấy do Cơ khí QT chế tạo tì vẫn trơ trơ. Hơn 100 loại thép đặc chủng do Cơ khí QT chế tạo đã giúp nhiều DN trong nước nhất là ngành xi măng, hoá chất không phải nhập khẩu nhiều chi tiết thiết bị như trước đây. Bản thân ông Nguyễn Tăng Cường cũng được giới cơ khí trong nước tôn làm vua thép. Tuy vậy những xì xèo về Cơ khí QT mua sản phẩm của người khác rồi gắn tên mình vẫn chưa hết hẳn.
Vua cần cẩu
Những năm 1990 – 1995, ông Cường bắt đầu nhắm đến việc sản xuất các thiết bị nâng hạ. Ông cho biết, lúc ấy mơ ước lớn nhất là chế tạo được thiết bị đồng bộ mang tên Cơ khí Quang Trung. Ông đã bỏ ra toàn bộ tiền bạc có được từ lúc làm “vua thép” để mua các cần cẩu, cẩu trục cũ hỏng mà các DN bán phế liệu về “mổ” ra nghiên cứu. Ba năm sau, người ta bắt đầu thấy xuất hiện cầu trục mang tên Cơ khí QT. Sự thành công này giúp Cơ khí QT kiếm được chân “dự bị” trong cuộc đấu thầu chế tạo thiết bị nâng hạ cho nhà máy phốt pho vàng ở Apatít Lào Cai. Lúc ấy được đưa vào với chân “dự bị” nhưng giá bỏ thầu thấp, phương án thi công ưu việt đã giúp Cơ khí QT chiến thắng. Tên tuổi Cơ khí QT bắt đầu được chú ý trong lĩnh vực chế tạo thiết bị nâng hạ. Năm 2003 sản phẩm cẩu chân đế 80 tấn ra đời. Năm 2005, tại Chợ công nghệ và thiết bị VN 2005 (Techmart 2005), Nhà máy đóng tàu Nam Triệu đã ký mua một loạt cần trục và cẩu chân đế tải trọng từ 30 đến 100 tấn do Cơ khí QT sản xuất với hợp đồng trị giá 350 tỷ đồng. Việc trang bị một loại thiết bị nói trên cùng với máy ép thuỷ lực đa chiều (có thể ép mũi tàu 53.000 tấn) đã giúp năng lực sản xuất của Nam Triệu tăng vọt. Với chất lượng cao cả về sản phẩm lẫn dịch vụ hậu mãi trong khi giá bán còn thấp hơn cả Trung Quốc, Cơ khí QT đã đột phá thành công thị trường cung ứng thiết bị nâng hạ cho các DN đóng tàu, các DN trong ngành thuỷ điện từ Bắc vào Nam.
Đối với các công ty không đủ vốn, Cơ khí QT thực hiện phương án bán thiết bị trả chậm. Chính cách làm này đã giúp nhiều DN ăn nên làm ra. Nhà máy đóng tàu Nha Trang, doanh thu 20 tỷ đồng. Một năm sau khi lắp 4 cẩu trục của Cơ khí QT, doanh thu lên 384 tỷ đồng và lập tức ký được hợp đồng đóng tàu trị giá tới 500 triệu USD.
Tuy nhiên sự kiện Cơ khí QT chế tạo thành công cần cẩu sức nâng 500 tấn cho nhà máy thuỷ điện Sesan 3 mới là sự kiện khiến giới chuyên môn kinh ngạc. Số là chiếc cần cẩu này được đặt hàng sản xuất tại Nga. Tuy nhiên đã quá hạn cả năm trời mà đối tác vẫn chưa bàn giao. Chậm trễ này khiến tiến độ xây xựng nhà máy thuỷ điện bị chậm, ảnh hưởng rất lớn đến an toàn năng lượng điện quốc gia. Ngành điện đã tìm đến Cơ khí QT. Chỉ mất hơn 2 tháng, điều kỳ iệu tiếp tục xảy ra, cây cẩu đã sừng sững đứng trên công trình Sesan 3.
Hiện nay tỷ lệ nội địa hoá của các thiết bị do Cơ khí QT chế tạo đã đạt hơn 90%. Các phụ tùng nhập ngoại chỉ còn biến tần, vòng bi. Phần quan trọng nhất là cơ khí chuyển động, tính toán kết cấu đều do DN tự giải quyết dựa trên đội ngũ kỹ thuật lành nghề và các phần mềm tính toán chuyên dụng hiện đại nhất. Với hơn 300 sáng kiến cải tiến kỹ thuật, trong đó có khá nhiều sáng kiến cấp nhà nước, Cơ khí QT đã phát minh một bí quyết kỳ diệu, chế tạo bánh răng hình sao thay cho bánh răng đường kính lớn dùng cho cẩu chân đế trên 100 tấn. Đây chính là điểm mấu chốt đưa Cơ khí QT thành DN duy nhất chế tạo được cẩu sức nâng ở VN.
Vẫn bị nghi ngờ...
Cái bánh răng cần cẩu nói trên cũng là một kỷ niệm buồn đối với cơ khí QT và với ông Cường. Năm ấy được sự động viên của tỉnh Ninh Bình, ông Cường “đưa cần cẩu” đi dự thi Giải thưởng sáng tạo khoa học công nghệ VN. Cũng như với ghi chịu nhiệt các trước đó gần 10 năm, các nhà khoa học của Hội đồng xét giải không ai tin Cơ khí QT làm được mâm xoay cẩu. Người ta lại xì xèo, có lẽ mua ở đâu rồi gắn mác vào.
Theo giới khoa học, để chế tạo mâm xoay này tối thiểu phải đầu tư hàng trăm tỷ đồng. Nhưng “ngược đời”, ông Cường khẳng định, chỉ cần 1 tỷ. Hồ sơ dự thi bị gạt. Có lẽ là hữu xạ tự nhiên hương, mãi đến khi bộ phim tài liệu “Hoa của Thép” nói về những gian nan và thành công của ông Cường do Đài TH VN sản xuất nhận được giải Vàng liên hoan phim tài liệu toàn quốc thì Quỹ Vifotech và Hội đồng xét giải mới giật mình. 16 giáo sư, kỹ sư cơ khí đầu ngành đến Cơ khí QT để mục sở thị. Tới tận lúc ấy, người ta vẫn không ngĩ một DN tư nhân với một ông giám đốc ngoại đạo về cơ khí lại có thể làm được điều mà các Viện nghiên cứu, các DN nhà nước được đầu tư hàng nghìn tỷ đồng không làm nổi. Ông giám đốc ngoại đạo đã đưa các giáo sư đi hết ngạc nhiên này đến các ngạc nhiên khác. Ngay tại xưởng sản xuất của mình, hàng trăm thắc mắc của Hội đồng Vifotech đã được ông Cường trả lời mà không cần trợ giúp của các kỹ sư trong công ty, từ vấn đề về dự ứng lực, gia tốc hành trình cho tới luyện kim, điều khiển bằng tần số… Cuộc viếng thăm trở thành buổi kiểm tra trình độ chuyên môn ông giám đốc và cũng từ đó, Cơ khí QT thoát tiếng “mua của người khác để gắn tên mình”.
Hiện nay, công việc xây dựng nhà máy chế tạo thiết bị nâng hạ có quy mô lớn nhất khu vực do Cơ khí QT đầu tư tại Quảng Ninh, (vượt xa Trung Quốc, Hàn Quốc, Singapore…) đang bước vào giai đoạn lắp đặt thiết bị. Đây là đề án sản xuất thiết bị cơ khí trọng điểm duy nhất được Chính phủ cho hưởng chế độ ưu đãi đầu tư. Nhà máy này sẽ chính thức hoạt động vào giữa năm 2008 và mỗi năm cho ra đời hàng nghìn cẩu tháp, cẩu chân đế đến các loại cẩu trục, cẩu bánh xích, …doanh thu trên 2000 tỷ đồng/năm, mỗi năm nộp 100 tỷ đồng cho ngân sách tỉnh Quảng Ninh
Cơ khí Quang Trung
Last edited: