LOBBY.VN
Administrator
Người mở đường cho nền tin học y tế Vietnam
Tóc “muối nhiều hơn tiêu, râu bạc, ánh mắt lấp lánh sự hóm hỉnh là vài nét phác thảo chân dung cha đẻ phần mềm MediasoftTHIS - bác sĩ Vũ Mạnh Tiến. Ông Chris Huynh - Giám đốc Cty CyberMedisoft có trụ sở đặt tại Nevada, Hoa Kỳ, người từng quản lý một Cty tin học y tế với cả ngàn nhân viên ở Mỹ nhận xét
“Không một lập trình viên nào có thể hiểu tường tận mọi ngõ ngách của bệnh viện để có thể thực hiện một chương trình phần mềm quản lý bệnh viện một cách toàn diện và quy mô. Ngay cả ở Mỹ cũng chưa có. Thế mà một người Việt ở VN đã làm được !”
Nhưng để “một người Việt ở Vietnam làm được” điều mà thế giới thán phục - đó là chặng hành trình dài, thăm thẳm
Duyên nghiệp
27 tuổi, Vũ Mạnh Tiến khước từ cơ hội làm việc tại Bệnh viện Chợ Rẫy, ra làm bác sĩ cấp cứu trên một giàn khoan. Hai năm sau, ông về làm việc tại trạm y tế của Nhà in Trần Phú. Chọn nơi ít việc để có thời gian học thêm chuyên khoa về tai, chuẩn bị đi vào chuyên khoa, thay vì tiếp tục công việc của một bác sĩ đa khoa theo đúng chuyên ngành được đào tạo
Thêm nữa, ông có thêm thời gian học tiếng Anh và bắt đầu để tâm quan sát hành trình của bệnh nhân, dọn đường cho việc xé rào mở phòng mạch năm 1985. Sau một năm hoạt động, phòng mạch quá tải. Nhu cầu khám chữa bệnh ngày càng lớn trong khi chỉ cần một sự cố nhỏ xảy ra là phòng mạch có thể bị đóng cửa ngay lập tức khiến ông nghĩ đến việc quản lý hồ sơ bệnh nhân bằng máy tính
Chiếc máy 8806 được rinh về, rồi tự mày mò viết phần mềm. Ông nhớ lại: “Đã có những trường hợp đáng tiếc xảy ra đối với bệnh nhân xuất phát từ sự cẩu thả hoặc thiếu thông tin của các bác sĩ”. Lời nhận xét cách đây hàng chục năm vẫn vẹn nguyên tính thời sự của ngành y tế nước nhà
Gần 15 năm sau ngày mở phòng mạch, ông mới quay trở lại bệnh viện công là Nhi Đồng I, khoa Tai Mũi Họng. Sang năm 1992, ông thi đậu chương trình tu nghiệp chuyên khoa về tài ở Pháp trong khi đang thực hiện một dự án tin học nghiên cứu về viêm phổi của Đan Mạch. Đối tác này đồng ý cho ông xuất ngoại với điều kiện phải quay lại dự án khi cần
Quả nhiên, mới nhập học được ba tháng thì dự án tái khởi động. May mắn là phía Pháp không những chấp thuận mà còn tặng một khóa về tin học kéo dài một năm tại Trường đại học Lille. Ngày trở về, hành trang mang về là quà tặng của người thầy gồm một máy chủ và bốn máy con
Từ đó, buổi sáng cầm dao mổ, buổi chiều ông xây dựng hệ thống mạng nội bộ. Đáng quý hơn nữa là phía Pháp còn gửi sinh viên thực tập qua hỗ trợ Nhi Đồng I trong ba năm liên tiếp. Năm 1995, bà Marina Picasso, cháu ngoại của danh họa Picasso tặng bệnh viện 60.000/ Khoản tiền này được sử dụng để mở rộng hệ thống mạng nội bộ
“Không có sự hỗ trợ về tài lực và vật lực thì không làm nổi” ông nói. Đêm trừ tịch năm 1997, hệ thống mạng của Nhi Đồng I kết nối thành công với máy tính đặt tại văn phòng Bộ Y tế qua mạng điện thoại trước sự chứng kiến của thứ trưởng Bộ Y tế Phạm Mạnh Hùng
Theo đó, toàn bộ hành trình nhập viện của bệnh nhân đều được giám sát chặt chẽ từ khâu làm thủ tục, cấp phát thuốc, cho đến xuất viện, tái khám
Sau cột mốc này, Links Toàn cầu được thành lập nhằm giải quyết hai sự cố về phần mềm y tế trước khi Bộ Y tế chính thức đặt vấn đề hợp tác. Với sự hỗ trợ của Intel, năm 2004, phần mềm Medisoft 2003 công bố được Bộ Y tế chấp thuận là phần mềm chuẩn quốc gia
“Khi đưa phần mềm này vào hoạt động, có những cô y tá ở một tỉnh miền núi đã khóc vì hồi nào đến giờ đâu có đụng đến máy tính. Một tuần sau gặp lại, nhiều cô cười toe, nói xài cái một” - ông Tiến nhớ lại
Phân loại... khách hàng
Về con số hàng trăm cơ sở y tế ứng dụng Medisoft, ông tỏ ra khá bình tĩnh: “Tôi phân khách hàng ra làm hai nhóm: tiềm năng và tiềm nguy (hiểm). Khách hàng tiềm năng thường là những lãnh đạo trẻ, tâm huyết và say sưa với quản lý. Ngược lại, khách hàng tiềm nguy là những những người không hợp tác với nhà cung cấp, họ làm chiếu lệ để lấy thành tích, mua sản phẩm mà không cần biết nó đang được sử dụng ở các bệnh viện khác như thế nào nên nhiều dự án lay lắt mãi mà không kết thúc được
Trong khi đó, tình trạng chung của phần mềm tin học y tế VN hiện nay là “vàng thau lẫn lộn”, bởi lẽ sự bất ổn của phần mềm nhiều khi chỉ có thể đong đếm được sau khi đã chạy được một năm hơn
Cụ thể, những người làm ăn khuất tất chắc chắn sẽ không thích bởi phần mềm này đi sâu vào mọi ngóc ngách trong bệnh viện, tác động đến tất cả mọi người, từ bệnh nhân đến người điều trị. Muốn bớt xén một viên thuốc cũng không làm được. Tất cả mọi khâu đều minh bạch thì những người dấm dúi ắt là không thích
Gặp tôi, Giám đốc bệnh viện đa khoa Bình Phước nói: “Chúng tôi muốn tăng thu”. Nói một câu nói mà tôi biết họ muốn thanh lọc tiêu cực. Nội một câu nói mà tôi biết đó là đồng chí của mình, sướng lịm người”
Chưa dừng lại ở đó, năm 2003, ông tiến thêm một bước nữa khi trình bày mô hình “bệnh viện không giấy tờ” trước nguyên Chủ tịch nước Trần Đức Lương bằng một cái máy tính bỏ túi (pocket PC). Phần mềm này đã được một bệnh viện tư nhân khá hiện đại ở TP HCM đặt hàng
Theo đó, bệnh nhân đến khám chỉ cần lăn vân tay vào máy là mọi thông số về tiền sử bệnh tật được hiển thị. Nghe đâu Chính phủ Mỹ cũng đang triển khai chương trình này và dự kiến hoàn tất vào cuối năm 2014
“Thực tế hiện nay tại VN cho thấy nhiều bệnh nhân tỏ ra “lơ đãng” với sổ khám bệnh với mã số của mình, thậm chí có người mỗi lần nhập viện lại làm một sổ mới, nhất là ở những vùng có dân trí thấp. Điều này vô hình trung trở thành gánh nặng cho bác sĩ vì không thể theo dõi tình trạng bệnh tật trên máy tính một cách liên tụcvà kéo theo đó là ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị, chỉ có quản lý bệnh nhân bằng vân tay mới có thể giải quyết vấn đề này và trong tương lai có thể giúp quản lý bệnh nhân trên toàn quốc” - ông hào hứng
Gian nan cuộc chơi toàn cầu
Một phần mềm quản lý bệnh viện tại Malaysia giá 20 triệu USD, chưa kể chi phí bảo trì mỗi năm một triệu USD trong khi giá của Links Toàn cầu là 30 ngàn USD
Sự chênh lệch này là cơ sở để Links Toàn cầu mạnh dạn triển khai chương trình “đánh bắt xa bờ” sau khi xây dựng thành công phiên bản đa ngôn ngữ. Nhưng vừa “dong buồm” chuẩn bị “ra khơi” thì dông tố nổi lên. Cuộc khủng hoảng kinh tế 2008 đã bò vào tận giường bệnh
Một số hợp đồng đáo hạn không được tái ký. Việc ứng dụng công nghệ điện toán đám mây (cloud computing) vào cung cấp dịch vụ được triển khai giúp khách hàng giảm được phân nửa chi phí do không cần trang bị máy chủ chỉ giúp DN cầm cự trong cơn lốc suy thoái
Khi bài báo này chuẩn bị lên khuôn thì ông đang tham gia đàm phán với một đối tác nhằm cung cấp dịch vụ cho hệ thống bệnh viện của một số quốc gia ở lục địa đen như Kenya, Ai Cập…
Ông cũng đang đàm phán hợp tác với một đối tác Nhật Bản trong việc triển khai dịch vụ cho một số bệnh viện ở VN với nguồn kinh phí tài trợ từ vốn vay ODA
“Có người băn khoăn về cái tên Cty của tôi tại sao lại nửa nạc nửa mỡ, vừa tiếng Anh vừa tiếng Việt. Thực ra, Cty này do tôi và một người bạn Canada sáng lập. Tiếc là anh ấy đã mất một năm sau đó vì bệnh ung thư gan
Tên Cty là do anh ấy đặt với mong muốn một ngày nào đó DN sẽ bước ra sân chơi toàn cầu. Càng khó khăn, càng phải đi ra thế giới, càng phải mở rộng phạm vi hoạt động. Không ai cứu vớt mình ngoài chính bản thân mình” - ông Tiến chia sẻ
Box: Càng khó khăn, càng phải đi ra thế giới, càng phải mở rộng phạm vi hoạt động. Không ai cứu vớt mình ngoài chính bản thân mình
Về một số ý kiến cho rằng Links Toàn Cầu độc quyền khi giới thiệu phần mềm Medisoft2003, ông Tiến cho biết
- Có lẽ vì nhiều người chưa biết tôi tặng không phần mềm chuẩn cho Bộ Y tế và cung cấp một phần mã nguồn. Thời gian eo hẹp khiến tôi quyết định không tranh biện. Tập trung cho công việc mà mình luôn cảm thấy thích thú là cách sử dụng thời gian có ý nghĩa nhất. Càng đi sâu vào nghiên cứu, tôi càng thấy mênh mông. Vì thế mà biết trân trọng thời gian của mình hơn
Tháng 12/2007, đúng dịp kỷ niệm sinh nhật mười tuổi của Links Toàn Cầu, ông Tiến đã tung toàn bộ mã nguồn Medisoft2003 - được xem là cái lõi của các phiên bản Medisoft - lên mạng. Ông cho rằng ngoài VN, phần mềm này cũng có thể hữu ích đối với những quốc gia khác có nền kinh tế đang và chậm phát triển như đề nghị của một số tổ chức quốc tế
Thượng Tùng