Kinh doanh không cần tiếp thị
Nếu có những nhà máy, công ty sản xuất mà chẳng cần phải tiếp thị quảng cáo thì những nhà máy sản xuất men sinh học, nghiên cứu và phát triển các công thức dinh dưỡng trong các lĩnh vực thực phẩm, dược phẩm, hóa mỹ phẩm, thức ăn gia súc… ở Thụy Sĩ và Đan Mạch là những công ty như thế!
Các công ty sản xuất sữa như Vinamilk là một bộ phận khách hàng của các hãng sản xuất men sinh học hàng đầu thế giới
Khi ông Reto Zenhuser, Giám đốc Phát triển qui trình Công ty Lonza (Thụy Sĩ) nói với chúng tôi cứ một ml sản phẩm sữa có khoảng 5 tỷ men vi sinh (pro-biotic) có lợi được đưa vào nhằm tăng dưỡng chất cho sữa, ông đồng thời chỉ cho chúng tôi xem cách mà các “con men” được “sản xuất” ra thế nào
10 lần dân số thế giới nằm trong… kính hiểm vi
VISP là một thị trấn nhỏ nằm giữa thung lũng cách trung tâm thành phố Zurich (Thụy Sĩ) khoảng 4 tiếng xe ôtô chạy, bao quanh là dãy núi Alps, tiếp giáp với biên giới Ý. Công ty Lonza - chuyên nghiên cứu và sản xuất các loại men vi sinh trong lĩnh vực sản xuất thực phẩm và dược phẩm có tuổi đời hơn một thế kỷ, đã chọn nơi đây làm địa điểm đóng đô
Lonza ở VISP có khoảng 3.000 nhân viên làm việc, đội ngũ nhân viên đa quốc tịch, đến từ trên 30 quốc gia, vừa là khu vực nghiên cứu và phát triển, vừa là khu vực sản xuất, trong đó khu vực nghiên cứu và phát triển dành để nghiên cứu các sản phẩm theo đơn đặt hàng. Ông Stéphane Mischler, Giám đốc Nhà máy của Lonza cho biết có những sản phẩm đã được bắt đầu nghiên cứu và sản xuất từ cách đây 80 năm nay vẫn đang tiếp tục được sản xuất với nhiều mức giá khác nhau. Chẳng hạn, có những sản phẩm sản lượng lớn, nhưng chỉ cần 1 frans Thụy Sĩ (khoảng 25.000 đồng/fr) cũng có thể mua được cả ký; nhưng cũng có loại phải mất trên 2.000 frans Thụy Sĩ mới mua được “một nhúm” (như các loại dưỡng chất, vitamin, protein…)
Stéphane Mischler cũng không giấu niềm tự hào khi những dưỡng chất bổ dưỡng như Vitamin B3 đã được nghiên cứu và sản xuất tại Lonza từ cách đây hơn 20 năm, hay L-Carnitine cũng trên 32 năm
Để tạo ra được “con men” vi sinh, Reto Zenhuser chỉ cho chúng tôi thấy vi khuẩn được nuôi cấy bằng hệ thống robot tự động khép kín, được đựng trong các khuôn vỉ có kích thước 8x12 ô (mỗi vỉ có thể cấy 96 con), theo dõi và điều khiển hoàn toàn bằng lập trình trên máy vi tính. Khi đã “lớn khôn”, chúng được giữ đông ở nhiệt độ -80 độ C và được bán cho các nhà sản xuất để ứng dụng trong thực phẩm, thức ăn gia súc, các sản phẩm hóa dược cần thiết. Chúng tôi thật sự “choáng” khi Reto cho biết số men vi sinh trong một viên thuốc có số lượng bằng với dân số của cả thành phố Thượng Hải, dù dưới kính hiển vi phóng đại chỉ thấy những đường cong ngoằn ngèo không rõ hình dáng! Chưa hết, Lonza còn có riêng một ngân hàng tế bào là những tủ lạnh chuyên dụng cỡ lớn, luôn chứa khoảng 5.000 - 6.000 chủng men vi sinh có lợi, được cất giữ trên tầng cao nhất của nhà máy, “phòng khi có chuyện gì sẽ có trực thăng đến câu những tủ lạnh này đi sơ tán”, Reto Zenhuser tiết lộ
Thế giới đường ống ở DSM
Cùng lĩnh vực với Lonza, nhưng “thế giới” của tập đoàn DSM tại thành phố Sisseln (Thụy Sĩ) có vẻ đa dạng hơn rất nhiều khi sản xuất đủ thứ, từ vi chất, dưỡng chất, vitamin cho đến cả chất lên men, tạo màu, được ứng dụng rất nhiều trong thực phẩm, dược phẩm, hóa mỹ phẩm, thức ăn gia súc… “Hiểu nôm na là chúng tôi không chỉ sản xuất các loại dưỡng chất mà còn làm luôn cả những việc làm sao để sản phẩm trở nên bắt mắt, hấp dẫn hơn đối với thị giác, thính giác và cả khứu giác của người tiêu dùng”, bà Anna-Maria Stiefel, Giám đốc Tiếp thị toàn cầu của DSM chia sẻ
Có thể gọi DSM là “đại bản doanh” của những đường ống, khi sự vận hành của nhà máy này đều được kết nối bằng hàng ngàn ống kim loại chằng chịt, mà khi nhìn chúng tôi cứ tự hỏi làm sao ai có thể “nghĩ” ra quy trình vận hành của một “rừng” thiết bị như thế để kết nối chúng lại với nhau trong cả quá trình sản xuất? Đứng giữa nhà máy chuyên sản xuất các loại vitamin rộng mênh mông, kiếm đỏ mắt mà vẫn không thấy bóng người nào xuất hiện, chỉ thấy ống nối ống giăng mắc khắp nơi trên đầu, dù trước đó chúng tôi được giám đốc nhà máy sản xuất vitamin cho biết có 40 nhân viên và kỹ sư đang làm việc, cho ra khoảng 25.000 tấn vitamin/năm. Thì ra hầu hết các bộ phận trong nhà máy sản xuất đều điều khiển bằng hệ thống quản lý được lập trình trên máy tính do trung tâm điều khiển kiểm soát, không có con người tham gia hay can thiệp
Chủng men vi sinh do Vinamilk “đặt hàng” để ứng dụng trong các sản phẩm của mình là công trình nghiên cứu của Chr.Hansen trong 8 năm
Trong khu trung tâm thí nghiệm, có hàng loạt các phòng phân tích thành phần dinh dưỡng của nhiều loại sản phẩm tiêu dùng khác nhau, từ nước ngọt, bánh qui, sữa bột, cho đến viên bổ sung vitamin, thuốc viên dạng nén… Các chuyên gia của từng bộ phận làm việc đều phải trải qua các công đoạn như một nhà sản xuất hoàn chỉnh, nhưng ở qui mô nhỏ, để phân tích và kiểm định từng thành phần dưỡng chất (cả về khối lượng và chất lượng) nhằm đảm bảo độ ổn định của các dưỡng chất đang thử nghiệm có đạt chuẩn để đưa vào sản xuất thương mại hay không. Đây chính là bước hỗ trợ kỹ thuật của DSM đối với các khách hàng trong quá trình ứng dụng các sản phẩm dưỡng chất của hãng cho các loại sản phẩm riêng biệt
“Mệt nhất là mỗi khi di chuyển từ phòng thí nghiệm này qua phòng thí nghiệm khác, dù cách nhau chưa đầy 2m, chúng tôi đều phải thay đổi trang thiết bị an toàn lao động như áo tiệt trùng, nón, găng tay, bao giày, rửa tay và khử trùng… vì ở đây ai cũng bắt buộc phải như vậy để đảm bảo độ chính xác tuyệt đối trong công việc”, ông N.Goetz, chuyên viên phòng nghiên cứu nói
Chr.Hansen và kho lạnh âm 55 độ C
Khi đi xuyên qua những cánh rừng bạt ngàn, ngang qua những ngôi nhà xinh xắn như trong truyện cổ Grim mọc sát bên cung đường biển đẹp tuyệt đầy thơ mộng; chúng tôi hiểu vì sao Chr.Hansen - tập đoàn sở hữu những chủng men vi sinh vào loạt tốt nhất thế giới - chọn Horsholm (Đan Mạch) để làm nơi tập trung nguồn lực và chất xám của mình. Phải chăng phong cảnh hữu tình, khí hậu lý tưởng sẽ làm cho việc nghiên cứu công nghệ lên men các chủng vi sinh ứng dụng trong các sản phẩm sữa và rượu trở nên dễ dàng hơn ?
Với tiềm năng nghiên cứu mạnh, trình độ cao về công nghệ sinh học được thế giới xác nhận, Chr.Hansen hiện đang sở hữu 9 chủng loại pro-biotic với hàng loạt khái niệm ứng dụng khác nhau. Theo ông Hendrik Dalboge, Phó Chủ tịch điều hành Tập đoàn Chr.Hansen, từ những nghiên cứu đầu tiên vào năm 1998, xuất hiện sản phẩm thương mại đầu tiên vào năm 2002, ngày nay pro-biotics được ứng dụng tại trên 30 quốc gia trên toàn thế giới. Đối với mỗi khách hàng, Chr.Hansen sẽ nghiên cứu và “thiết kế” những chủng men vi sinh riêng. Đặc biệt như chủng men vi sinh do Công ty cổ phần Sữa Việt nam - Vinamilk “đặt hàng” để ứng dụng trong các sản phẩm của mình, là công trình nghiên cứu của Chr.Hansen trong 8 năm và chỉ sử dụng độc quyền cho Vinamilk
Chú trọng đến tính “chuyên sâu” của nghiên cứu và phát triển sản phẩm, Chr.Hansen có nguyên một cỗ máy mô phỏng hệ tiêu hóa của con người với các bộ phận đường ống có chức năng như dạ dày, ruột non, ruột già…, hoạt động như hệ đường ruột con người, có hệ Enzym, và được “cho ăn” hàng ngày theo chế độ ăn của người bình thường để kiểm tra độ sống/tồn tại của pro-biotic
Tại nhà máy của Chr.Hansen luôn có hơn 20.000 chủng men vi sinh khác nhau được nghiên cứu để tìm ra loại nào là tốt nhất. Chủng men sau khi lấy ra khỏi phòng nuôi cấy sẽ được trữ trong nhiệt độ -22 độ C trong 2 ngày trước khi đưa vào trộn và công đoạn làm sạch. Sau khi kiểm tra ở từng công đoạn, nếu đủ điều kiện, sẽ đưa vào bồn ly tâm, sau đó đưa vào bồn lên men, hoạt động 24h/7 ngày trong tuần. Khi các công đoạn này hoàn tất, sản phẩm được tiếp tục chuyển qua kho trữ lạnh -55 độ C, để chuẩn bị phân phối đi khắp nơi
Không tiếp thị sản phẩm ?
Do sản phẩm mang tính đặc thù nên việc tiếp thị, quảng cáo của men không giống như các sản phẩm thông thường khác. Ông Henning Villadsen cho biết, ngoài việc các công ty trong lĩnh vực thực phẩm, dinh dưỡng chủ động tìm đến Chr.Hansen mua các chủng men đã được thương mại hóa, hoặc đặt hàng riêng theo nhu cầu, công tác tiếp thị - quảng cáo còn được thực hiện thông qua “kênh” tự công bố kết quả nghiên cứu thành công ở các diễn đàn khoa học uy tín nhất trên thế giới, nơi vốn được rất nhiều thành phần, lĩnh vực có liên quan đến “con men” săm soi tin tức hàng ngày
Và để có thể “di chuyển” các “con men” đến nơi đặt mua, Chr.Hansen sử dụng hệ thống các container đặc biệt có hệ thống giữ lạnh ở nhiệt độ -80 độ C để lưu giữ các men vi sinh trong quá trình di chuyển đi khắp mọi nơi trên thế giới. Các container này luôn được kiểm soát ở nhiệt độ đảm bảo ở -80 độ C trong suốt quá trình di chuyển từ hệ thống điều khiển trung tâm đặt tại “tổng hành dinh” được Chr.Hansen kiểm soát hết sức chặt chẽ
Thú vị nhất có lẽ là kho lạnh -55 độ C. Đây là kho lạnh lớn nhất thế giới hiện nay, sử dụng công nghệ đông lạnh hiện đại giống như trên vũ trụ để nuôi cho các vi khuẩn sống (sản phẩm thành phẩm) và được Chr.Hansen bảo vệ như bí mật quốc gia. Chúng tôi đã được tự mình thử nghiệm sức chịu đựng độ lạnh này trong vòng 30 giây. Kho lạnh có sức chứa 1.000 tấn nguyên liệu, có gắn hệ thống báo động khi có người làm việc bên trong. Các nhân viên làm việc theo ca 2h/lần và đều được huấn luyện rất kỹ về cách xử trí trong nhiệt độ -55 độ C như thế nào. Các chuyên gia ở đây cho biết, kho được đào sâu xuống lòng đất 5,5m, sàn được kết cấu bằng nhiều lớp đệm đan xen để hơi từ dưới lòng đất có thể đi lên nhằm có thể trao đổi nhiệt để tránh việc phòng kho bị phá hủy vì nhiệt độ quá lạnh
Khi rời DSM, Lonza hay Chr. Hansen, những hình thù kỳ dị của những “con men” pro-biotics tự nhiên… thân thuộc đến kỳ lạ. Ở đó có một thế giới sản xuất men vi sinh hướng đến những đỉnh cao của thành tựu khoa học dinh dưỡng, với qui mô và tầm vóc hiện đại cùng những công nghệ chuyên sâu nhằm mang lại những giải pháp dinh dưỡng hiệu quả và phù hợp để cải thiện sức khỏe, nâng cao tầm vóc và trí tuệ người dân
Đó cũng chính là mục đích mà các quốc gia phát triển bậc nhất vẫn luôn đeo đuổi, cũng như các quốc gia đang trên đà phát triển luôn tìm kiếm cơ hội để mở rộng hợp tác nghiên cứu và ứng dụng, nâng tầm nghiên cứu khoa học của chính quốc gia mình