LOBBY.VN
Administrator
Cảnh báo bức tranh xám của thị trường lương thực thế giới
Liên tục “lên đỉnh” về giá cả, thị trường lương thực thế giới đang trải qua những biến cố “chưa từng có tiền lệ” và nguy cơ đe dọa trực tiếp đến cuộc sống của nhiều người dân trên thế giới trong năm 2011
Những con số ‘biết khóc’ trong năm 2010
Năm 2010 chứng kiến những mức tăng kỷ lục của giá lương thực, thực phẩm trên toàn cầu. Theo Tổ chức Nông lương Liên hiệp quốc (FAO), chỉ số giá lương thực tháng 12/2010 vọt lên mức cao nhất kể từ khi các biện pháp đo đếm được thực hiện trong vòng 20 năm qua
Cụ thể, chỉ số giá lương thực tháng 12/2010 tăng từ 206 điểm của tháng 11 lên 214,7 điểm, trong đó giá đường lên tới 398,4 điểm từ mức 373,4; giá thịt tăng lên 142,2 điểm từ 141,5. Các mặt hàng khác như giá ngũ cốc cũng tăng lên 237,6 điểm, mức cao nhất kể từ tháng 8/2008. Chỉ số giá dầu ăn tăng lên 263 điểm, mức cao nhất kể từ tháng 7/2008, còn chỉ số giá các sản phẩm từ sữa tăng lên 208,4 điểm, so với 207,8 điểm của tháng 11/2010
Năm 2010 chứng kiến những mức tăng kỷ lục của lương thực
Chuyên gia kinh tế Paul Collier nhận định, cuộc khủng hoảng nghiêm trọng ngày càng trở nên tồi tệ hơn chính là do các tầm nhìn ngắn hạn của một số Chính phủ. Trong bài bình luận của mình, ông cho rằng, các phản ứng trước đợt khủng hoảng lương thực hiện nay đều rơi vào bế tắc do các quyết định như cấm xuất khẩu của các nước xuất khẩu lương thực. Chính điều này khiến nguồn cung càng ít hơn và nông dân không có động cơ để đầu tư thêm cho kết quả mùa màng cao hơn
Thêm vào đó, Viện nghiên cứu chính sách quốc tế, nhận xét, giá lương thực đặc biệt tăng mạnh còn do cháy rừng ở Nga hồi năm ngoái - nước chiếm 11% lượng xuất khẩu toàn cầu. Các trận lụt gần đây ở Australia, nơi cũng chiếm 11% lượng xuất khẩu toàn cầu cũng làm cho vấn đề thêm phức tạp. Hạn hán ở Argentina, nước xuất khẩu ngô lớn thứ 2 thế giới, sau Mỹ, cũng góp phần tạo nên cơn bão giá
"Tình hình rất căng thẳng. Nếu chúng ta hứng chịu thêm thảm họa thiên nhiên, chúng ta có thể gặp vấn đề thực sự", chuyên gia kinh tế của FAO, ông Abdolreza Abbassian nhận định
Chỉ số giá lương thực là chỉ số quốc tế được tính toán dựa trên việc xuất khẩu lúa mỳ, ngô, các sản phẩm sữa, thịt, đường và dầu. Chỉ số này không tính giá nội địa vì nó có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, ví dụ trợ giá
Bức tranh năm 2011 u ám
Theo FAO, dù sự tăng vọt về giá này chưa dẫn tới một cuộc khủng hoảng song tình hình như trên là rất đáng báo động và thế giới có thể phải đối mặt với một cú sốc về giá thực phẩm trong năm nay
Cảnh báo về giá các mặt hàng nông sản có thể tăng cao hơn, nhà kinh tế kỳ cựu Abdolreza Abbassian khẳng định: "Giá lương thực cao chót vót càng kéo dài thì nguy cơ một cuộc khủng hoảng như hồi 2007 - 2008 tái diễn sẽ càng lớn"
Theo ông, hiện có rất nhiều nguy cơ khiến giá ngũ cốc có thể tiếp tục leo thang như nạn lụt nghiêm trọng tại một trong những vựa lúa mỳ của thế giới là Australia hay có gì đó bất lợi xảy ra với vụ mùa tại Nam Phi
FAO dự báo, tình hình giá lương thực trong năm 2011 cũng không có dấu hiệu suy giảm
Chia sẻ quan điểm này, Luke Matthews, chuyên gia về hàng hóa tại Ngân hàng Thịnh vượng chung Australia, đánh giá, sẽ có rất ít nhân tố góp phần hạ nhiệt tình trạng leo thang của giá thực phẩm trong năm 2011. Ông thậm chí còn đánh cược vào các mặt hàng ngô, đường và bột mỳ do chúng chắc chắn chịu ảnh hưởng xấu từ việc hiện tượng thời tiết La Nina sẽ kéo dài trong ba tháng tới. La Nina là hiện tượng thời tiết mát mẻ, dẫn tới chuyện mưa nhiều và gây lụt ở Australia, một trong những nhà sản xuất bột mì và đường lớn nhất, đồng thời sẽ ảnh hưởng tới cả khu vực Đông Nam Á
Chuyên gia này giải thích thêm, bản thân tính không ổn định của thị trường lương thực thế giới cũng buộc FAO phải đưa ra những nhận định gây sốc về giá lương thực thế giới trong năm 2011. Ông dẫn chứng, trái với dự báo hồi tháng 6/2010 rằng sản lượng ngũ cốc trong năm 2010 sẽ tăng khoảng 1,2%, sản lượng lương thực năm nay chỉ đạt hơn 2.200 triệu tấn, giảm 2% so với năm ngoái
Không chỉ vậy, giới phân tích thị trường lương thực thế giới cho rằng, nguyên nhân khác khiến giá lương thực có thể “leo dốc” là do dự trữ lương thực toàn cầu sẽ giảm đáng kể trong thời gian tới bởi thời tiết khắc nghiệt trong mùa đông có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới mùa vụ thu hoạch. Theo FAO, dự trữ ngũ cốc sẽ giảm khoảng 7%, lúa mạch giảm gần 35%, ngô 12% và lúa mì 10%. Nếu điều này xảy ra, giá một chiếc bánh mỳ tại Mỹ và châu Âu có thể sẽ tăng tới 10%
Khó khăn chồng chất
Theo ông George Magnus, cố vấn kinh tế cấp cao của UBS, người dân nghèo ở thế giới thứ 3 sẽ là lực lượng cảm nhận rõ nhất ảnh hưởng của giá lương thực leo thang, vì chi tiêu của họ cho miếng ăn hằng ngày chiếm phần lớn hơn rất nhiều trong khoản thu nhập của gia đình so với người dân ở các nước phát triển
Giáo sư kinh tế Paul Collier của ĐH Oxford cho rằng: “Các gia đình nghèo chi tới một nửa thu nhập để có miếng ăn và dĩ nhiên không thể tự vệ trước cơn bão giá”
Nhiều người dân trên thế giới sẽ gặp khó khăn muôn vàn
Chuyên gia Abdolreza Abbassian cũng nhận định, các nước nghèo đang phải nhập khẩu lương thực với giá cao hơn nhiều giá trị thật. Khi giá lương thực leo thang hơn nữa, gần 100 nước nghèo thuộc khu vực châu Á và châu Phi chắc chắn phải hứng chịu những tác động nặng nề, với gần 30 nước sẽ xảy ra tình trạng cướp bóc lương thực, đồng thời thế giới sẽ có hơn 100 triệu người lâm vào cảnh "đứt bữa"
Do đó, nhiều nhà phân tích nhất trí quan điểm rằng, vấn đề thiếu hụt lương thực này có thể dẫn đến tình trạng suy dinh dưỡng ở cả trẻ nhỏ và người lớn, đồng thời gây ra các biến động lớn về chính trị. Ngoài ra, giá lương thực thế giới tăng cao cũng là yếu tố gây nên tình trạng lạm phát trong nước và cũng có khả năng ảnh hưởng tới chính sách tiền tệ của thế giới. Như vậy, nếu các quốc gia không nhanh chóng chung tay chặn đứng đà leo thang của giá lương thực, chắc chắn nhiều người dân trên thế giới sẽ gặp nguy